Zo voorkom je als student een burn-out

In een open college, georganiseerd door Studium Generale, vertelde dr.ir. Wim Thijs, oprichter van de D:-Dreamhall en voormalig docent van de TU Delft, over de anatomie van geluk en ongeluk, de toewijding die deelname aan de dreamteams vergt en vergeleek hij de belastbaarheid van de mens met die van staal. In dit artikel vind je de filosofische en praktische tips die voorbijkwamen, zodat jij hopelijk je kans op een burn-out kan verkleinen en misschien een beetje gelukkiger kan worden.

Investeer in ervaringen en in een ander

Geld maakt niet gelukkig, benadrukt Thijs. Tot op zekere hoogte heb je geld nodig voor fysiologische en veiligheidsbehoeften, maar in principe word je niet gelukkiger van tien miljoen euro op de bank dan van tien duizend euro. Spullen maken je maar voor korte tijd gelukkig, daarna stort het weer in en moet je nieuwe spullen kopen om die behoefte weer te voorzien. Investeringen in ervaringen blijven je echter gelukkig maken, die storten niet in. Ook word je zelf gelukkiger als je je geld aan anderen geeft, en hen daarmee helpt.

Manage je verwachtingen

Een mens die niks verwacht heeft het mooiste leven, want die is blij met alles wat hij krijgt. Verwachtingen worden gevoed door bijvoorbeeld reclames op tv en je omgeving. Koen Verweij begon gister zijn olympische race hoogstwaarschijnlijk met grote verwachtingen, maar werd achtste. Die is nu doodongelukkig. Yara van Kerkhof verwachtte niet eens dat ze in de finale zou komen, en won gisteren zilver, en zij is dolgelukkig. Om het voor de Delftse studenten maar even in een formule te zetten:

Tevredenheid = product – verwachtingen

In andere woorden; doe aan verwachtingsmanagement en vermijd begeerte zoveel mogelijk.

Voed je sociale behoeften

Thijs benadrukte dat mensen diep sociale dieren zijn. De evolutie heeft ons zo gevormd dat we op ons best zijn in groepen. Dus vermijd “afstandelijk” sociaal contact door bijvoorbeeld je smartphone en maak eens een praatje met mensen in de trein of in de lift. Daar maak je zijn of haar dag beter van, en geheid ook die van jezelf.

ABCD voor geluk in de werkomgeving

Autonomie: Mensen zijn het gelukkigst als ze zelf probleemeigenaar zijn. Daar ligt ook de kracht van de dreamteams: studenten kunnen het helemaal zelf doen, zonder bemoeienis van docenten of de druk van het moeten halen van punten. Creativiteit wordt gehinderd door beloningen, als geld of studiepunten. Mensen willen geen loonslaaf zijn, en precies verteld worden wat ze wanneer moeten doen, maar zelf de autonomie hebben.

Binding: Dit slaat terug op het idee van de mens als sociaal dier. Een sociale omgeving is heel erg belangrijk voor het halen van goede resultaten. Mensen hebben behoefte aan erkenning en waardering, en zijn bereid daar hard voor te werken.

Competentie: Het is veel bevredigender om iets heel moeilijks voor elkaar te krijgen dan iets makkelijks. Ga moeilijke taken niet uit de weg, maar ga er juist voor. Werk hard, en achtervolg dat gevoel dat je iets voor elkaar hebt gekregen.

Doel: Mensen zijn altijd op zoek naar iets groots, iets bijzonders. Het geeft veel voldoening om te weten dat je hebt meegewerkt aan iets wat misschien de wereld gaat veranderen, ook al was je maar een kleine schakel in een heel groot geheel.

Volg je hart en luister naar je lichaam

Je lichaam is wijzer dan je denkt, en geeft je continu signalen of je op het goede pad zit. Je bewustzijn is maar een heel klein deel van jou, je onderbewustzijn is veel groter en kan je laten weten dat je ergens niet gelukkig van wordt. Als je al misselijk wordt bij de gedachte aan naar nog een werkgroep gaan, of je met lood in je schoenen naar een vergadering moet slepen, is dat een teken dat het je niet gelukkig maakt. Luister daarnaar! Ook in de positieve zin: als je hart ergens sneller van gaat kloppen, en je een geluksgevoel krijgt als je ergens mee bezig bent, is het waarschijnlijk iets voor jou, en moet je er mee door gaan.

Symptomen burn-out

Een gevaarlijke eigenschap van een burn-out is dat het heel erg moeilijk is om bij jezelf vast te stellen. Mensen denken bijna altijd dat het wel over gaat, of dat ze zich aanstellen. Negen van de tien keer wordt de burn-out eerder door anderen gesignaleerd. Let daarom op elkaar, zegt Thijs. Houd elkaar in de gaten en waarschuw de ander als je denkt dat het verkeerd gaat. Hieronder een lijstje van symptomen die je bij vrienden, studiegenoten of familie kan herkennen:

• Mindere prestaties
• Meer fouten
• Irritatie
• Afzondering
• Lusteloosheid
• Uitstelgedrag

Bij jezelf kan je een burn-out herkennen aan:

• Het bovenstaande
• Het verlangen om meer uren te maken (waarmee je dus het probleem met de oorzaak gaat bestrijden)
• Weinig concentratie
• Slecht geheugen
• Laag zelfbeeld
• Depressieve gedachten
• Slapeloosheid en uitputting

Mocht je dit herkennen, gooi dan snel het roer om. Wat kun je bijvoorbeeld doen? Als staal dreigt te breken, moet je het verwarmen. Thijs zegt dat hetzelfde geldt voor mensen: ga op vakantie en zoek de zon op! Of ga de natuur in of ga sporten. Hard werken gaat per definitie over de balans vinden tussen werken, ontspannen en uitrusten. Geluk bestaat voor 10% uit omstandigheden, 40% uit genen en 50% uit je eigen gedrag. Oftewel: je hebt je geluk in eigen handen. Ken jezelf, en volg je hart.

Dit is een verslag van een Studium-Generalelezing die dr.ir. Wim Thijs hield op de TU Delft op 14 februari 2018