Short News
Versnelling voor open science
Met 184 miljoen euro gaat het nieuwe regieorgaan ‘Open Science NL tot en met 2031 de komst van open science versnellen. Dat heeft het ministerie op 29 maart afgesproken met universiteiten, hogescholen en andere organisaties als NWO en de KNAW. Zij deden dat in de TU Delft Library. Het regieorgaan opereert onder de vleugels van onderzoeksfinancier NWO.
Er spelen nog allerlei vragen rond open science. De meeste wetenschappers onderschrijven het ideaal, en zeker de jongere onder hen. Maar in de alledaagse praktijk blijken er soms belemmeringen, zoals de financiering of het gebrek aan een goede infrastructuur voor het delen van data. En hoe kun je bijvoorbeeld data delen zonder de privacy van proefpersonen te schenden? Ook moeten data goed bruikbaar zijn voor andere onderzoekers, met andere vragen. Het is allemaal niet vanzelfsprekend.
Bovendien kan sommige kennis onverwachts een militaire toepassing krijgen en daar kan de hele wereld dan misbruik van maken. In het regeerakkoord staat dat open science de norm moet worden, ‘mits de nationale veiligheid hierbij niet in het geding komt’. (HOP, BB)
Minder premasterstudenten
Volgens de nieuwste cijfers verwelkomden de universiteiten dit studiejaar (2022) zestigduizend nieuwe bachelorstudenten. Dat zijn er 2.900 minder dan in 2021.
Daarin blijken de ‘schakelstudenten’ meegeteld: de studenten van de premasterprogramma’s. Die studeren op papier bij een bacheloropleiding, alleen duurt hun programma slechts zes maanden tot een jaar. Daarna mogen ze aan de master beginnen.
Dit studiejaar trokken de universiteiten 22 procent minder premasterstudenten dan vorig jaar. In 2020 waren er 7.500 premasterstudenten, het jaar erna 6.900 en dit studiejaar 5.400, meldt universiteitenvereniging UNL.
© HOP. Bron: Universiteiten van Nederland.
Pas sinds 2020 krijgen de premasters een eigen vinkje in de administratie. Eerder werden ze op één hoop gegooid met de bachelors.
Aan de TU nam het aantal premasterstudenten vorig jaar met 14 procent af ten opzichte van 2021. Het aantal bachelorstudenten steeg juist licht, met 2,3 procent.
© HOP. Bron: Universiteiten van Nederland.
Een deel van de verklaring is dat er minder hbo’ers zijn afgestudeerd, zegt UNL. Ook de sterk aangetrokken arbeidsmarkt kan een oorzaak zijn. Studenten met een hbo-diploma kunnen er ook voor kiezen om te gaan werken.
Een derde mogelijkheid is dat afgestudeerde hbo’ers op de terugkeer van de basisbeurs wachten voordat ze weer gaan studeren. Soms hebben ze immers nog recht op studiefinanciering, en voor de master kunnen ze een basisbeurs krijgen.
Overigens zijn nog steeds niet alle schakelstudenten geteld. Sommige staan namelijk ingeschreven als ‘contractstudent’ in plaats van bachelor, en dan duiken ze niet in deze cijfers op. (HOP, BB).
Dijkgraaf: ‘Heldere promotieregels nodig’
De regels van promotietrajecten zijn niet altijd duidelijk, met soms pijnlijke gevolgen, concludeerde Promovendi Netwerk Nederland (PNN) vorig jaar. Onderwijsminister Dijkgraaf spoort de universiteiten aan om samen meer duidelijkheid te verschaffen.
Het is belangrijk dat promovendi goed op de hoogte zijn van hun rechten en plichten, de toekenning van de doctorstitel en het verdedigen van het proefschrift, schrijft onderwijsminister Robbert Dijkgraaf in een reactie. “Onzekerheid over het traject kan leiden tot ongewenste stress en werkdruk”, aldus de minister.
Volgens het PNN, dat de promotieregels van vijftien Nederlandse universiteiten met elkaar vergeleek, bestaan er naast de centrale promotiereglementen van universiteiten allerlei verschillende, decentrale regels, die niet goed vindbaar zijn. Promovendi weten niet altijd waar ze aan toe zijn.
Aanleiding voor het onderzoek was een unieke gebeurtenis, twee jaar geleden. Een Tilburgse promovendus ontving geen doctorsbul, hoewel ze haar proefschrift mocht verdedigen. Na een herkansing kreeg ze die alsnog.
Om soortgelijke situaties te voorkomen wil het PNN dat universiteiten alle regels en beoordelingscriteria opnemen in hun centrale promotiereglement. De openbare verdediging van het proefschrift zou alleen ceremonieel moeten zijn en geen beoordelingsmoment. Als dat niet zo is en promovendi kunnen alsnog zakken, dan moet dat vooraf duidelijk zijn. Ook de beroepsmogelijkheden moeten dan in het reglement staan.
Volgens Dijkgraaf, die met het PNN heeft gesproken, is het aan de universiteiten om wat te doen met de aanbevelingen. Het netwerk gaat in mei met de universiteiten om de tafel. (HOP, PvT)
Blok en Taebi in Klimaatraad
De ministerraad heeft een Wetenschappelijke Klimaatraad (WKR) ingesteld die de regering en het parlement gevraagd en ongevraagd adviseren over klimaatbeleid. Hoogleraar milieu en duurzaamheid Jan Willem Erisman (Universiteit Leiden) werd op 1 maart als voorzitter benoemd en enkele weken later volgden de negen leden van “het sterke en diverse team dat de overheid van wetenschappelijke adviezen gaat voorzien.”
Twee van hen komen van de TU Delft: Kornelis Blok (hoogleraar energieysteemanalyse) en Behnam Taebi (hoogleraar energie- en klimaatethiek). Beiden zijn verbonden aan de faculteit Techniek, Bestuur & Management (TBM).
Het eerste rapport van de WKR, dat voor 1 februari volgend jaar verwacht wordt, gaat over richtinggevende keuzes in de energietransitie. De wetenschappelijk onderbouwde adviezen zullen gericht zijn op de lange termijn. Ze vormen de basis voor het Klimaatplan (najaar 2024) dat het klimaatbeleid voor de komende jaren beschrijft.
De volledige samenstelling van de WKR staat op de website van de Rijksoverheid.
Scientist Rebellion blinddoekte beelden
Klimaatactievoerders van Scientist Rebellion blinddoekten dit weekend onder meer de standbeelden van Erasmus in Rotterdam, Spinoza in Amsterdam en Rembrandt in Leiden. Het zou gaan om ten minste acht standbeelden in Nederland.
De actie werd niet alleen in Nederland, maar ook in onder andere Denemarken en Ierland uitgevoerd. Bij de standbeelden werden spandoeken opgehangen en afbeeldingen van alarmerende grafieken uit het rapport van de internationale klimaatorganisatie IPCC. De boodschap: met een verdere opwarming van de aarde zullen ecosystemen onherroepelijk veranderen en snel onleefbaar worden. (lees verder onder de foto)
Het geblinddoekte standbeeld van Spinoza in Amsterdam. (Foto: Scientist Rebellion)
Die boodschap krijgt nog te weinig gehoor, meent Spencer Heijnen, actievoerder van Scientist Rebellion en psychologiedocent aan de Universiteit van Amsterdam. “Als onze wereldleiders ooit een standbeeld hopen te verdienen dan moeten ze het roer nu radicaal omgooien en doen wat nodig is om de uitstoot van broeikasgassen en het verlies van biodiversiteit te stoppen. Ze moeten niet wegkijken!” Om die reden kozen de actievoerders wereldwijd voor het blinddoeken van standbeelden, variërend van de Kleine Zeemeermin in Kopenhagen tot Erasmus in Rotterdam.
Dit weekend was Scientist Rebellion ook aanwezig bij een klimaatactie op Eindhoven Airport, onder andere uit protest tegen de hoge uitstoot van privéjets. De komende drie weken volgen er meer acties.
(HOP, PvT)
Steun voor Groningse klokkenluider
Het ontslag van de Groningse universitair hoofddocent Susanne Täuber veroorzaakt veel commotie. Sympathisanten willen dat de universiteit haar weer aan het werk zet.
Twee weken geleden oordeelde de kantonrechter dat de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) Susanne Täuber per 1 mei mag ontslaan omdat de werkrelatie met haar faculteit “ernstig verstoord” was. Dat gebeurde onder meer nadat ze een wetenschappelijk artikel publiceerde waarin ze het diversiteitsbeleid van de RUG bekritiseerde.
Sympathisanten protesteerden online tegen het ontslag met #AmINext. Ze zamelden ruim 21 duizend euro in om haar juridische kosten te dekken. Meer dan 3.700 medestanders tekenden bovendien een petitie waarin staat dat de universiteit haar weer aan het werk moet zetten. Medewerkers van het Centre for Gender Studies van de Letterenfaculteit stelden dat daar een passende vacature voor haar was, maar de universiteit weersprak dat.
Woensdag bezetten vijftig studenten het Groningse Academiegebouw, meldde de Groningse UKrant. Ze protesteerden tegen het sociale veiligheidsbeleid van de universiteit en het ontslag van Täuber. Ze eisen dat de RUG alle gevallen van intimidatie en discriminatie serieus neemt die in een rapport van onder anderen Täuber beschreven staan.
’s Avonds werd de bezetting beëindigd. Het bestuur en de studenten kwamen donderdag met een gezamenlijke verklaring. Over drie weken gaan ze opnieuw om de tafel om te kijken wat er van de voornemens terecht is gekomen.(HOP, Peer van Tetterode)
Zondag: Van Leeuwenhoeklezing
Dutch only
Microscopiespecialisten Bernd Rieger en Sjoerd Stallinga (faculteit Technische Natuurwetenschappen) verzorgen zondag 26 maart de Van Leeuwenhoeklezing (in het Nederlands) in Theater De Veste.
Ze zullen vergelijkingen maken tussen wat Van Leeuwenhoek driehonderd jaar geleden zag en de huidige stand van de techniek. Moderne lichtmicroscopen, lichtgevende moleculen, getunede lasers en computeralgoritmen maken moleculaire interactie zichtbaar op schalen die veel kleiner zijn dan de golflengte van het licht – iets dat lang voor onmogelijk werd gehouden.
- Van Leeuwenhoeklezing ‘Kijken op nanoschaal – 300 jaar na Antoni van Leeuwenhoek’, zondag 26 maart 2023. Aanvang 11.00 uur in het theatercafé van Theater de Veste. Toegang is gratis.
- Registreer hier voor de lezing.
- Lees ook het artikel Kijken naar het allerkleinste uit Delft Matters, december 2022)
Studenten stemden (Groen) Links
De BoerBurgerBeweging heeft vorige week de Provinciale Statenverkiezingen gewonnen, maar niet in de studentensteden en al helemaal niet op de campussen van universiteiten en hogescholen. Daar was GroenLinks meestal de grootste partij. Zo ook in Delft. Hier kreeg GroenLinks de meeste stemmen en boekte nieuwkomer Volt de grootste winst.
In de studentensteden wonnen vooral de progressieve partijen en de VVD in de verkiezingen voor de Provinciale Staten en (indirect) de Eerste Kamer. De BoerBurgerBeweging (BBB) was er minder populair.
Op de campussen van universiteiten en hogescholen stonden stembureaus. Daar was de voorsprong van GroenLinks meestal groter dan in de rest van de stad, blijkt uit de tellingen die de Kiesraad heeft gepubliceerd.
GroenLinks scoorde goed: de partij werd de grootste in Amsterdam, Delft, Eindhoven, Groningen, Leiden, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam, Tilburg, Utrecht en Wageningen. In Den Haag en Breda is de VVD de nummer één geworden, maar staat GroenLinks op de tweede plek. (HOP, PvT)
Uitslagen Provinciale Staten verkiezingen 2023 in studentensteden. (Data en beeld: HOP)
HvA mag docent ontslaan vanwege #MeToo
Een Amsterdamse hbo-docent had een seksuele relatie met een studente en ook tegenover anderen gedroeg hij zich ongepast. De Hogeschool van Amsterdam (HvA) heeft genoeg redenen om hem te ontslaan, oordeelt de kantonrechter.
Een jaar geleden, in maart 2022, zette de hogeschool een docent commerciële economie op non-actief. Uiteindelijk is hij met goedkeuring van de rechter ontslagen. Het vonnis is vrijdag openbaar gemaakt.
‘Er is vastgesteld dat de docent af en toe op blote voeten loopt, informeel contact heeft met studenten en een medewerker een knuffel geeft’, citeert de rechter uit het rapport van Berenschot dat onderzoek naar de zaak deed. ‘De studenten en een medewerker hebben deze situaties als onprettig ervaren en in sommige gevallen als seksuele benadering ervaren.’
Daar staat tegenover dat de docent nooit is aangesproken op zijn gedrag, ondanks dat er vertrouwenspersonen en een klachtencommissie waren. Volgens de rechter heeft de HvA een duidelijker toetsingskader voor grensoverschrijdend gedrag nodig.
Dus is er volgens de rechter van beide kanten geen sprake van ernstig verwijtbaar handelen. De docent wordt per 1 mei ontslagen en krijgt een transitievergoeding van bijna 12 duizend euro. (HOP, BB)
Delftenaren: ‘Rem op aantal studenten’
Negen Delftse bewoners- en buurtverenigingen hebben deze maand een brief gestuurd waarin ze hun zorgen uiten over de multicampusstrategie van de TU Delft. Ze schrijven onder meer dat de TU Delft de bewonersverenigingen niet om hun mening heeft gevraagd over de groeiplannen.
In de brief - die is gericht aan het college van bestuur van de TU Delft (cvb), het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad - vragen ze de universiteit om hun mening alsnog mee te wegen bij toekomstige verkenningen en beslissingen. De afgelopen maanden heeft het cvb onder meer studenten en medewerkers gevraagd om hun visie te geven op het plan om door te groeien naar 40 duizend studenten, verdeeld over meerdere campussen. Een aantal partijen was de universiteit in eerste instantie vergeten. Zo sprak het cvb pas met gemeenteraadsleden nadat politieke partijen in een artikel van Delta hun beklag deden.
DOBB-io, zoals de negen buurt- en bewonersverenigingen zich gezamenlijk noemen, schrijft daarnaast dat de druk van de TU op de stad momenteel al te groot is. De bewoners wijzen daarbij onder meer op het tekort aan woningen voor niet-studenten, de drukte op fietspaden van en naar de campus en op het grote aantal geparkeerde fietsen op stoepen en bij het station.
Daarom vragen de organisaties de universiteit om alles op alles te zetten om het studentenaantal in Delft terug te brengen naar 25 duizend. Het ontwikkelen van meerdere campussen moet bovendien belangrijker zijn dan het werven van nieuwe studenten, aldus DOBB-io: “Het realiseren van deze andere campussen buiten Delft is wat ons betreft topprioriteit en gaat vóór het werven van nieuwe studenten. Dat betekent een rem op het aantal nieuwe studenten voor de komende vijf à tien jaar, tot die andere locaties beschikbaar komen.”
- De volledige brief, waarin de verenigingen meerdere randvoorwaarden van de TU meegeven, is hier te lezen.