Short News
Cursus brand blussen op campus
Ontsnap uit een gangenstelsel vol rook en test je kennis van security en privacy tijdens de week van de veiligheid op de TU.
Van 9 tot en met 15 oktober doet de TU voor de zesde keer mee met het landelijke initiatief. Dit jaar is er vooral aandacht voor veligheidsthema’s die spelen op en rond de campus. Zo is er een sessie kennisveiligheid, een spoedcursus brand blussen en een interactieve theatervoorstelling over grensoverschrijdend gedrag. (MvdV)
- Kijk voor meer informatie en het volledige programma op de website.
Nobelprijzen voor coronavaccin en elektronenonderzoek
Voor hun onderzoek naar mRNA krijgen Katalin Karikó and Drew Weissman de Nobelprijs voor de geneeskunde. Dankzij hun ontdekkingen kwamen er razendsnel vaccins tegen het coronavirus. Een vaccin traint het lichaam in het maken van antistoffen tegen een virus. Vroeger gebeurde dat op basis van de virussen zelf, of op delen van het virus. De ontwikkeling nam naar verhouding veel tijd in beslag. Dankzij het onderzoek van de Hongaarse Katalin Karikó en de Amerikaan Drew Weissman kan het tegenwoordig veel sneller. Vaccins tegen het coronavirus zijn er in recordtijd gekomen.
Elektronenonderzoek
Onderzoekers uit Amerika, Duitsland en Zweden winnen dit jaar de Nobelprijs voor de natuurkunde. Ze hebben superkorte laserpulsen ontwikkeld die de wereld van elektronen blootleggen. Elektronen bewegen extreem snel, in zogeheten ‘attoseconden’ (10-18 seconde). De winnaars van de Nobelprijs hebben greep gekregen op deze tijdschaal, zegt het Nobelprijscomité. Zo hebben Anne L’Huillier, Pierre Agostini en Ferenc Krausz een nieuwe vorm van natuurkunde ontwikkeld om elektronen in allerlei materialen te kunnen bestuderen. Mogelijke toepassingen liggen volgens haar op het gebied van de chemie en geneeskunde, maar de heilige graal is om met elektronen te kunnen ‘praten’, zei L’Huillier, en via elektronen de reactietijd van atomen te beheersen.
Onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag
Het ministerie van OCW heeft regeringscommissaris Mariëtte Hamer om advies gevraagd. Volgens het ministerie zou er nog onvoldoende kennis zijn over seksueel grensoverschrijdend gedrag aan universiteiten en hogescholen. Op dit moment is Hamer gesprekken aan het voeren met verschillende partijen in het hoger onderwijs. In het najaar verschijnt haar advies over het verbeteren van de meldprocedures en de preventie van wangedrag.
Hamer is de regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Ze sloot eerder het studentenpact. Studentenverenigingen en -organisaties beloofden daarmee afgelopen augustus dat ze meer gingen doen tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Meldingen
Onderzoeksjournalistiek platform Argos berichtte onlangs dat het aantal meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag aan universiteiten in de laatste vier jaar tijd meer dan verdubbeld is. Die stijging komt waarschijnlijk mede doordat het thema beter bespreekbaar is.
Met enige regelmaat komen er nieuwe kwesties in het nieuws. Vorige week trad Radboud-rector Han van Krieken af nadat dagblad De Gelderlander onthulde dat hij in 2017 ongepaste opmerkingen had gemaakt jegens een vrouwelijke collega. Ook bleek na een onderzoek van tv-programma Pointer dat drie docenten van het Conservatorium van Amsterdam wangedrag hadden vertoond. Twee zijn weggestuurd en een was inmiddels met pensioen. (HOP, PvT)
Rente op studieleningen stijgt
De rente op studieleningen wordt volgend jaar ruim vijf keer zo hoog, heeft het Financieele Dagblad berekend. Het gaat van 0,46 naar ongeveer 2,55 procent. Studentenorganisaties eisen een renteplafond.
Het nieuwe rentepercentage zou betekenen dat er over een gemiddelde studieschuld van 20.300 euro een jaarlijkse rente van zo’n 517 euro moet worden betaald. Het kabinet maakt zijn eigen berekening dit najaar bekend.
Het tarief is gekoppeld aan de rente op de Nederlandse staatsleningen van oktober tot oktober. Die rente was jarenlang negatief, maar is sinds halverwege 2021 flink gestegen.
Het nieuwe rentebedrag geldt nog niet voor iedereen. DUO zet de rente steeds voor vijf jaar vast, zodat terugbetalers weten waar ze aan toe zijn. Oud-studenten die bijvoorbeeld dit jaar zijn begonnen met aflossen, betalen nog vier jaar lang 0,46 procent rente. Pas daarna krijgen ze met een nieuw rentepercentage te maken.
De nieuwe rente gaat ook gelden voor studenten die nu lenen en nog niet aflossen. Het betekent dat hun studieschulden sneller oplopen.
Plafond
Het Interstedelijk Studenten Overleg en de Landelijke Studentenvakbond spreken van de zoveelste financiële klap voor studenten. Ze pleiten voor een renteplafond. Een jaar geleden zei premier Mark Rutte in de Eerste Kamer dat hij daar voorlopig niets voor voelde. Wel staat het idee nu in verschillende verkiezingsprogramma’s. (HOP, HC)
Wangedrag op conservatorium
Bij het Amsterdamse conservatorium maakten drie docenten geregeld seksistische opmerkingen. Ook hebben ze studenten ongewenst betast en was er in ten minste één geval sprake van ongewenste seks. De docenten zijn inmiddels weg.
Dat blijkt uit een onderzoek van platform Pointer. De onderzoeksjournalisten spraken met oud-studenten die van 2002 tot 2020 op twee afdelingen van het conservatorium van Amsterdam studeerden. Twee van de drie docenten werkten aan de klassieke afdeling.
Volgens de studenten heerste er aan het conservatorium lang een informele drankcultuur. Studenten en docenten gingen geregeld samen het café in. Een oud-student vertelde aan Pointer hoe ze na zo’n avond bij een docent bleef slapen, te dronken om nog naar huis te fietsen.
‘Hartstikke zuur’
Over het gedrag van twee van de drie oud-docenten was al eerder melding gedaan bij het conservatoriom. Pas nadat studenten opnieuw melding deden onder een nieuwe directie is er iets mee gedaan en zijn twee docenten ontslagen. De derde docent was toen al met pensioen. Hem is de toegang tot het conservatorium ontzegd.
Directeur Okke Westdorp noemt het in de uitzending van het programma “hartstikke zuur”. Een extern bureau gaat de sociale veiligheid op de instelling onderzoeken. (HOP, PvT)
Rector Radboud Universiteit stapt per direct op
Rector Han van Krieken van de Radboud Universiteit treedt vervroegd terug, meldt de universiteit in een persbericht. Onlangs werd bekend dat hij zich in het verleden schuldig heeft gemaakt aan seksueel overschrijdend gedrag. Van Krieken zou oorspronkelijk opstappen per 17 oktober, op de dag dat de Radboud haar honderdjarig bestaan viert.
Afgelopen weekend berichtte De Gelderlander dat Van Krieken in 2017 opmerkingen had gemaakt tegen een medewerkster die volgens een externe commissie als seksueel intimiderend konden worden ervaren. Nadat een klacht van de betreffende vrouw gegrond was verklaard, kreeg de rector daarvoor een waarschuwing. De universiteit hield het voorval stil. Via de krant kwam het nieuws, zes jaar later, toch naar buiten.
Van Krieken ziet om dezelfde reden ook af van het interim-voorzitterschap van universiteitenvereniging UNL. Die zoekt sinds het vertrek van Pieter Duisenberg naar een nieuwe voorzitter. (HOP, HC)
Lezing over leven met kanker in aula
Dutch only
Erik Huisman, tot voor kort admission officer bij Education & Student Affairs van de TU Delft en daarvoor redacteur bij Delta, geeft op 3 oktober in de aula een lezing over zijn leven met kanker. Door zijn ziekte moest Huisman stoppen met werken. Lezingen geeft hij zo nu en dan. Die in de aula zal de achtste zijn.
Huisman houdt sinds zijn diagnose drie jaar geleden een blog bij en bracht twee boeken uit over zijn wel en wee: ‘Mallemolen – Een prachtig kankerjaar’ en ‘Mallemolen 2 – Een machtig kankerjaar’.
In zijn lezing hoopt Huisman ‘mensen mee te nemen in de impact die kanker heeft op degene die het krijgt, het gezin en de mensen daar omheen’. ‘Ik wil aantonen dat er veel lust en leven is ondanks behandelingen, bijgestelde levensverwachting en ongeneeslijkheid. Ik draag uit dat openheid, communiceren enorm helpt. Voor mijzelf, maar ook voor de omgeving. Ik schets dat ik het niet alleen deed, maar wel veel heb gedaan. Kansen creëren, kansen zien en kansen grijpen’, schrijft hij in antwoord op vragen van Delta. Tijdens Huismans lezing is er ruimte voor de eigen ervaringen of vragen van het publiek. (SB)
- De lezing ‘Voluit leven… met kanker’ wordt georganiseerd door Prometheus, de personeelsvereniging van de TU Delft, als onderdeel van de maanden oktober en november waarin borstkanker en teelbal- en prostaatkanker centraal staan.
- Toegang is voor leden van Prometheus, maar zij mogen collega’s meenemen.
- Meer informatie vind je hier.
‘Studiedoping niet illegaal geïmporteerd’
Eén op de twintig studenten gebruikt weleens middelen als Ritalin zonder doktersvoorschrift, bleek vorig jaar uit onderzoek naar hun psychische gezondheid en middelengebruik door het RIVM, de GGD en het Trimbos Instituut. Hoe komen ze eraan, wilde het RIVM weten. De sporen in het rioolwater van studentensteden wijzen niet op grootscheepse illegale import, blijkt nu.
Ritalin kan bijwerkingen hebben, waarschuwt het RIVM. Gebruikers kunnen last krijgen van slapeloosheid en hartkloppingen, maar ook van somberheid en depressie. Zelfs pogingen tot zelfmoord lijken soms verband te houden met de medicatie. De onderzoekers besloten aanvullend onderzoek te doen. Ze hebben een week lang het gehalte aan ritalinezuur, een stof in de medicatie, gemeten in de riolen van Amsterdam, Utrecht en Eindhoven.
De resultaten toonden aan dat de gevonden concentraties ritalinezuur ongeveer overeenkwamen met de hoeveelheden medicatie die op doktersrecept waren verstrekt aan mensen met ADHD. Er is daarom waarschijnlijk geen sprake van illegale import van de middelen op dit moment, vermoeden de onderzoekers. Het is aannemelijker dat gebruikers hun door de dokter voorgeschreven middelen doorgeven of doorverkopen. Om de vermoedens verder te onderbouwen is nader onderzoek nodig, stelt het RIVM. (HOP, PvT)
Studenten: ‘We komen zo niet rond’
Studentenorganisaties zijn kritisch over de Miljoenennota. Het kabinet is de studenten vergeten, meent de Landelijke Studentenvakbond. De aangekondigde armoedemaatregelen zouden hen nauwelijks helpen. De energietoeslag van 400 euro voor studenten vindt de LSVb “karig” en de verhoging van de huurtoeslag gaat aan de meesten voorbij: ze komen daarvoor niet in aanmerking als ze jonger zijn dan 23 of in een onzelfstandige kamer wonen.
Bovendien eindigt volgend studiejaar de tijdelijke verhoging van de basisbeurs voor uitwonenden (164 euro per maand). LSVb-voorzitter Elisa Weehuizen vat het samen: “De basisbeurs wordt lager en de huren hoger. De uitkomst van die som is vrij simpel: we komen zo niet rond.”
- Lees ook: Troonrede: gelijke kansen beginnen bij goed onderwijs en Rente gaat oud-studenten 325 miljoen euro per jaar kosten
Het Interstedelijk Studenten Overleg is bang dat de kansengelijkheid in het geding is. ISO-voorzitter Demi Janssen roept de politieke partijen op om het almaar stijgende collegegeld te maximeren en een renteplafond voor studieleningen te bepalen. “Zo krijgt Prinsjesdag toch nog een positieve draai voor studenten.” (HOP/HC)
‘Hef eerlijke belasting op fossiele energie’
Twintig klimaatwetenschappers en economen van acht Nederlandse universiteiten roepen de politiek op om een einde te maken aan de belastingvoordelen voor grootverbruikers van fossiele brandstoffen.
Fossiele subsidies zijn de meest extreme inconsistentie in overheidsbeleid ooit, schrijven vooraanstaande economen en klimaatwetenschappers in een opiniestuk in het Financieele Dagblad. ”Het is alsof je de airconditioning én de verwarming aanzet: je bereikt niks en hebt alleen maar hoge kosten.”
Den Haag bleef de fiscale voordelen tot nu toe verstrekken met het argument dat het afschaffen ervan vooral arme huishoudens zou treffen. Ook voerde het kabinet aan dat fossiele bedrijven en grootverbruikers weg zouden trekken naar landen die nog wel belastingvoordelen bieden. Volgens de wetenschappers is voor beide effecten te weinig bewijs.
De belastingvoordelen voor grootverbruikers van fossiele energie bleken vorige week nog groter dan gedacht: tot 46,4 miljard euro per jaar. Meer dan de 35 miljard euro die de komende jaren is uitgetrokken voor het klimaatfonds.
Een wetenschapper van Scientist Rebellion leest naast de A12 een rapport van het Intergournemental Panel on Climate Change voor. (Foto: Extinction Rebellion)
Al meer dan tien dagen achter elkaar blokkeren klimaatactivisten van Extinction Rebellion de A12 in Den Haag uit protest tegen de belastingvoordelen en subsidies voor grootverbruikers van fossiele energie en bedrijven in de fossiele-energiesector. Onder hen bevonden zich ook wetenschappers met een toga of een laboratoriumjas aan. (HOP, PvT)