Short News
Dijkgraaf: meer opleidingen in Nederlands
Nederlands als taal voor onderwijs, wetenschap en wetenschapscommunicatie is in het hele hoger onderwijs relevant, vindt onderwijsminister Dijkgraaf. Hij is het eens met het CDA, dat hier Kamervragen over stelde, ‘dat Nederlands (of indien noodzakelijk meertalig) onderwijs bij meer opleidingen het uitgangspunt zou moeten zijn’. “Daarbij moeten we natuurlijk oog houden voor het feit dat sommige opleidingen zich bij uitstek richten op een internationale arbeidsmarkt”, tekent hij aan.
Dijkgraaf belooft de Tweede Kamer dat hij uiterlijk in mei een brief stuurt over de beheersing van internationale studentenstromen. In deze brief komt ook de opleidingstaal aan bod komt. Die brief is al een paar keer uitgesteld. Volgens de universiteiten is 53 procent van de bacheloropleidingen Nederlandstalig en 29 procent volledig Engelstalig. De rest hanteert meer dan één onderwijstaal. Van masteropleidingen is slechts 14 procent nog volledig in het Nederlands. (HOP, BB)
Onderzoek positie beurspromovendi
Promovendi Netwerk Nederland (PNN) wil meer te weten komen over de werkomstandigheden en financiële positie van internationale beurspromovendi. Worden ze behandeld als andere promovendi of niet?
“Het is niet uit te leggen”, zegt voorzitter van PNN Anneke Kastelein. Te vaak komen er schrijnende verhalen naar boven over de situatie van internationale beurspromovendi in Nederland. “Al langer zijn er zorgelijke signalen. Ze moeten het stellen met 1350 euro per maand, hebben geen toegang tot een emailaccount en een zorgverzekering en krijgen zelfs geen kerstpakket.”
Maar tegen welke problemen ze in het algemeen aanlopen en wat universiteiten daar precies aan doen is nog onbekend. Daarom heeft PNN een vragenlijst gemaakt, die de beurspromovendi kunnen invullen.
Kastelein verzoekt universiteiten, hoogleraren, universitaire ziekenhuizen en onderzoeksinstituten om hem te verspreiden. “De bedoeling is uiteindelijk dat instellingen proactief meedenken over hoe ze de beurspromovendi kunnen helpen.” (HOP, PvT)
- Klik hier voor de vragenlijst
TU-docenten bespreken ChatGPT
Derek Lomas, universitair hoofddocent positive artifical intelligence (AI) bij de faculteit Industrieel Ontwerpen, is bezig een ‘open gemeenschap’ op te richten voor TU-docenten waar zij hun ervaringen, ideeën en zorgen over ChatGPT en AI in het onderwijs kunnen delen. ChatGPT is een AI-chatbot die mensachtige teksten kan genereren.
Lomas verzamelt ervaringen van docenten die AI gebruiken bij het schrijven van academisch werk. Studenten van zijn vak entrepreneurial thinking mogen ChatGPT gebruiken als hulp bij het brainstormen. Met die ervaring op zak heeft hij binnen de TU Delft Teaching Academy-workshops, bijvoorbeeld over hoe de chatbot kan helpen bij het schrijven van een paper. Ook komen vragen aan bod als ‘kunnen we trots zijn op wat we schrijven met ChatGPT?’, ‘worden we te lui door dit programma?’ en ‘wat worden de nieuwe leerdoelen voor studenten als ChatGPT veel taken overneemt?’
Het is volgens Lomas niet zo dat ChatGPT alle taken van studenten zal overnemen. Zo vertelden meerdere docenten tijdens zijn workshop dat studenten door de mand vielen omdat de chatbot refereerde aan fictieve bronnen. Lomas ziet ChatGPT dan ook niet als een bron van waarheid, maar als bron van nieuwe perspectieven, vertelt hij. “Veel mensen zien dat ChatGPT kan ‘liegen’ en gaan ervan uit dat het daarom geen waarde heeft. Maar het bedenken van tegenargumenten, het brainstormen over ideeën of het leesbaarder maken van tekst zijn allemaal handige functies.” (TB)
Rotterdamse student gaat LSVb leiden
Elisa Weehuizen, een 21-jarige student sociologie van de Erasmus Universiteit Rotterdam, wordt de nieuwe voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb). Zij zit in de opleidingscommissie van haar studie en wil zich onder meer richten op studiefinanciering, huisvesting en ‘zorgwekkende omstandigheden die voor internationale studenten de norm lijken te zijn’.
De 23-jarige Job Vermaas wordt vicevoorzitter. Hij studeert politicologie aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Eerder was hij bestuurslid bij studentenvakbond Asva en lid van de centrale studentenraad aan zijn universiteit. Julia van der Haring (eveneens 23) wordt algemeen bestuurslid. Zij studeert ook politicologie, maar dan aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Dit jaar werkte ze bij het secretariaat van de bond en was ze actief voor de jongerenorganisatie van de PvdA, de Jonge Socialisten.
Assala Driouichi (20) wordt secretaris. Ze studeert chemie aan Avans Hogeschool in Breda. Daar is ze uitgeroepen tot Student van het Jaar 2022 vanwege haar inzet voor meer inclusie. Verder zit ze in de medezeggenschapsraad van Avans. Penningmeester wordt Linda Huisman (22). Zij studeert built environment aan de Hogeschool Utrecht, waar ze in de hogeschoolraad zit. Ze heeft bestuurlijke ervaring bij studentenunie Vidius, waar ze ook als penningmeester actief was. (HOP, PvT)
Het nieuwe LSVb-bestuur met v.l.n.r.: Job Vermaas, Linda Huisman, Elisa Weehuizen, Assala Driouichi en Julia van der Haring. (Foto: LSVb)
Rubiconbeurs voor EWI-onderzoeker
Onderzoeksfinanciers NWO en ZonMw geven zestien pas gepromoveerde wetenschappers een Rubiconbeurs om ervaring op te doen bij een buitenlandse kennisinstelling. Het gaat om negen mannen en zeven vrouwen. Ze gaan bijna allemaal voor twee jaar naar het buitenland. Ze doen bijvoorbeeld onderzoek naar hoe je menselijke botten kunt namaken met een 3D-printer en hoe herinneringen worden opgeslagen in het brein.
Eén van de laureaten is Annemarijn Steijlen. Zij promoveerde in 2022 aan de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica en gebruikt de beurs als postdoc aan de Universiteit Antwerpen. Daar is zij in oktober 2022 begonnen. Haar doel is om een sensorpatch te ontwikkelen, die aan de hand van iemands zweet kan meten of de medicijndosering optimaal is. Dat scheelt bloedprikken.
Voor deze derde en laatste ronde Rubiconbeurzen van 2022 waren 42 aanvragen ingediend, waarvan 38,5 procent werd gehonoreerd. Financiers NWO en ZonMw kennen er jaarlijks ongeveer zestig toe. (HOP, PvT)
Geen betere contracten voor studenten
Het kabinet gaat de arbeidsmarkt aanpakken, maar niet voor studenten met een bijbaan. Zij blijven werken op tijdelijke banen en nul-urencontracten. Dat zouden ze zelf fijner vinden.
Na lang overleg met vakbonden en werkgevers heeft minister Karien van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) een plan naar de Tweede Kamer gestuurd dat “een nieuw fundament moet leggen onder de arbeidsmarkt”.
Flexcontracten, ofwel tijdelijke dienstverbanden, moeten in de toekomst sneller worden omgezet in vaste contracten. Ook zet het kabinet een streep door nul-urencontracten. Maar studenten met een bijbaan zijn uitgezonderd, ook al hebben zij juist vaak een nul-urencontract. Als ze minder dan zestien uur in de week werken, gelden de plannen niet voor hen. “Uit onderzoek blijkt dat jongeren over het algemeen flexibiliteit in hun contract waarderen”, schrijft de minister. “Ze kunnen hun rooster en inzet laten meefluctueren met bijvoorbeeld de vrije tijd, of juist de toetsweken en examens wanneer er minder gewerkt kan worden.”
Verdringen
Ook de ‘draaideurconstructie’ blijft voor studenten mogelijk. Ze kunnen dus drie jaar op een tijdelijk contract werken, vervolgens zes maanden uit dienst gaan en dan weer opnieuw een tijdelijk contract krijgen in plaats van een vast contract. Voor andere werknemers wordt die ‘pauze’ verlengd van zes maanden naar vijf jaar, maar niet voor studenten.
FNV Young & United baalt ervan dat studenten worden uitgesloten van de plannen. “De afschaffing van het nul-urencontract en het terugdringen van flexibilisering is in principe goed nieuws”, zegt voorzitter Yasmin Ait Abderrahman. “Maar het mag niet zo zijn dat studenten en scholieren daarvan worden uitgesloten.” (HOP, PvT)
Tijd om Prometheus-vlam te doven?
(Illustratie: Marjolein van der Veldt)
Na vijfduizend jaar stoken als belangrijkste middel om energie op te wekken, is het hoog tijd om eindelijk over te stappen naar zonne-energie. Dat stelde prof.dr.ir. Miro Zeman, afdelingshoofd duurzame elektrische energie aan de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI), tijdens zijn lezing op maandagavond 3 april voor het Bataafsch Genootschap in het Rotterdamse stadhuis.
Te lang is vuur het symbool geweest voor energie, betoogde Zeman. Kijk maar naar de vlam boven de T in het TU Delft logo. Hier brandt het vuur van de energie en de vernieuwing. Maar, zegt Zeman, nu de gevolgen van al die verbranding tot steeds meer weersextremen leiden, is het tijd om over te stappen naar een ander symbool van energie: de zon. Hoe ziet het logo er dan uit, vroeg hij zich af.
Cultuurhistorici zullen hun bedenkingen hebben. Voor hen staat de vlam van Prometheus niet voor verbranding maar voor vooruitgang. Wikipedia schrijft: ‘Uit liefde voor de mensheid stal Prometheus het vuur bij de Olympische goden en schonk het aan de mensen. Hij leerde de mens er metaal mee te bewerken en bracht hen wetenschap en kunst bij. Prometheus werd voorgesteld als een leraar en uitvinder, die de mensen wederzijds respect bijbracht en hen leerde vooruit te denken.’ (JW)
Vrije Universiteit in Moskou moet sluiten
Een van de laatste onafhankelijke Russische universiteiten staat nu op de zwarte lijst van het Kremlin. Uit veiligheidsoverwegingen staakt het bestuur al haar werkzaamheden in Rusland.
Vijf wetenschappers, die eerder hun baan verloren om hun politieke overtuigingen, richtten in 2020 de Vrije Universiteit in Moskou op. Het doel was om onafhankelijk onderzoek te doen en online onderwijs te verzorgen. Een eigen gebouw was er niet. De instelling telde naar verluidt honderden docenten en duizenden studenten, al zijn er geen officiële tellingen.
Maar in de ogen van het Kremlin is de universiteit ‘onwenselijk’ en ‘extremistisch’. Studenten zou worden bijgebracht “een hekel te hebben aan Rusland” en de universitaire staf zou een “ultra-liberaal model van de Europese democratie aanhangen en opleggen”.
Academische vrijheid
Op haar site meldt de universiteit dat onafhankelijk onderwijs geen misdaad is en dat plaatsing op de zwarte lijst ongrondwettelijk is. Toch worden alle activiteiten opgeschort met het oog op de veiligheid van studenten en docenten. Het bestuur overweegt vanuit het buitenland te gaan opereren.
Wiskundige Andronik Aroetjoenov, docent aan de universiteit en voorzitter van de laatste onafhankelijke universitaire vakbond, vertelde eerder aan het HOP hoe de academische vrijheid in Rusland steeds verder onder druk is komen te staan sinds de inval in Oekraïne begin vorig jaar. (HOP, PvT)
Meer hbo-docenten met vast contract
Docenten van hogescholen hebben weer iets vaker een vast contract. Het ondersteunend personeel daarentegen is meer en meer in tijdelijke dienst.
Enkele jaren schommelde het aandeel hbo-docenten met een tijdelijk contract rond de 15 procent, maar in 2021 schoot het omhoog naar 19 procent. Nu is het weer gedaald naar 18 procent. De stijging van 2021 kwam door de coronamiddelen voor het onderwijs, was destijds de verklaring. Er is nu een recordaantal hbo-docenten: het zijn er meer dan 37 duizend, die samen meer dan 26.500 fte vullen.
Bij het ondersteunend personeel, in totaal zeventienduizend werknemers, is het aandeel tijdelijke contracten voor het vierde achtereenvolgende jaar toegenomen. Het staat nu op 17 procent.
Verschillen
Er zijn flinke verschillen tussen hogescholen, blijkt uit een vergelijking van de grootste instellingen. Bij de Hogeschool van Amsterdam (HvA) is 13 procent van de docenten in tijdelijke dienst, terwijl dat bij de Hogeschool Leiden twee keer zoveel is.
Voor het ondersteunend personeel geldt hetzelfde, met dezelfde hogescholen aan de uiteinden van het spectrum: aan de HvA heeft 11 procent een tijdelijk contract, aan de Hogeschool Leiden is dat 22 procent.
Volgens vakbond AOb zijn bestuurders in het onderwijs flexverslaafd, met name aan de universiteiten. Met een bus reden actievoerders langs verschillende instellingen om aandacht te vragen voor de ‘verslaving’. (HOP, BB)
Master wetenschapscommunicatie stopt
De master wetenschapscommunicatie stopt definitief. Vanaf aankomend studiejaar kunnen zich geen nieuwe studenten meer inschrijven. De opleiding zou niet binnen het onderwijsportfolio van de faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW) passen, zei decaan Paulien Herder eerder.
TNW onderzocht of de master, met de tracknaam communication design for innovation, bij een andere faculteit kon aansluiten. Herder benaderde hiervoor de decanen van de faculteiten Techniek, Bestuur en Management (TBM), Industrieel Ontwerpen (IO) en Bouwkunde (BK). Zij zagen af van overname, laat Herder per mail weten aan Delta.
Huidige masterstudenten kunnen de opleiding volgens TU-regelgeving afmaken. Daarvoor krijgen zij één jaar langer de tijd dan de duur van de mastervariant die de studenten volgen (1, 2 of 3 jaar). Dat betekent dat de laatste studenten tot september 2026 de tijd hebben om hun masterprogramma af te ronden.
In 2026 krijgt de overkoepelende opleiding science education and communication, waar de master wetenschapscommunicatie onder valt, een nieuwe naam: MSc educatie in de bètatechnische wetenschappen.
Wat er met het personeel van het masterprogramma gebeurt, is niet bekend. Decaan Herder wil daar geen publieke uitspraken over doen. (RvdW)