Zelftest

Je wilt verder groeien, want je weet dat dat je enige overlevingskans is in het Europese onderwijsbestel. Maar je wilt ook de kwaliteit van je opleiding hoog houden, want dat bepaalt de waarde van de titel die je verleent. Studenten uit de derde wereld hebben vaak een gebrekkige vooropleiding en komen soms niet door de voorselectie heen. Daarom wil je graag werven in landen die wel een goed onderwijssysteem hebben, maar niet de middelen om hun briljante studenten vast te houden, zoals Rusland en China.

Nu gebeurt er het volgende. Op een goede dag krijg je bezoek van de rector van de grootste en meest prestigieuze universiteit van het grootste land ter wereld, Rusland. Die universiteit is er niet zo maar een, nee, het is een soort superuniversiteit, die rechtstreeks onder de president valt, terwijl alle andere universiteiten onder het ministerie van Onderwijs vallen. Zij beschikt ook over veel meer fondsen dan de andere universiteiten, want de meeste politieke kopstukken hebben er zelf gestudeerd. Deze rector is ook voorzitter van de Raad van Rectoren, waarin alle rectoren van alle duizend Russische universiteiten zitten. Deze raad bepaalt meer dan de helft van de inhoud van de studieprogramma’s van al die duizend universiteiten.

Je bezoeker heeft, omdat hij rechtstreeks onder de president valt, de status van minister. Hij maakt regelmatig deel uit van regeringsdelegaties naar het buitenland onder leiding van eerst Jeltsin en nu Poetin. Hij heeft meermalen aangezeten aan diners met leiders als Kohl, Chirac en Clinton. Hij is net een maand geleden democratisch herkozen als rector voor een derde termijn van vijf jaar door de Raad van Geleerden, die bestaat uit de duizend meest vooraanstaande wetenschappers van de universiteit.

Deze rector wil een samenwerkingsovereenkomst sluiten met jouw eigen universiteit. Hij heeft daartoe twee dagen tevoren per e-mail een concepttekst gestuurd. Het is een standaardovereenkomst zoals hij die ook met honderdtachtig andere buitenlandse universiteiten heeft. Er staat eigenlijk niets bijzonders in: samenwerken, gezamenlijke onderzoeksprojecten, uitwisseling van studenten en docenten. Het is trouwens alleen een bezegeling van een samenwerking die al jarenlang bestaat.

Maar het ongeluk wil dat je nu juist met je ambtenaren hebt afgesproken dat je niet meer zulke vage overeenkomsten zult sluiten. Er liggen immers al zoveel dode protocollen in de la. Daarom wil je alleen strategische allianties sluiten, waarin precies staat omschreven wie met wie samenwerkt, waarom, wanneer en hoe, en wie wat betaalt. Concreet moet het zijn, niet vaag. Je ambtenaren hebben het Russische voorstel onder de loep genomen en afgekeurd, want het is niet concreet genoeg.

Nu komt de gewetensvraag. De Russische rector staat op de stoep. Hij is een machtig man. Hij drukt een zware stempel op het totaleacademische onderwijs in Rusland. Als je Russische MSc-studenten wilt werven kan je niet om hem heen. Deze rector verwacht dat je de overeenkomst tijdens zijn tweedaagse bezoek aan Delft zult ondertekenen. Ze waren natuurlijk wel erg laat met het opsturen van het concept, maar een doortastende ambtenaar mag daar geen moeite mee hebben. Niet ondertekenen zal een buitengewoon slechte indruk op hem maken. Maar je ambtenaren verwachten dat je het niet doet. Zij zullen ondertekenen zien als het doorkruisen van je eigen beleid.

Teken je, of teken je niet?

Stel, je bent rector van een grote universiteit. Je hebt internationalisering hoog in het vaandel staan, je hebt met grote inzet een aantal MSc-opleidingen van de grond gekregen en het aantal buitenlandse studenten groeit gestaag. Je wilt verder groeien, want je weet dat dat je enige overlevingskans is in het Europese onderwijsbestel. Maar je wilt ook de kwaliteit van je opleiding hoog houden, want dat bepaalt de waarde van de titel die je verleent. Studenten uit de derde wereld hebben vaak een gebrekkige vooropleiding en komen soms niet door de voorselectie heen. Daarom wil je graag werven in landen die wel een goed onderwijssysteem hebben, maar niet de middelen om hun briljante studenten vast te houden, zoals Rusland en China.

Nu gebeurt er het volgende. Op een goede dag krijg je bezoek van de rector van de grootste en meest prestigieuze universiteit van het grootste land ter wereld, Rusland. Die universiteit is er niet zo maar een, nee, het is een soort superuniversiteit, die rechtstreeks onder de president valt, terwijl alle andere universiteiten onder het ministerie van Onderwijs vallen. Zij beschikt ook over veel meer fondsen dan de andere universiteiten, want de meeste politieke kopstukken hebben er zelf gestudeerd. Deze rector is ook voorzitter van de Raad van Rectoren, waarin alle rectoren van alle duizend Russische universiteiten zitten. Deze raad bepaalt meer dan de helft van de inhoud van de studieprogramma’s van al die duizend universiteiten.

Je bezoeker heeft, omdat hij rechtstreeks onder de president valt, de status van minister. Hij maakt regelmatig deel uit van regeringsdelegaties naar het buitenland onder leiding van eerst Jeltsin en nu Poetin. Hij heeft meermalen aangezeten aan diners met leiders als Kohl, Chirac en Clinton. Hij is net een maand geleden democratisch herkozen als rector voor een derde termijn van vijf jaar door de Raad van Geleerden, die bestaat uit de duizend meest vooraanstaande wetenschappers van de universiteit.

Deze rector wil een samenwerkingsovereenkomst sluiten met jouw eigen universiteit. Hij heeft daartoe twee dagen tevoren per e-mail een concepttekst gestuurd. Het is een standaardovereenkomst zoals hij die ook met honderdtachtig andere buitenlandse universiteiten heeft. Er staat eigenlijk niets bijzonders in: samenwerken, gezamenlijke onderzoeksprojecten, uitwisseling van studenten en docenten. Het is trouwens alleen een bezegeling van een samenwerking die al jarenlang bestaat.

Maar het ongeluk wil dat je nu juist met je ambtenaren hebt afgesproken dat je niet meer zulke vage overeenkomsten zult sluiten. Er liggen immers al zoveel dode protocollen in de la. Daarom wil je alleen strategische allianties sluiten, waarin precies staat omschreven wie met wie samenwerkt, waarom, wanneer en hoe, en wie wat betaalt. Concreet moet het zijn, niet vaag. Je ambtenaren hebben het Russische voorstel onder de loep genomen en afgekeurd, want het is niet concreet genoeg.

Nu komt de gewetensvraag. De Russische rector staat op de stoep. Hij is een machtig man. Hij drukt een zware stempel op het totaleacademische onderwijs in Rusland. Als je Russische MSc-studenten wilt werven kan je niet om hem heen. Deze rector verwacht dat je de overeenkomst tijdens zijn tweedaagse bezoek aan Delft zult ondertekenen. Ze waren natuurlijk wel erg laat met het opsturen van het concept, maar een doortastende ambtenaar mag daar geen moeite mee hebben. Niet ondertekenen zal een buitengewoon slechte indruk op hem maken. Maar je ambtenaren verwachten dat je het niet doet. Zij zullen ondertekenen zien als het doorkruisen van je eigen beleid.

Teken je, of teken je niet?