Wat staat er voor de komma?

Jonkman haast zich zijn inbreng te relativeren. ,,Ik durf niet te zeggen dat ik hier in een gespreid bedje kwam, maar ik heb helpen oogsten wat er in alle jaren daarvoor gezaaid is.” Hij doelt daarbij op het werk van prof.dr.ir. P.J.G. Teunissen en de aio’s Tiberius en De Jonge.

Bij mathematische geodesie en puntsbepaling bestudeert Jonkman de signalen die worden uitgezonden door GPS-satellieten. Tijdsverschillen tussen dat signaal en het eigen signaal van de ontvanger leiden tot een bepaling van de afstand. Bij het analyseren van deze hoogfrequente sinusgolven worden mathematische modellen gebruikt om geheeltallige waarden te schatten. Jonkman: ,,Populair gezegd: je weet wel tot in detail wat er achter de komma staat, maar hebt geen idee wat er voor de komma staat.” Een zoekmethode voor deze geheeltallige waarden is ontwikkeld in Delft, de zogenaamde Lambda-methode. Jonkman gebruikt dit om wiskundige modellen te toetsen.

,,Ik ben dus afgestudeerd zonder ooit mijn eigen positie te bepalen met GPS. Ik werk er niet rechtstreeks mee, maar gebruik het om modellen te toetsen. Het is een analyse-instrument. Uiteindelijk leidt dat natuurlijk wel tot een verfijning van de modellen en daarmee tot een betere toegankelijkheid tot GPS.”

Ondanks dit rekenwerk heeft Jonkman veel interesse in de praktische toepassing van GPS en zijn Russische broertje Glonass. ,,GPS wordt al in veel praktijksituaties gebruikt. Bij het bepalen van de bodemdaling boven de Groningse aardgasvelden of de ontwikkeling van auto-navigatie.” Ook de berekening van de ‘vlakheid’ van de Rotterdamse marathon door studenten, enige jaren geleden, gebeurde met behulp van GPS.

,,Er zijn op dit terrein ook nog veel raadsels. We houden ons daar niet mee bezig, maar waarom cirkelen Russische Glonass-satellieten in zo’n baan dat er op gezette tijden twee heel erg dicht bij elkaar staan? Dat is niet effectief, maar wel bewust gedaan. Nog interessanter wordt het als uit je analyse blijkt dat er gesleuteld wordt aan het signaal, of dat een Russische satelliet het contact met de atoomklok verliest. Ook komt het soms voor dat een satelliet verkeerde gegevens heeft gekregen vanaf de aarde. Het heeft iets spionage-achtigs als je dat ontdekt, je krijgt bijna een Pietje Bell-gevoel.”

Hij studeerde af met een tien, maar Jonkman vindt dat je geen appels met peren kunt vergelijken. ,,De concurrentie bij grote opleidingen als natuurkunde is veel groter. Het is veel moeilijker om daar als beste afstudeerder uit de bus te komen. Bij Geodesie studeren maar tien tot vijftien mensen af per jaar, wat ik overigens erg betreur. Er is nog zat te doen op dit gebied, en Geodesie is echt leuk.”

Na het vwo had hij niet zo’n uitgesproken mening over wat hij wilde. Eerst werd het de zeevaartschool, maar hij wilde iets technisch. ,,Tijdens een voorlichtingsdag in Delft vond ikalle opleidingen eigenlijk wel leuk. Het was dus natte-vingerwerk. Uiteindelijk ben ik door een goede voorlichter van Geodesie over de streep getrokken.”

Jonkman haast zich zijn inbreng te relativeren. ,,Ik durf niet te zeggen dat ik hier in een gespreid bedje kwam, maar ik heb helpen oogsten wat er in alle jaren daarvoor gezaaid is.” Hij doelt daarbij op het werk van prof.dr.ir. P.J.G. Teunissen en de aio’s Tiberius en De Jonge.

Bij mathematische geodesie en puntsbepaling bestudeert Jonkman de signalen die worden uitgezonden door GPS-satellieten. Tijdsverschillen tussen dat signaal en het eigen signaal van de ontvanger leiden tot een bepaling van de afstand. Bij het analyseren van deze hoogfrequente sinusgolven worden mathematische modellen gebruikt om geheeltallige waarden te schatten. Jonkman: ,,Populair gezegd: je weet wel tot in detail wat er achter de komma staat, maar hebt geen idee wat er voor de komma staat.” Een zoekmethode voor deze geheeltallige waarden is ontwikkeld in Delft, de zogenaamde Lambda-methode. Jonkman gebruikt dit om wiskundige modellen te toetsen.

,,Ik ben dus afgestudeerd zonder ooit mijn eigen positie te bepalen met GPS. Ik werk er niet rechtstreeks mee, maar gebruik het om modellen te toetsen. Het is een analyse-instrument. Uiteindelijk leidt dat natuurlijk wel tot een verfijning van de modellen en daarmee tot een betere toegankelijkheid tot GPS.”

Ondanks dit rekenwerk heeft Jonkman veel interesse in de praktische toepassing van GPS en zijn Russische broertje Glonass. ,,GPS wordt al in veel praktijksituaties gebruikt. Bij het bepalen van de bodemdaling boven de Groningse aardgasvelden of de ontwikkeling van auto-navigatie.” Ook de berekening van de ‘vlakheid’ van de Rotterdamse marathon door studenten, enige jaren geleden, gebeurde met behulp van GPS.

,,Er zijn op dit terrein ook nog veel raadsels. We houden ons daar niet mee bezig, maar waarom cirkelen Russische Glonass-satellieten in zo’n baan dat er op gezette tijden twee heel erg dicht bij elkaar staan? Dat is niet effectief, maar wel bewust gedaan. Nog interessanter wordt het als uit je analyse blijkt dat er gesleuteld wordt aan het signaal, of dat een Russische satelliet het contact met de atoomklok verliest. Ook komt het soms voor dat een satelliet verkeerde gegevens heeft gekregen vanaf de aarde. Het heeft iets spionage-achtigs als je dat ontdekt, je krijgt bijna een Pietje Bell-gevoel.”

Hij studeerde af met een tien, maar Jonkman vindt dat je geen appels met peren kunt vergelijken. ,,De concurrentie bij grote opleidingen als natuurkunde is veel groter. Het is veel moeilijker om daar als beste afstudeerder uit de bus te komen. Bij Geodesie studeren maar tien tot vijftien mensen af per jaar, wat ik overigens erg betreur. Er is nog zat te doen op dit gebied, en Geodesie is echt leuk.”

Na het vwo had hij niet zo’n uitgesproken mening over wat hij wilde. Eerst werd het de zeevaartschool, maar hij wilde iets technisch. ,,Tijdens een voorlichtingsdag in Delft vond ikalle opleidingen eigenlijk wel leuk. Het was dus natte-vingerwerk. Uiteindelijk ben ik door een goede voorlichter van Geodesie over de streep getrokken.”