Onderwijs

‘Wat luisterde Netelenbos slecht’

Tegenover de commissie-Duijvestein veegde oud-minister Netelenbos vorige week alle kritiek op haar functioneren in de besluitvorming rond de Betuweroute en HSL van tafel. Prof.dr.ir. Guus Berkhout (TBM) is niet verbaasd.

Heeft het zin, zo’n enquète?

“Het is symptoombestrijding. Ons politiek-bestuurlijke bestel is vastgelopen. Politici en ambtenaren werken hard, maar missen durf, deskundigheid, visie. De oplossingen die ze aandragen schieten hun doel voorbij. Het bestaande systeem wordt met nóg meer regelgeving opgelapt, met als eindresultaat een lappendeken waar niemand meer iets van snapt. We zijn aan het einde gekomen van het tijdperk-Thorbecke.”

U was voorzitter van de commissie-Geluidsnormen voor Schiphol, een functie die u heeft neergelegd uit protest over de druk om met politiek welgevallige conclusies te komen. U heeft Netelenbos van dichtbij meegemaakt. Wat vond u van haar verdediging?

“Ze heeft de kritiek op alle punten tegengesproken. Ik had niet anders verwacht. Ik vond haar in het begin overigens sympathiek: energiek, daadkrachtig, niet zo’n Haags, glibberig figuur. Maar tjonge jonge, wat luisterde ze slecht.”

Valt de Tweede Kamer ook iets te verwijten?

“Zeker. Je kunt de Betuweproblematiek vergelijken met de geluidshinder rond Schiphol. Ik wilde me als voorzitter van de adviescommissie niet neerleggen bij de werkwijze van een manipulerende minister. Ik heb regelmatig de Kamer voorgelicht. Wat bleek? Er waren afspraken gemaakt: de coalitiepartners zouden het Netelenbos niet moeilijk maken. Dat reduceerde de Kamerdebatten tot een ritueel.

Ik ontdekte beetje bij beetje dat politici en ambtenaren alleen maar bezig waren met politieke spelletjes een voorstel door de kamer te loodsen. Wat het effect is voor het land interesseerde ze helemaal niets.”

U heeft een pleidooi gehouden voor werkelijk onafhankelijk onderzoek, ook als de onderzoeksopdracht vanuit de politiek komt.

“Ik herinner me nog dat Netelenbos zei: ik heb mijn buik vol van die hoogleraren. Dat tekent de mentaliteit. De politiek mag het onderzoek op geen enkele manier proberen te beïnvloeden. De politiek bemoeit zich tenslotte ook niet met de manier waarop een rechter tot zijn vonnis komt.”

Politici die niet naar wetenschappers luisteren: hebben de wetenschappers dan ook zichzelf iets te verwijten?

“Wetenschappers gaan soms zo op in hun specialisme, dat ze niet meer goed aan de buitenwereld kunnen uitleggen waar ze mee bezig zijn. En ze hebben de neiging om als ze het onderling voor negentig procent eens zijn, die resterende tien procent flink op te blazen. Wetenschappelijk gezien heel begrijpelijk, maar in een maatschappelijk debat niet zo slim. En ze zouden soms wat harder met hun vuist op tafel mogen slaan.”

Guus Berkhout (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Heeft het zin, zo’n enquète?

“Het is symptoombestrijding. Ons politiek-bestuurlijke bestel is vastgelopen. Politici en ambtenaren werken hard, maar missen durf, deskundigheid, visie. De oplossingen die ze aandragen schieten hun doel voorbij. Het bestaande systeem wordt met nóg meer regelgeving opgelapt, met als eindresultaat een lappendeken waar niemand meer iets van snapt. We zijn aan het einde gekomen van het tijdperk-Thorbecke.”

U was voorzitter van de commissie-Geluidsnormen voor Schiphol, een functie die u heeft neergelegd uit protest over de druk om met politiek welgevallige conclusies te komen. U heeft Netelenbos van dichtbij meegemaakt. Wat vond u van haar verdediging?

“Ze heeft de kritiek op alle punten tegengesproken. Ik had niet anders verwacht. Ik vond haar in het begin overigens sympathiek: energiek, daadkrachtig, niet zo’n Haags, glibberig figuur. Maar tjonge jonge, wat luisterde ze slecht.”

Valt de Tweede Kamer ook iets te verwijten?

“Zeker. Je kunt de Betuweproblematiek vergelijken met de geluidshinder rond Schiphol. Ik wilde me als voorzitter van de adviescommissie niet neerleggen bij de werkwijze van een manipulerende minister. Ik heb regelmatig de Kamer voorgelicht. Wat bleek? Er waren afspraken gemaakt: de coalitiepartners zouden het Netelenbos niet moeilijk maken. Dat reduceerde de Kamerdebatten tot een ritueel.

Ik ontdekte beetje bij beetje dat politici en ambtenaren alleen maar bezig waren met politieke spelletjes een voorstel door de kamer te loodsen. Wat het effect is voor het land interesseerde ze helemaal niets.”

U heeft een pleidooi gehouden voor werkelijk onafhankelijk onderzoek, ook als de onderzoeksopdracht vanuit de politiek komt.

“Ik herinner me nog dat Netelenbos zei: ik heb mijn buik vol van die hoogleraren. Dat tekent de mentaliteit. De politiek mag het onderzoek op geen enkele manier proberen te beïnvloeden. De politiek bemoeit zich tenslotte ook niet met de manier waarop een rechter tot zijn vonnis komt.”

Politici die niet naar wetenschappers luisteren: hebben de wetenschappers dan ook zichzelf iets te verwijten?

“Wetenschappers gaan soms zo op in hun specialisme, dat ze niet meer goed aan de buitenwereld kunnen uitleggen waar ze mee bezig zijn. En ze hebben de neiging om als ze het onderling voor negentig procent eens zijn, die resterende tien procent flink op te blazen. Wetenschappelijk gezien heel begrijpelijk, maar in een maatschappelijk debat niet zo slim. En ze zouden soms wat harder met hun vuist op tafel mogen slaan.”

Guus Berkhout (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.