Wetenschap

Volledige open access wordt jaar uitgesteld

Uitgevers en kennisinstellingen krijgen een jaar extra voor de overstap naar volledige open access. Artikelen van Nederlandse wetenschappers moeten dan gratis te lezen zijn.

Artikelen blijven toch nog wat langer achter een betaalmuur. (Foto: Centerforhealthjournalism.org)

‘Coalitie S’, een internationale groep van onderzoeksfinanciers waartoe ook NWO en ZonMW behoren, wil dat wetenschappers alleen nog publiceren in open access-tijdschriften (Plan S). Publiek gefinancierd onderzoek moet voor iedereen gratis toegankelijk zijn, is de gedachte. Auteurs betalen eenmalig voor plaatsing, waardoor peperdure abonnementen op vakbladen tot het verleden behoren.


Oorspronkelijk was het de bedoeling om vanaf 1 januari 2020 over te gaan naar volledige open access. Maar dat bleek veel te snel. Na een uitgebreide internationale consultatie werd duidelijk dat betrokkenen meer tijd nodig hebben om zich daarop voor te bereiden. Die krijgen ze: de ingangsdatum is verschoven naar 1 januari 2021.


Groene route

Maar er is meer veranderd aan Plan S. Wetenschappers mogen straks ook via de ‘groene’ route publiceren, dat wil zeggen dat hun artikelen in een tijdschrift achter een betaalmuur staan, maar dat ze in een eigen archief voor iedereen toegankelijk zijn.


Ook gaat Coalitie S haar beoordelingscriteria herzien met het oog op de zogeheten Dora-verklaring. Daarin staat dat er meer aandacht moet komen voor de kwaliteit en de impact van onderzoek en minder voor de citatie- en publicatiescores van wetenschappers. De verklaring is door ruim 1200 organisaties onderschreven, waaronder wetenschapsgenootschap KNAW, NWO en ZonMw.


Hybride

De internationale groep van onderzoeksfinanciers blijft kritisch als het gaat om hybride tijdschriften. Dat zijn bladen die naast betaalde stukken open access-artikelen publiceren. Ze ontvangen abonnementsgeld én verdienen aan het gratis toegankelijk maken van nieuwe wetenschappelijke artikelen. De financiers willen niet langer meebetalen aan publicaties in deze tijdschriften.


Wel benadrukken ze dat ze willen meebetalen aan eventuele kosten die verbonden zijn aan open access-publiceren, zodat wetenschappers daar niet voor opdraaien.


HOP, Inge Schouten

HOP Hoger Onderwijs Persbureau

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

redactie@hogeronderwijspersbureau.nl

Comments are closed.