Verlichting voor de Masai

Ze willen mensen helpen en technisch bezig zijn, maar de kennismaking met een verre, vreemde cultuur vinden ze even belangrijk. Het gaat niet om hemelbestormende technologie: gewoon licht op scholen. De reis is voor eigen rekening.

Guijt en Dokter, die de minor windenergy & sustainability volgen, zitten sinds begin juli in Namanga, een Masai-regio praktisch zonder elektriciteitsnet. Gevolg is een rem op de ontwikkeling. Het Catharinafonds probeert de situatie te verbeteren. “Ze bouwen onder meer scholen en leiden docenten op”, vertelt Guijt. In Enoosampurmpur komen een basisschool en een huis voor meisjes, zodat die veilig naar school kunnen. In Noontoto komt ook een basisschool. Verder is het Namanga Development Centre in aanbouw, met een kantoor, bibliotheek en internetcafé.

Guijt, Dokter en InHolland-student Stephan van Berkel zorgen voor licht in de nieuwbouw. “Het is er ‘s avonds snel donker”, stelt Dokter. “Daardoor kunnen leerlingen ‘s avonds moeilijk studeren.” Een ramp voor de oudere kinderen. “In groep 7 en 8 moeten ze hard studeren om naar het voortgezet onderwijs te mogen”, legt Guijt uit.

Het trio installeert ongeveer veertien zonnepanelen inclusief bedrading, omvormers en accu’s. Alles is gesponsord. “We moesten vooraf een beetje schatten”, zegt Dokter. “We dachten voor het development centre acht panelen nodig te hebben. Naast verlichting moeten er drie laptops, vijf netbooks, een beamer en een printer op kunnen draaien. Voor de basisschool in Enoosampurmpur, het meisjeshuis en de school in Nootogo kunnen we per locatie met twee panelen toe.”

Eenmaal daar kwamen er voor overnachtingsruimten van docenten enkele kleinere systemen bij. “Komt goed”, aldus Dokter vanuit Kenia. Ze hebben inmiddels leren improviseren. “Je moet goed voorbereiden. Liever dertig meter kabel te veel mee dan één te weinig. Je kunt niet even wat bij kopen.”

Ze hebben inmiddels ook flink geroken aan de cultuur. Guijt en Dokter zijn met twee Masai-krijgers de bergen in geweest en hebben er overnacht. Daarnaast hebben ze traditionele Masai-dansen bijgewoond en zijn ze vaak te gast bij Masai voor maaltijden of African tea. “Met veel melk en suiker”, aldus Dokter.

Vooraf hadden beide TU’ers nóg twee doelen. Allereerst kennis overdragen. “Het Catharinafonds zet een technische opleiding op. Misschien kunnen we die mede vormgeven”, vertelt Guijt. Eind juli hebben ze docenten training gegeven over het onderhoud van de systemen. Zo willen ze een tweede missie ondersteunen: het imago van zonne-energie verbeteren. “In Kenia zien ze zonne-energie als tweederangs”, stelt Dokter. “Er is weinig kennis en ervaring. Systemen worden niet altijd goed onderhouden en gaan niet zo lang mee als zou kunnen. Wij willen een goed voorbeeld tonen. Want Kenia is ideaal voor zonne-energie: veel zonuren en er is niet overal elektriciteit.”

Alles bij elkaar zal de rijksoverheid komend jaar 7,4 miljoen euro minder aan onderzoek uitgeven dan vorig jaar nog werd gedacht. Het totale budget blijft nog altijd boven de één miljard euro. Daar komt het gewone onderzoekbudget van universiteiten (1,7 miljard euro) en hogescholen (64,8 miljoen euro) bovenop.

Toch verandert er wel iets. De Rubicon-subsidies van onderzoeksfinancier NWO gaan verdwijnen. Daarmee konden pas gepromoveerde wetenschappers één tot twee jaar in het buitenland onderzoekservaring opdoen. Jaarlijks was hier vier miljoen euro voor beschikbaar. In eerdere begrotingen liep het budget al af en het potje wordt klaarblijkelijk niet meer aangevuld.

Verder bezuinigt OCW op ‘toptalent’. Dat NWO-programma geeft slimme afgestudeerden subsidie voor een promotie op een onderwerp naar keuze. In 2011 is daar tijdelijk 2,8 miljoen euro minder voor beschikbaar. Er blijft nog 1,2 miljoen over.

Andere NWO-subsidies blijven intact, waaronder twee miljoen euro aan promotiebeurzen voor talentvolle allochtonen en vier miljoen euro voor vrouwen in de wetenschap. Ook blijft er geld voor een nieuw type graduate schools, waarin promovendi meer vrijheid krijgen om hun promotie vorm te geven. Dit heeft voormalig PvdA-minister Plasterk op de rails gezet.

Ook het geld voor het gamesonderzoek GATE raakt op. Komend jaar is daar nog één miljoen voor beschikbaar en daarna verdwijnt het van de rijksbegroting.

Aan adviezen over het wetenschaps- en technologiebeleid heeft de regering minder behoefte, blijkt uit de begroting. Het budget van adviesraad AWT wordt meer dan gehalveerd van 1,6 miljoen in 2010 naar 0,7 miljoen in 2011. Maar ook dat was al voorzien.