Tuning in on the universe

“Lofar will search for pulsars and for the first stars in the universe, and it will explore cosmic magnetic fields, to name just a few,” says Dr Stefan Wijnholds, who works for the Netherlands Institute for Radio Astronomy (Astron), the institute that initiated the Lofar project.

For more than a decade astronomers throughout Europe have worked together to create this telescope with a collecting area spanning some 12 football fields and a resolution equivalent to a telescope 1000 kilometers in diameter.

“The telescope consists of over 40,000 low-cost antennas that are grouped together into 48 separate stations distributed over the northeastern part of the Netherlands as well as in Germany, France, the UK and Sweden,” says Wijnholds.

Lofar is designed to observe light at radio wavelengths measuring from 1.25 to 30 meters, a bandwidth that is still largely unexplored. “It has great potential,” Wijnholds believes. “But it’s also challenging because of the variations in the Earth’s ionosphere (the upper part of the atmosphere where particles are ionized by solar radiation, ed.).”

The telescope needs to be very well calibrated to cope with these variations in the ionosphere, since the state of the ionosphere influences the incoming radio signals. Wijnholds spent years working on calibration techniques for Lofar, which he did partially at TU Delft (EEMCS faculty), where in 2010 he defended his thesis ‘Fish-Eye Observing with Phased Array Radio Telescopes’.

“We’re now in a stage where we can use Lofar for some of the options for which it was originally devised. We can use it to observe pulsars for instance. These are highly magnetized, rotating neutron stars that emit a beam of electromagnetic radiation with very precise periods and that can thus serve as a kind of beacons in astronomy.”

In the coming years, Wijnholds believes, continuing calibration efforts will improve the telescope’s sensitivity fivefold, enabling many more types of astronomic research.

Daar heeft het actualiteitenprogramma EenVandaag gisteren op gewezen. Omdat de schakelaars al een eerste bachelordiploma hebben behaald, moeten ze voor hun schakelprogramma het zogeheten ‘instellingscollegegeld’ betalen: een kostendekkend tarief dat kan oplopen tot 200 euro per studiepunt. Bij sommige universiteiten worden de schakelaars bovendien ‘contractstudenten’ en hebben ze geen recht op studiefinanciering of ov-jaarkaart.

Loze toezegging
Dit is een gevolg van een wet die voormalig minister Ronald Plasterk heeft ingevoerd. De overheid bekostigt nog maar één bachelor- en één masteropleiding per persoon. Wie aan een tweede bacheloropleiding begint, moet dat voortaan zelf betalen.
Bij de invoering van de wet had ging de Eerste Kamer uiteindelijk akkoord, omdat Plasterk beloofde dat schakelstudenten er geen last van zouden hebben. “Als een bachelor een schakelprogramma voor een masteropleiding kan volgen, betaalt hij daarvoor het gewone collegegeld”, zegde hij toe.
De universiteiten krijgen echter geen aparte bekostiging voor schakelstudenten. Sijabolt Noorda van universiteitenvereniging VSNU ziet daarom geen andere mogelijkheid dan de kosten op de student af te wentelen, zei hij gisteren tegen EenVandaag. Wie moet het anders betalen, als de overheid het niet doet?

Beperkte duur
Het vorige kabinet weigerde om schakelprogramma’s apart te bekostigen. Dan zouden ze te uitgebreid worden, was de redenering. De stap van hbo-bachelor naar wo-master moest zo klein mogelijk zijn. Bovendien hadden de universiteiten volgens de minister genoeg geld voor het schakelonderwijs: hun budget wordt immers niet alleen op het aantal studenten gebaseerd.
Destijds legde Plasterk aan de Eerste Kamer uit dat schakelprogramma’s een ‘beperkte duur’ hebben. Ook daarover gaat nu de strijd van de studenten met de universiteiten: wat is een beperkte duur? Is dat een jaar? Is dat een half jaar? 
Het ministerie van OCW heeft nog niet gereageerd op de ophef.