TU huisvest zes gevluchte wetenschappers uit Oekraïne

De Jonge Akademie, het platform voor jonge wetenschappers, publiceerde onlangs een rapport over gevluchte wetenschappers in Nederland. Daarin staat dat er dertien gevluchte Oekraïense wetenschappers werken aan de Nederlandse universiteiten. Die telling blijkt al vrij oud (mei 2022), en lastiger, er is geen goed landelijk overzicht waardoor dat aantal waarschijnlijk niet klopt.

Zo kreeg het De Jonge Akademie destijds van een TU-woordvoerder het antwoord dat er geen uit Oekraïne gevluchte wetenschappers aan de TU Delft werkten. Na een verzoek van Delta deed de dienst Human Resources onlangs navraag bij de faculteiten. Nu blijkt het om zes mensen te gaan. Drie van hen werken bij de faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek & Technische Materiaalwetenschappen (3mE), twee bij Civiele Techniek en Geowetenschappen (CiTG) en één bij Technische Natuurwetenschappen.

Centraal meldpunt
Of zij in mei 2022 al in Delft zaten, heeft HR niet uitgezocht. Het feit dat het aantal ook nu niet centraal bekend was, is voor De Jonge Akademie bewijs dat een centraal meldpunt gewenst is. En niet alleen zodat de getallen kloppen. Het meldpunt zou volgens De Jonge Akademie kunnen helpen bij het financieel vormgeven van de aanstelling van vluchteling-wetenschappers. Nu zouden belastingregels een sta-in-de-weg zijn bij het verstrekken van tijdelijke beurzen door universiteiten zelf, waardoor ze huiverig zouden zijn om dit te doen.

‘Stabiliteit is gewenst nadat je hebt moeten vluchten’

De Jonge Akademie pleit er vooral voor dat beurzen niet door universiteiten zelf, maar door organisaties als Scholars at risk NL of Nuffic worden uitgereikt. De minister van OCW zou dan samen met zijn collega van Financiën en de Nederlandse Arbeidsinspectie de garantie moeten geven dat er geen fiscale consequenties zijn bij het uitkeren van tijdelijke beurzen aan gevluchte wetenschappers. Daarnaast pleit De Jonge Akademie voor uitbreiding van de Hestia-beurzen van onderzoeksfinancier NWO, voor gevluchte wetenschappers die zich permanent in Nederland willen vestigen.

Passende constructie
Overigens hebben de zes wetenschappers in Delft geen van allen een beurs. Vijf hebben een regulier tijdelijk contract, één heeft een gastaanstelling. HR meldt dan ook de geschetste problemen met beurzen als verkapte aanstellingen niet te herkennen.

Marie-José van Tol, voorzitter van De Jonge Akademie, vindt het ‘goed nieuws’ dat er aan de TU Delft toch uit Oekraïne gevluchte wetenschappers werken. Toch blijft zij erbij dat er in Nederland te weinig beurzen zijn voor gevluchte wetenschappers, uit alle landen. Ook vreest zij dat een tijdelijk contract zoals aan de TU Delft ‘voor velen geen passende constructie’ is, omdat ‘het slechts beperkt verlengd kan worden’. “Als een vaste aanstelling niet mogelijk is, zullen mensen aan een andere universiteit een plek moeten vinden. En een beetje stabiliteit is juist gewenst nadat je hebt moeten vluchten.”

Van Tol wijst er verder op dat er bij reguliere vacatures met reguliere procedures vele kandidaten zijn. “Daarbij zal een gevluchte wetenschapper om verschillende redenen, denk aan taal of publicatietraditie, vaak in het nadeel zijn.”

Overigens gaan de aanbevelingen van De Jonge Akademie over gevluchte wetenschappers van alle nationaliteiten, niet alleen Oekraïense. De dienst HR zocht voor Delta ook uit of er momenteel gevluchte wetenschappers uit andere landen werken bij de faculteiten. Dat is niet zo. Bij CiTG en Techniek, Bestuur en Management werkten in het verleden wel één onderzoeker uit Turkije en één uit Syrië. Zij hadden een beurs, van Scholars at Risk.

HOP, Hein Cuppen/Delta, Saskia Bonger