Teller studieschuld tikt

De ‘Nokia Kiva concept phone’ kan zo lang mee, omdat de processor ieder jaar wordt vervangen en de batterij iedere twee jaar. Camera, beeldscherm en andere onderdelen zijn volgens hen tegenwoordig zo goed dat ze wel zeven jaar blijven werken. De studenten bedachten de telefoon voor de minor sustainable design engineering (IO). 

Vooral door het vervangen van de processor blijft het mobieltje up to date, legt hun docent dr.ir. Conny Bakker uit. De telefoon krijgt telkens meer geheugen en meer vermogen, waardoor hij gebruikt kan blijven worden voor de nieuwste toepassingen. “Zo voelt hij toch weer nieuw.”

Want nieuw is wat de consument wil. Probleem is dat bedrijven als Nokia daar het meeste geld aan verdienen. Bakker verwacht dan ook niet dat Nokia de Kiva snel in productie zal nemen. Het team van vier studenten dat het concept bedacht, werkt nu aan een filmpje dat op de interne site van Nokia komt te staan. “Zo hopen we toch wat awareness te creëren onder werknemers van Nokia over waar ze mee bezig zijn.”

Dat lijkt op roeien tegen een heel sterke stroming in, realiseert Bakker zich. “Ik zie bijvoorbeeld onder invloed van Apple een zorgelijke en kwalijke trend opkomen van embedded batteries: litium-ion-batterijen die vastzitten in de telefoon. Dat zou zijn om telefoons dunner te maken, omdat de klant dat zou willen. Dat is een onzinargument. Het is een subtiele manier om mensen te laten weten: na twee jaar is een telefoon aan vervanging toe. Lithium-ion-batterijen zijn na anderhalf of twee jaar namelijk erg zwak geworden.” 

Wat deze ontwikkeling volgens Bakker extra kwalijk maakt, is dat telefoons met vastgelijmde batterijen niet recyclebaar zijn, omdat batterijen kunnen ontploffen in de shredder. “Dat is een heel slechte zaak. Gelukkig is er Europese wetgeving tegen in de maak, maar verder is er verrassend weinig aandacht voor.”

Hoe staat het eigenlijk met de aandacht van studenten voor duurzaamheid? Bakker: “Ik vind het vervelend om te zeggen, maar het leeft niet erg onder studenten. Ze ervaren duurzaamheid als beperkend en niet cool. Het blijft een lastig onderwerp, zeker voor de jonge studenten voor wie de minor sustainable design engineering bedoeld is. Het is moeilijk ze diepgaand te bereiken.”

Zelf is Bakker wel overtuigd. Sinds zij op de hoogte is van het grootverbruik van schaarse grondstoffen in de mobiele telefoonindustrie, heeft ze geen nieuwe gsm meer aangeschaft. “Ik ben oude telefoons van anderen aan het opgebruiken. Dan moet je verleidingen weerstaan, maar af en toe moet je een statement maken.”

De teller op de aula geeft ruim 5,8 miljard euro aan en loopt komende week op met zeventien euro per seconde. Het totale bedrag is volgens het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) de huidige Nederlandse studieschuld, ofwel: vijftienduizend euro gemiddeld per student bij afstuderen.

Die schuld zal volgens ISO-voorzitter Sebastiaan Hameleers ‘alleen maar oplopen’ met maatregelen als de invoering van het sociaal leenstelsel, duurdere schakelprogramma’s voor hbo-afgestudeerden, inperking van het recht op de OV-studentenkaart en mogelijke maatregelen na het huidige kabinetsoverleg in het Catshuis. “Studenten zijn straks niet in staat een hypotheek af te sluiten. Onze vraag is dan ook: Wie betaalt nu eigenlijk de rekening?”

Het ISO roept daarom via de website wiebetaaltderekening.nl op tot het tekenen van een petitie tegen het wetsvoorstel Studeren is Investeren. Volgens het ISO leidt het beleid van staatssecretaris Zijlstra niet alleen tot meer studieschulden, maar ook tot minder toegankelijk onderwijs en minder kwalitatief hoger onderwijs.

Het ISO hield de aftrap van zijn actie bij de TU Delft omdat technische studenten ‘harder worden getroffen’ met hun tweejarige masters. Voor het bestuur van de TU was dat dan ook de reden om mee te doen. “De overheid zegt eigenlijk: doe handig en neem een master van één jaar”, zei collegelid Paul Rullmann.

Daarnaast noemde Rullmann de inspanningen van afgelopen jaren om meer bèta-studenten op te leiden. “Nu begint dat te draaien en voert de overheid een sociaal leenstelsel in, wat de techniekstudent extra dupeert.”

Dat is volgens Eddie Haket van de MHP, vakcentrale voor middengroepen en hoger personeel, niet goed voor de toekomstige arbeidsmarkt, waar hoogopgeleiden ‘hard nodig’ zijn. Haket sprak van een ‘achterlijk sociaal leenstelsel’. “Het is een verkeerd signaal: steek je maar in de schulden.”

De actie van het ISO is een eerste in een reeks met de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb). In de week van 19 t/m 23 maart organiseren het ISO, de LSVb in samenwerking met hun lidorganisaties de hele week door acties.

Zo speelt de Delftse studentenvakbond VSSD op vrijdag 16 maart om 16.00 uur op de Markt een mega Jenga spel. Bij dit spel halen spelers om de beurt een blok uit een toren en leggen die bovenop, waardoor een steeds hogere en instabielere toren ontstaat. “Als je de fundamenten van de kenniseconomie weghaalt, dan stort de maatschappij in”, zegt VSSD-voorzitter Mariska Heidema.

Op maandag 19 maart volgt tussen 12.45 uur en 13.30 uur een college Fins in collegezaal C van de faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen (3mE). Boodschap daarvan is volgens de VSSD dat in Scandinavië het onderwijs nog betaalbaar en goed is en dat studenten dus beter daar kunnen gaan studeren.

Op 23 maart is de landelijke slotmanifestatie op de Dam in Amsterdam.