Supertelescoop ziet meer

De astronomen die vanaf 2012 aan de knoppen draaien van de supertelescoop Alma in de woestijn van Chili krijgen een nauwkeuriger beeld van het heelal te zien dankzij een Delftse vinding. Ir. Chris Lodewijk en technicus Tony Zijlstra van het Kavli Instituut voor Nanowetenschappen verbeterden een sensor die interstellair gas detecteert.
Deze sensor, een zogenaamde supergeleidende tunneljunctie bestaat uit twee supergeleiders die zijn gescheiden door een één tot twee nanometer dikke isolerende laag, meestal van aluminiumoxide. Dit laagje is altijd wel op een paar plaatsen lek. Bij aluminiumnitride speelt dit probleem niet, bleek uit onderzoek van Lodewijk. Een laagje van dit materiaal is veel homogener. De meetnauwkeurigheid van de sensor werd met het nieuwe isolerende laagje sterk verbeterd.
“Bij het Alma kunnen ze hierdoor de straling van interstellair gas, waarvan de frequentie varieert tussen de 600 en 720 GHz, nauwkeuriger meten”, zegt Lodewijk die deze week promoveerde.
Alma staat voor Atacama Large Millimeter/submillimeter Array. Technici en astronomen uit de hele wereld werken momenteel aan de bouw van deze opstelling die zal bestaan uit 66 geavanceerde telescopen. Het geheel verrijst in de Atacama-woestijn in Chili op een hoogte van vijf kilometer. Daar hebben de telescopen minder last van waterdamp die sommige stralingen uit het heelal tegenhouden.
Het werk van Lodewijk en Zijlstra is ook van belang voor de Herschel Space Telescope, die in april wordt gelanceerd. De Herschel Space Telescope is de opvolger van de Hubble-telescoop. Het Kavli Instituut voor Nanowetenschappen heeft een groot deel van de cruciale tunneljuncties voor de meetinstrumenten van de Herschel Telescoop ontwikkeld.

Helaas geen internet versie van de rubriek minimaatjes deze week in delta-online.