Siberië

De verhuizing is ongetwijfeld ingegeven door de wens om ze wat dichter bij het college van bestuur, hun directe opdrachtgevers, te positioneren. Maar of dit echt een gelukkige move is geweest, valt te bezien.
Ik heb de situatie nog niet ter plekke kunnen bekijken maar uit ooggetuigenverslagen rijst een beeld op van verbanning en isolement. De nieuwe locatie lijkt het Siberië van instellingsbeleid. Onvindbaar voor bezoekers, zonder informele contacten bij de koffieautomaat en zelfs met een verbod op ziektekiemenverspreidende planten, zoals Kasja Weenink in Delta 13 meldde. Hutje mutje huizen ze op een rij in een gangetje, met uitzicht op de plomp.
Ik heb het gevoel dat de beleidsmedewerkers daar niet gelukkig worden omdat ze hun werk niet goed kunnen doen zo. Want juist het dagelijkse contact met studenten en wetenschappers en collega’s van andere diensten helpt een mens te beseffen dat beleid niet alleen bedacht, maar ook uitgevoerd moet kunnen worden. En het is goed voor je relativeringsvermogen als jouw weldoordachte beleidsidee door iemand uit een andere discipline wordt ontvangen met een ‘Welnee mens, hoe kom je daar nou bij?’ of ‘Maar dat is helemaal het probleem niet’. Ontnuchterend, maar het komt de kwaliteit van je werk ten goede. Mits je ook de gelegenheid hebt sparringpartners van buiten je dienst te ontmoeten.
Het eilandje met beleidsmedewerkers, weggefrommeld bij 3mE, dreigt een nieuwe versie van het  ‘Hoofdgebouw’ te worden. Wie lang genoeg bij de TU werkt weet dat het hoofdgebouw (ook bekend als de ‘Julianalaan’) voor veel medewerkers een soort black box was waar het allemaal werd beklonken, want daar zetelde het college van bestuur en daar zaten de beleidsmedewerkers het beleid te maken. Het was de hoogste punt van de bavianenrots, en je kon indruk maken door te roepen: ‘Ik ga even naar de Julianalaan’. (Niet te verwarren met: ‘Ik ga even langs de Julianalaan’, want dat betekende dat je langs het hoofdgebouw de stad in fietste om, bijvoorkeur nog in de baas zijn tijd, een pilsje te vatten op een terras aan de Beestenmarkt. Maar ik dwaal af.)
Om met beide benen op de grond te blijven staan moet je contact hebben met je doelgroepen, je collega’s en je critici. En juist door de locatie loopt dat versgeverfde gangetje het gevaar een horizontale ivoren toren worden. Een toren waarin het uitzicht op de wereld vertroebeld raakt door nevel, door vulkaanas of door het stof dat de herijking nu al heeft doen opdwarrelen. Het isoleren van beleidsmakers kan leiden tot corporate brain disorder, waarbij de beleidsmakers en de rest van de club niet meer op een lijn zitten. Want zoals de grote Chinese wijsgeer Tao Ailun eens zei: ‘If man has head in clouds, he no have feet on ground. Unless very very big man of course.’ 

Ellen Touw is hoofd van de dienst onderwijs- en studentzaken bij Civiele Techniek en Geowetenschappen en beleidsadviseur internationalisering.

Door de aanpassing verdwijnt het wettelijke maximale collegegeld van 1620 euro voor de tweede studie. Dit betekent dat hogescholen en universiteiten in de toekomst vrij zijn om tienduizenden euro’s per jaar te vragen als een student al eerder een diploma heeft behaald.

Voor studenten die parallel twee studies volgen verandert er niets. Onder de nieuwe wet wordt een tweede bachelor- of masteropleiding pas duurder zodra de eerste is afgerond. Dubbelstudenten mogen na het eerste afstuderen de rest van het collegejaar afmaken tegen het wettelijke collegegeld. Het jaar daarop mogen hogescholen en universiteiten het zogenoemde ‘instellingscollegegeld’ vragen.

Als ze dat doen, en daar lijkt het wel op, lappen ze een akkoord met de studentenbonden aan hun laars. In 2007 beloofden ze de bonden dat dubbelstudenten hun tweede studie mochten afmaken tegen het gewone tarief, hoe lang ze daar ook over doen.

Over de hoogte van het instellingscollegegeld doen inmiddels indianenverhalen de ronde. Volgens studentenbond ISO kan een tweede studie straks wel 30.000 euro kosten. In theorie kan dat inderdaad. De instellingen mogen de hoogte van het instellingscollegegeld zelf bepalen – een wettelijke grens is er niet.

Toch in het niet waarschijnlijk dat de instellingen ongelimiteerde bedragen gaan rekenen voor tweede studies. Voor populaire tweede studies als filosofie en kunstgeschiedenis zijn astronomische instellingscollegegelden niet terug te verdienen.

De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) is ontstemd over de beslissing van de Kamer. Het dupeert in de ogen van de LSVb ambitieuze studenten die in de toekomst twee opleidingen na elkaar willen volgen.

“De maatregel zal de zo gewilde kenniseconomie schaden en is in strijd met de doelstellingen van het kabinet om in te zetten op excellentie in het hoger onderwijs”, oordeelt vice-voorzitter Dennis Wiersma. Volgens de bond vindt de Tweede Kamer schijnbaar dat de beslissing van studenten om door te studeren moet afhangen van hun banksaldo in plaats van interesse en motivatie.

Ondanks deze tegenvaller ziet de LSVb op een aantal andere vlakken verbeteringen. Zo heeft de Kamer geëist dat er een onderzoek komt naar de verbetering van de positie van opleidingscommissies.

Ook komt er een student met een adviserende stem (ook wel bekend als studentassessor) in het college van bestuur van iedere instelling. Daarnaast zal er op elke instelling een klachtenloket komen, zodat er een centraal punt is waar studenten met al hun vragen en klachten terecht kunnen en gewezen worden op de juiste rechtsgang.