Schadelijke cfk’s winstgevend afbreken

Na de tv-uitzending was het een komen en gaan van media: het Rotterdams Dagblad, Algemeen Dagblad, Radio 1 en TV-West, het is maar een greep uit de groep van media die een toelichting van de onderzoekers wilde.

In vier jaar tijd werd een geschikte katalysator en een bijpassend proces ontwikkeld om cfk’s (chloorfluorkoolstoffen) te ontmantelen tot de onschadelijke koelvloeistof difluormethaan en zoutzuur. De kern van het onderzoeksteam werd gevormd door twee inmiddels gepromoveerde ingenieurs, Emile van de Sandt en André Wiersma.

Volgens prof.dr. J.A. Moulijn, een van de promotoren, kost het normaal gesproken acht tot twaalf jaar voordat een nieuw proces zover ontwikkeld is dat een fabriek van start kan. Maar die tijd was er nu niet, omdat cfk’s niet meer worden geproduceerd en de schadelijke voorraad langzaam maar zeker slinkt. Desondanks wordt de wereldvoorraad nog geschat op twee miljoen ton.

Dus toen Akzo vier jaar geleden bij Scheikunde aanklopte met de vraag of er een nieuwe verwerking voor cfk’s ontwikkeld kon worden, is niet alleen begonnen met het zoeken naar de chemische oplossing, maar is tegelijkertijd gestart met de procestechnologische ontwikkeling. Terwijl Van de Sandt de geschikte katalysator zocht, bouwde Wiersma een proefinstallatie, waarbij hij er vanuit moest gaan dat een bepaald type katalysator gebruikt zou worden. Na het testen van ongeveer vijftig verschillende katalysatoren, bleken de uitgangspunten te kloppen.

Het ontwikkelde proces is niet louter vanuit milieu-oogpunt interessant; Van de Sandt rekent voor dat een toekomstige fabriek in één jaar de investeringskosten terugverdient. De difluormethaan, het belangrijkste eindproduct, brengt acht tot zestien dollar per kilogram op. Daarnaast zijn de verwerkingskosten bij het Delftse procédé drie tot vier maal lager dan bij concurrerende processen, zoals verbranding.

De sponsors voor het onderzoek waren dan ook snel gevonden toen na anderhalf jaar eenmaal duidelijk werd dat de kans op succes groot was. Driekwart van de projectkosten zijn door het bedrijfsleven en de overheid opgebracht. Het resterende miljoen werd voor een groot deel door de TU-commissie Beek voor onderzoekstimulering betaald.

Moulijn verwacht niet dat de faculteit verder erg rijk van het project zal worden: ,,De grootste winst zit in de naamsbekendheid, geld is ook niet interessant.” Hij vindt het project toch al zeer geslaagd. Het leverde in totaal zo’n dertig publicaties op, het dubbele van twee normale promoties.

Of er werkelijk een fabriek wordt gebouwd, hangt van de overheid af. Om van grondstof voor het proces verzekerd te zijn, moet de inzameling van cfk’s namelijk verplicht worden. Anders blijft hette gemakkelijk om de cfk’s te dumpen. Van de Sandt noemt het een goed begin dat de overheid afgelopen maand besloot de export van afgedankte koelkasten te verbieden. Moulijn hoopt dat in 1999 de wetgeving de afwerking ook regelt en dat er dan echt gebouwd kan gaan worden. (S.H.)

Onderzoekers van Scheikundige Technologie hebben een methode ontwikkeld om cfk’s winstgevend onschadelijk te maken. Dat leverde hun onlangs de opening van het tien uur Journaal op. Het geheim achter hun succes: het tegelijkertijd ontwikkelen van de chemie en het proces.

Na de tv-uitzending was het een komen en gaan van media: het Rotterdams Dagblad, Algemeen Dagblad, Radio 1 en TV-West, het is maar een greep uit de groep van media die een toelichting van de onderzoekers wilde.

In vier jaar tijd werd een geschikte katalysator en een bijpassend proces ontwikkeld om cfk’s (chloorfluorkoolstoffen) te ontmantelen tot de onschadelijke koelvloeistof difluormethaan en zoutzuur. De kern van het onderzoeksteam werd gevormd door twee inmiddels gepromoveerde ingenieurs, Emile van de Sandt en André Wiersma.

Volgens prof.dr. J.A. Moulijn, een van de promotoren, kost het normaal gesproken acht tot twaalf jaar voordat een nieuw proces zover ontwikkeld is dat een fabriek van start kan. Maar die tijd was er nu niet, omdat cfk’s niet meer worden geproduceerd en de schadelijke voorraad langzaam maar zeker slinkt. Desondanks wordt de wereldvoorraad nog geschat op twee miljoen ton.

Dus toen Akzo vier jaar geleden bij Scheikunde aanklopte met de vraag of er een nieuwe verwerking voor cfk’s ontwikkeld kon worden, is niet alleen begonnen met het zoeken naar de chemische oplossing, maar is tegelijkertijd gestart met de procestechnologische ontwikkeling. Terwijl Van de Sandt de geschikte katalysator zocht, bouwde Wiersma een proefinstallatie, waarbij hij er vanuit moest gaan dat een bepaald type katalysator gebruikt zou worden. Na het testen van ongeveer vijftig verschillende katalysatoren, bleken de uitgangspunten te kloppen.

Het ontwikkelde proces is niet louter vanuit milieu-oogpunt interessant; Van de Sandt rekent voor dat een toekomstige fabriek in één jaar de investeringskosten terugverdient. De difluormethaan, het belangrijkste eindproduct, brengt acht tot zestien dollar per kilogram op. Daarnaast zijn de verwerkingskosten bij het Delftse procédé drie tot vier maal lager dan bij concurrerende processen, zoals verbranding.

De sponsors voor het onderzoek waren dan ook snel gevonden toen na anderhalf jaar eenmaal duidelijk werd dat de kans op succes groot was. Driekwart van de projectkosten zijn door het bedrijfsleven en de overheid opgebracht. Het resterende miljoen werd voor een groot deel door de TU-commissie Beek voor onderzoekstimulering betaald.

Moulijn verwacht niet dat de faculteit verder erg rijk van het project zal worden: ,,De grootste winst zit in de naamsbekendheid, geld is ook niet interessant.” Hij vindt het project toch al zeer geslaagd. Het leverde in totaal zo’n dertig publicaties op, het dubbele van twee normale promoties.

Of er werkelijk een fabriek wordt gebouwd, hangt van de overheid af. Om van grondstof voor het proces verzekerd te zijn, moet de inzameling van cfk’s namelijk verplicht worden. Anders blijft hette gemakkelijk om de cfk’s te dumpen. Van de Sandt noemt het een goed begin dat de overheid afgelopen maand besloot de export van afgedankte koelkasten te verbieden. Moulijn hoopt dat in 1999 de wetgeving de afwerking ook regelt en dat er dan echt gebouwd kan gaan worden. (S.H.)