Rubiconbeurs voor twee TU-postdocs

De meeste jonge onderzoekers die een beurs wonnen, vertrekken naar de Verenigde Staten of Duitsland. Zo ook de Delftse Felix Hol en Rifka Vlijm. Hol vertrekt voor twee jaar naar de afdeling bio engineering van de Amerikaanse Stanford University.

De onderzoeker gaat met microfluïdische chips dengue- en malariamuggen ‘ontmaskeren’. Volgens hem is er te weinig bekend over de ecologie van muggen, omdat de beestjes in het wild vaak worden bestudeerd met honderd jaar oude technieken. Meer kennis kan de verspreiding van ziektes als dengue en malaria tegengaan, is de hoop.

Hol heeft microfluïdische chips ontworpen die dankzij een geurstofje dat naar mensen ruikt aantrekkelijk zijn voor muggen. De verwachting is dat muggen op de chips afkomen, erin bijten en een beetje speeksel achterlaten. In het speeksel zitten de ziekteverwekkers die malaria en dengue veroorzaken.

De Delftenaar vertrekt in oktober naar de VS om te werken met de gerenommeerde biofysicus Manu Prakash. Enkele maanden later reist hij door naar Azië. Door talloze chips te verspreiden in oerwouden in Zuid Oost Azië en daarmee speeksel te verzamelen wil Hol achterhalen welke ziekteverwekkers aanwezig zijn in welke muggen en hoe resistentie tegen medicijnen ontstaat en zich verspreidt.

“Met name het grensgebied van Cambodia en Thailand is interessant”, zegt Hol. “Daar ontstaat veel resistentie tegen malariamedicijnen.”

Rifka Vlijm gaat twee jaar naar de afdeling optische nanoskopie van het Deutsches Krepsforschungszentrum (DKFZ) in Heidelberg, waar ze komt te werken onder Nobelprijswinnaar Stefan Hell. Met de door hem bedachte super-resolutie microscopie wil Vlijm meer kennis vergaren over het celdelingsproces in de hoop bij te dragen aan een nieuwe aanpak van kanker.

Vlak voor de celdeling, wordt het DNA in de celkern gesplitst in twee identieke sets van chromosomen. Om dit te bereiken wordt een soort handvat op elk van de zusterchromosomen gevormd om de twee uit elkaar te trekken. Vervolgens maken zogenoemde microtubili (buisjes) zich vast aan dit handvat en trekken de twee uit elkaar.

Cruciaal voor een correcte doorgifte van de genen, is het nog onbekende controle-mechanisme dat aangeeft wanneer een goed en compleet handvat is gevormd. Vlijm wil dit proces live in beeld brengen.

Onderzoeksfinancier NWO kent de Rubiconbeurzen drie keer per jaar toe. In totaal mogen zo’n zestig wetenschappers hun koffers pakken voor een verblijf van één of twee jaar aan een buitenlandse instelling. Daar is zeven miljoen euro mee gemoeid.

Deze ronde dienden 97 onderzoekers een aanvraag in. Andere winnaars gaan onder meer onderzoek doen naar de groei van bladeren, verslaving en de relatie tussen slaap en psychose.

De beurzen zijn bestemd voor recent gepromoveerde onderzoekers en zijn vernoemd naar de rivier de Rubicon, die Julius Caesar met zijn leger overstak om de macht in Rome over te nemen. Het programma is een opmaat naar de Veni-, Vidi- en Vici-subsidies voor respectievelijk beginnende, ervaren en zeer ervaren wetenschappers.