Wetenschap

Proppen op een schijfje

Het complete oeuvre van aan de Sint of baby Jezus gewijde muziek, allemaal op één schijf. Het kan op de nieuwe generatie cd’s, maar het branden en masteren daarvan is nog een probleem.

Advanced mechatronics werkt aan de ontwikkeling van een nieuwe cd-schrijver op magneetlagers.

Toekomstige super-dvd’s en cd’s, Blu-ray genaamd, moeten vijftien keer zo veel informatie bevatten als de huidige schijfjes. Dat is 27 gigabyte samengepropt in 150 duizend lijntjes, terwijl de oppervlakte van ongeveer 390 vierkante centimeter gelijk blijft.

De laser moet dus alles veel dichter bij elkaar branden. En liefst zónder de discoversie van ‘Hoor wie klopt daar kinderen’, over een Gregoriaans ‘Midden in de winternacht’ te schrijven.

Volgens consumentenwebsite cdfreaks.com steekt een complot achter dit alles. Fabrikanten van high definition television (hdtv) willen met Blu-ray hun tegenvallende verkoop opschroeven. Met het blauwe laserlicht (405 nanometer) van Blu-ray kunnen op de 27 ‘gieg’ schijven namelijk high definition-films gebrand worden. Die passen nu niet op de doorsnee cd of videoband.

Wie niet aan complotten hecht kan constateren dat Blu-ray het mogelijk maakt een hele Lord of the Rings-trilogie op één schijf te zetten. Maar eerst moet nog een ‘masteringapparaat’ ontwikkeld worden, dat lijntjes op driehonderd nanometer van elkaar kan schrijven, in plaats van de 760 nu .

,,Zo’n brander moet helemaal trillingvrij staan en wrijvingsloos bewegen”, zegt Peter Overschie, onderzoeker bij de vakgroep advanced mechatronics. ,,Nu worden apparaten met luchtlagers ontwikkeld waarbij de schrijfkop en de draaitafel op lucht zweven. Zo ben je de wrijving kwijt. Maar er is telkens een luchtdruk nodig van zes atmosfeer en het maakt lawaai. Ook kost die techniek meer energie.”

Door in plaats van lucht magneten voor draaitafel en schrijfkop te gebruiken, moet een lawaailoos systeem ontstaan. Dat bovendien energiezuinig is. ,,Je laat schrijfkop en draaibank in een evenwichtstoestand in een magneetveld zweven”, zegt onderzoekscoördinator Jo Spronck. ,,Zo verbruik je alleen energie om de draaitafel op zijn plaats terug te duwen. Schrijfkop en draaitafel zet je ‘keivast’ boven elkaar en beide kunnen zo wrijvingsloos hun werk doen.”

Lange weg

Uiteindelijk mag de draaitafel met maximaal tien nanometer trillen. Maar de weg naar de nanometer nauwkeurigheid is nog een lange, zo demonstreert Overschie bij zijn proefopstelling. ,,Zelfs als ik nu praat breng ik de schrijfkop al vele nanometers in trilling. Op dit moment kunnen we nog maar op enkele micrometers nauwkeurig schrijven. De bedoeling is om eerst het hele systeem te bouwen en alle delen afzonderlijk te testen. Daarna maken we het stapje voor stapje nauwkeuriger.”

Een probleem op nanoschaal is bijvoorbeeld de vorm van de draaischijf waarop de cd tijdens het branden met zesduizend toeren per minuut ronddraait. ,,Die draaibank lijkt wel rond, maar is het op kleine schaal niet”, zegt Overschie. ,,Een sensor die op 0,2 nanometer nauwkeurig de positie van de schrijfkop ten opzichte van de draaitafel meet, ziet een draaiend ei. De metingen kloppen daardoor niet meer.” Overschie moet daarom eerst de grootte van de afwijking berekenen.

Maar er zijn nog veel meer verstoringen die het leven op nanoschaal verzuren. ,,In de computer die de metingen verwerkt zit ook meetruis, evenals in de laser en AD-converter”, zegt Overschie. ,,De grootte van die ruis moet je meten en in een rekenmodel verwerken. Daarmee voorspellen we hoe het hele apparaat zich gedraagt en hoe nauwkeurig het is.”

Bij de promotie van Overschie in 2007 moet de nanometer binnen bereik liggen, hoewel een bruikbaar apparaat dan nog wel een paar jaar op zich laat wachten. ,,Voor echte nauwkeurigheid zouden we hier uit het gebouw moeten”, zegt Overschie. ,,Als iemand beneden nu op de grond stampt zie je dat hierboven op je meetinstrumenten.”

Het complete oeuvre van aan de Sint of baby Jezus gewijde muziek, allemaal op één schijf. Het kan op de nieuwe generatie cd’s, maar het branden en masteren daarvan is nog een probleem. Advanced mechatronics werkt aan de ontwikkeling van een nieuwe cd-schrijver op magneetlagers.

Toekomstige super-dvd’s en cd’s, Blu-ray genaamd, moeten vijftien keer zo veel informatie bevatten als de huidige schijfjes. Dat is 27 gigabyte samengepropt in 150 duizend lijntjes, terwijl de oppervlakte van ongeveer 390 vierkante centimeter gelijk blijft.

De laser moet dus alles veel dichter bij elkaar branden. En liefst zónder de discoversie van ‘Hoor wie klopt daar kinderen’, over een Gregoriaans ‘Midden in de winternacht’ te schrijven.

Volgens consumentenwebsite cdfreaks.com steekt een complot achter dit alles. Fabrikanten van high definition television (hdtv) willen met Blu-ray hun tegenvallende verkoop opschroeven. Met het blauwe laserlicht (405 nanometer) van Blu-ray kunnen op de 27 ‘gieg’ schijven namelijk high definition-films gebrand worden. Die passen nu niet op de doorsnee cd of videoband.

Wie niet aan complotten hecht kan constateren dat Blu-ray het mogelijk maakt een hele Lord of the Rings-trilogie op één schijf te zetten. Maar eerst moet nog een ‘masteringapparaat’ ontwikkeld worden, dat lijntjes op driehonderd nanometer van elkaar kan schrijven, in plaats van de 760 nu .

,,Zo’n brander moet helemaal trillingvrij staan en wrijvingsloos bewegen”, zegt Peter Overschie, onderzoeker bij de vakgroep advanced mechatronics. ,,Nu worden apparaten met luchtlagers ontwikkeld waarbij de schrijfkop en de draaitafel op lucht zweven. Zo ben je de wrijving kwijt. Maar er is telkens een luchtdruk nodig van zes atmosfeer en het maakt lawaai. Ook kost die techniek meer energie.”

Door in plaats van lucht magneten voor draaitafel en schrijfkop te gebruiken, moet een lawaailoos systeem ontstaan. Dat bovendien energiezuinig is. ,,Je laat schrijfkop en draaibank in een evenwichtstoestand in een magneetveld zweven”, zegt onderzoekscoördinator Jo Spronck. ,,Zo verbruik je alleen energie om de draaitafel op zijn plaats terug te duwen. Schrijfkop en draaitafel zet je ‘keivast’ boven elkaar en beide kunnen zo wrijvingsloos hun werk doen.”

Lange weg

Uiteindelijk mag de draaitafel met maximaal tien nanometer trillen. Maar de weg naar de nanometer nauwkeurigheid is nog een lange, zo demonstreert Overschie bij zijn proefopstelling. ,,Zelfs als ik nu praat breng ik de schrijfkop al vele nanometers in trilling. Op dit moment kunnen we nog maar op enkele micrometers nauwkeurig schrijven. De bedoeling is om eerst het hele systeem te bouwen en alle delen afzonderlijk te testen. Daarna maken we het stapje voor stapje nauwkeuriger.”

Een probleem op nanoschaal is bijvoorbeeld de vorm van de draaischijf waarop de cd tijdens het branden met zesduizend toeren per minuut ronddraait. ,,Die draaibank lijkt wel rond, maar is het op kleine schaal niet”, zegt Overschie. ,,Een sensor die op 0,2 nanometer nauwkeurig de positie van de schrijfkop ten opzichte van de draaitafel meet, ziet een draaiend ei. De metingen kloppen daardoor niet meer.” Overschie moet daarom eerst de grootte van de afwijking berekenen.

Maar er zijn nog veel meer verstoringen die het leven op nanoschaal verzuren. ,,In de computer die de metingen verwerkt zit ook meetruis, evenals in de laser en AD-converter”, zegt Overschie. ,,De grootte van die ruis moet je meten en in een rekenmodel verwerken. Daarmee voorspellen we hoe het hele apparaat zich gedraagt en hoe nauwkeurig het is.”

Bij de promotie van Overschie in 2007 moet de nanometer binnen bereik liggen, hoewel een bruikbaar apparaat dan nog wel een paar jaar op zich laat wachten. ,,Voor echte nauwkeurigheid zouden we hier uit het gebouw moeten”, zegt Overschie. ,,Als iemand beneden nu op de grond stampt zie je dat hierboven op je meetinstrumenten.”

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.