Praktisch nut onderzoek beter meetbaar

De meeste Delftenaren vinden Delft niet een echte studentenstad (Delta 11-02-2009). Ga toch fietsen. Met zo’n 20 duizend studenten (voor deze keer tellen we hbo’ers mee als echte studenten) en vijfduizend universiteitsmedewerkers is Delft een echte, prachtige studentenstad. Je hebt hier tientallen studentenverenigingen, honderd kroegen, budgetrestaurants met extra korting voor studenten, themafeesten en lustra – alles wat in een studentenstad aanwezig hoort te zijn. In de ruim zes jaar dat ik in Delft woon, heb ik zo ongeveer alles meegemaakt wat de stad een student te bieden heeft. Ik deed mijn best om alle kroegen van binnen te zien en om zoveel mogelijk uren op een terras op de Beestenmarkt te zitten. Ik heb gefeest tot het ochtendgloren en de politie achter me aan gehad. Ik heb een intieme relatie opgebouwd met de Delftse grachten – ik heb daarin gezwommen, gepist, gekotst, mijn fiets erin gegooid en eruit gevist. Ik heb er zelfs op gevaren. Ik zat in het bestuur van een studentenvereniging en heb een lustrum georganiseerd. Ook heb ik studentenbaantjes gedaan, variërend van paraplu-wacht tot energieadviseur en student-assistent. Ik heb in Delft aan studentensport gedaan, in eettafels gegeten, instemmingen gelopen, de opening van het collegejaar en de Dies Natalis bezocht. Naar lezingen van Studium Generale ben ik ook geweest en ik heb er zelf eentje gegeven. Ik zat in commissies en op symposia. Ik heb hier zelfs gestudeerd en een diploma gehaald. Delft is dus een studentenstad – dat heb ik uitgezocht. Toegegeven, het is niet alleen een studentenstad. Het is een oer-Hollandse, burgerlijke stad en ik heb ook de meer burgerlijke aspecten van Delft niet overgeslagen. Ik heb de toren van de Nieuwe Kerk beklommen, ik heb musea en concerten bezocht en op het Doelenplein geschaatst. Delfts blauw heb ik ook gekocht. Ik heb de graven van de Oranjes gezien en ik heb het Vermeer Centrum links laten liggen. Kortom – Delft is een prachtige (studenten)stad en na zes jaar komt het mijn neus uit. Ik verhuis.

Nuttig onderzoek

Nu wordt de kwaliteit van wetenschap en vakgroepen vaak gemeten aan de hand van het aantal publicaties, en de mate waarin die worden geciteerd door anderen. Om ook de maatschappelijke relevantie van onderzoek mee te nemen hebben KNAW, NWO, VSNU, de HBO-raad en het Rathenau Instituut een nieuwe methode ontwikkeld die praktisch nut van onderzoek meetbaar maakt.

Met Evaluating Research in Context, kortweg Eric, kunnen wetenschappers zelf de maatschappelijke waarde van hun werk laten zien. Bijvoorbeeld door naast wetenschappelijke artikelen ook medische behandelingsprotocollen op te stellen, leerboeken te schrijven, maquettes te bouwen of lezingen te geven. Ook lidmaatschappen van maatschappelijke organisaties of samenwerkingsverbanden met het bedrijfsleven tellen mee.

De nieuwe methode kan gebruikt worden bij het opstellen van internationaal vergelijkende ranglijsten over de kwaliteit van onderzoek. Niet alleen de sec wetenschappelijke prestatie, maar ook de maatschappelijke relevantie van onderzoek telt dan mee. ‘Dat is van belang voor de samenleving, de financiers van onderzoek, de overheid en de onderzoekers zelf’, stelt het Rathenau Instituut.

De eerste pilots zijn uitgevoerd bij bouwkunde aan de TU Delft, werktuigbouwkunde aan de Universiteit Twente, electrical engineering aan de TU Eindhoven en rechten aan de VU. Eén methode ontwikkelen die op verschillende wetenschapsterreinen toepasbaar is, blijkt moeilijk. Waar bij werktuigbouwkunde bijvoorbeeld gekeken kan worden naar de bijdrage van onderzoek aan een beter milieu, gaat het bij rechten eerder om bijdragen aan het maatschappelijk debat doordat onderzoekers naast hun wetenschappelijk werk ook in de praktijk werkzaam zijn.

De vijf wetenschapsorganisaties presenteren Eric vandaag op een conferentie. Ze hopen van Nederland een voorloper te maken in het meten van maatschappelijk nut van wetenschap.