Ninaber toont poëzie met materie

Diagonaal door de hal van het gebouw voor Industrieel Ontwerpen staat tussen 20 mei en 3 juni 2016 een eindeloos lange tafel. De tentoonstelling ‘No Name Design’ toont een collectie van ruim 900 industriële gebruiksvoorwerpen, bijeengebracht door de Zwitserse vormgever en verzamelaar Franco Clivio. Er liggen handwerktuigen tussen, keukengerei, brillen, fotocamera’s en borstels.

Wat de voorwerpen bindt is niet het materiaal of de grootte, maar het geniale. Voor Clivio vallen vorm en functie vaak samen – een gereedschap is pas goed gevormd als het goed in de hand ligt. Maar achter de eenvoud van een voorwerp gaat vaak een lange ontstaansgeschiedenis schuil en slimme oplossingen van mensen wier namen men niet meer kent.

Weg-ontwerpen

Clivio spreekt van de lange weg naar de eenvoud, Ninaber gelooft in de kunst van het weg-ontwerpen. Als voorbeeld geeft hij een rond doosje in handen waar een stukje plakband uitsteekt. Trek er aan, en er gebeurt niks. Trek het de andere kant op, en het plakband glijdt makkelijk af en laat zich afsnijden door een mesje dat tevoorschijn is gekomen. De plakbandautomaat die uitleg nodig heeft, ontwierp Ninaber voor Randstad. Intercedenten geven niet alleen een cadeautje, er is ook een moment van verrassing en persoonlijk contact. Wanneer hij de automaat opent, bestaat het hele geval uit een rolhouder, een deksel, een blikken mesje en een schuifje. “Het is drie keer niks”, relativeert Ninaber. Maar het kostte hem wel tien iteraties om zo ver te komen.

Iedereen een Ninaber

Vrijwel iedereen heeft werk van Ninaber op zak: hij ontwierp de Nederlandse euromunten. Naast zijn eigen studio aan de Delftse Koornmarkt is hij sinds 2004 als buitengewoon hoogleraar voor één dag in de week verbonden aan de faculteit Industrieel Ontwerpen. Daar leert hij in het vak productontwerp studenten kennismaken met materialen en oplossingen bedenken voor anderen.

Als eerste opdracht moeten alle studenten ‘volumes’ maken van zink, koper en hout. Na afloop staat er een verzameling van 900 werkstukken uiteenlopend van gemakzuchtige kistjes tot gevoelige vogelhuisjes en sierlijke kommetjes.

Een product ontwerpen, zo leert hij zijn studenten, is ook echt ontwerpen. Je maakt iets, je test het, je verbetert het en je probeert het opnieuw. Net zolang tot het klopt, tot er ‘poëzie met materie ontstaat’, zoals hij dat noemt. Denken met de handen heeft daarbij zijn voorkeur boven het schetsen met de muis.

Heel veel verandert er trouwens niet aan Ninabers connectie met de TU Delft. Hij blijft actief op de faculteit. Afstudeerders kunnen nog steeds bij hem terecht, en ook bij zijn Studio Ninaber. “Eigenlijk gaat alles gewoon door”, vat hij samen. Maar zijn emeritaat is wel een mooie aanleiding voor een bijzondere tentoonstelling.