‘Nederland komt niet verder zonder blauwe batterij’

Econoom, energie-expert en serieondernemer dr. Jan Huynen verdedigde donderdag 20 september  zijn proefschrift Blue Battery for Green Energy in Utrecht. Lang geleden, in 1973, promoveerde hij daar ook, maar dan in de economie. Dit keer waren zijn promotoren de Delftse emeritus-hoogleraar Han Vrijling waterbouwkunde en hoogleraar duurzame energieystemen Gert Jan Kramer van de Universiteit Utrecht.

Huynen stelt dat Nederland een grootschalige elektriciteitsbuffer nodig zal hebben wanneer de hoeveelheid groene stroom groeit van 8% nu naar 63% in 2030. Een buffer, die grote vermogens kan opnemen en leveren, vereffent het verschil tussen vraag en (variabel) aanbod. Een ondergronds stuwmeer, ook wel blauwe batterij genoemd, is volgens Huynen daarvoor een haalbare oplossing.

In bergachtige landen wordt soms water tegen de berg op in een stuwmeer gepompt om elektriciteit tijdelijk op te slaan. Dat gebeurt in Italië, Frankrijk en Noorwegen. Wanneer er tekort aan elektriciteit dreigt, dan draait de zaak om en stroomt het water terug naar beneden en drijft daar een turbine aan die elektriciteit produceert. Die techniek, waarbij de turbines dus ook als pomp fungeren, staat bekend als pumped hydro.

Illustratie: Jan Huynen

In een plat land als Nederland moet je diep boren om een hoogteverschil te creëren. Het water stroomt dan heen en weer tussen een meer aan de oppervlakte en een ondergronds meer. Vroeger, in de jaren tachtig van de twintigste eeuw, werd die techniek aangeduid als O-PAC voor ‘ondergrondse pomp accumulatie centrale’. Ook toen al was Huynen bij de ideeën betrokken.

Meer dan dertig jaar later presenteert Huynen een ontwerp dat uitgaat van een hoogteverschil van 1400 meter, een elektrisch vermogen van 1400 megawatt (vergelijkbaar met een forse centrale) en een opslagcapaciteit van zes uur. Zo’n installatie, gebouwd in het heuvelachtige Limburg, zou 1,8 miljard euro kosten om te bouwen. Als je aanneemt, zoals Huynen doet, dat de prijs die betaald wordt om het elektriciteitsnet te stabiliseren in de toekomst stijgt, dan verdient de investering zich ruim terug. En dan hebben we het nog niet over de nieuwe werkgelegenheid in de regio.

Het geesteskind van de jaren tachtig komt terug in een tijd van gedwongen CO_2-reductie en een groeiend aandeel van zonne- en windenergie. Het verrastte Huynen dat veel energie-experts die hij sprak niet op de hoogte waren van O-PAC. Die ontdekking motiveerde hem om zijn boek annex proefschrift te schrijven.

Book Blue Battery

Een andere motivatie is zijn ecologische verantwoordelijkheidsgevoel. “We delen allemaal de verantwoordelijkheid voor een schoner milieu en een meer duurzame samenleving om de wereld te behouden voor onze kinderen en kleinkinderen,” schrijft hij in zijn voorwoord.

 

Het proefschrift is verkrijgbaar bij Delft Academic Press. Er ligt een exemplaar ter inzage op de leestafel van de TU Library. Vraag ernaar bij de balie.

Dr. Jan Huynen ontvangt zijn tweede doctorsbul. (Foto: Aron Nijs Fotografie)