‘Nederland heeft te veel managers’

De professor doet deze uitspraak in het laatste nummer van het Nederlandse economenblad ESB. Het is een opmerkelijk tegengeluid van de professor economie en innovatie. Economen pleiten juist vaak voor flexibilisering van de arbeidsmarkt omdat dit goed zou zijn voor de werkgelegenheid. Kleinknecht denkt dat flexibilisering juist funest is. “Werknemers zijn minder gemotiveerd en werken minder goed als ze weten dat ze van het ene op het andere moment op straat kunnen staan. Een grotere managementlaag moet er vervolgens op toezien dat de werknemers hun werk wel goed doen. Het verziekt de werksfeer en remt de productiviteitsgroei.”

Uit cijfers die Kleinknecht heeft opgedoken en in het blad presenteert, blijkt dat het aantal managers in Nederland de afgelopen 35 jaar is verdriedubbeld tot 6 procent van de beroepsbevolking. “En dit is niet te verklaren uit veranderingen in de definitie van ‘manager’, verzekert Kleinknecht. Volgens de onderzoeker kwam de stijging flink op gang begin jaren tachtig tijdens de periode van grote werkloosheid.

Nederland staat nu op nummer één in Europa wat het aantal managers betreft en schurkt volgens de professor aan tegen het Angelsaksische Engeland en de Verenigde Staten, landen die bekend staan om hun uiterst flexibele arbeidsmarkt. Het aantal managers is daar de afgelopen decennia ongeveer verdubbeld tot 11,4 respectievelijk 13,5 procent.

“In Angelsaksische landen beschouwen bedrijfsleiders mensen als Homo Economicus“, zegt Kleinknecht. Ze denken dat werknemers de kantjes er vanaf lopen als ze er de kans toe krijgen. Managers moeten hen daarom in het gareel houden.” Dit is niet de kant die we op moeten, vindt de Delftse econoom. Hij pleit in zijn artikel voor een maatschappelijk debat over de rol van managers in het Nederlandse arbeidsbestel. ‘En dit moet verder gaan dan de jaarlijkse verontwaardiging over de alweer verder gestegen topsalarissen’, schrijft hij in het artikel.

Over het management op de TU doet Kleinknecht liever geen uitspraken. “Dat ligt erg gevoelig, zegt hij. Hij vindt het paradoxaal genoeg wel goed dat er tijdens de laatste reorganisatie vierhonderd arbeidsplaatsen in de ondersteunende dienst zijn verdwenen. “Een goede actie van het college van bestuur. Het vrijgemaakte geld wordt nu niet meer aan management besteed maar voor onderzoek gebruikt, voor het echte werk dus. En deze mensen zijn op een sociaal verantwoorde manier afgevloeid, waarbij bemiddeld is in het vinden van een andere baan.”

De professor doet deze uitspraak in het laatste nummer van het Nederlandse economenblad ESB. Het is een opmerkelijk tegengeluid van de professor economie en innovatie. Economen pleiten juist vaak voor flexibilisering van de arbeidsmarkt omdat dit goed zou zijn voor de werkgelegenheid.

Kleinknecht denkt dat flexibilisering juist funest is. “Werknemers zijn minder gemotiveerd en werken minder goed als ze weten dat ze van het ene op het andere moment op straat kunnen staan. Een grotere managementlaag moet er vervolgens op toezien dat de werknemers hun werk wel goed doen. Het verziekt de werksfeer en remt de productiviteitsgroei.”

Uit cijfers die Kleinknecht heeft opgedoken en in het blad presenteert, blijkt dat het aantal managers in Nederland de afgelopen 35 jaar is verdriedubbeld tot 6 procent van de beroepsbevolking. “En dit is niet te verklaren uit veranderingen in de definitie van manager”, verzekert Kleinknecht. Volgens de onderzoeker kwam de stijging flink op gang begin jaren tachtig tijdens de periode van grote werkloosheid.

‘Ze denken dat werknemers er de kantjes vanaf lopen’

Nederland staat nu op nummer één in Europa wat het aantal managers betreft en schurkt volgens de professor aan tegen het Angelsaksische Engeland en de Verenigde Staten, landen die bekend staan om hun uiterst flexibele arbeidsmarkt. Het aantal managers is daar de afgelopen decennia ongeveer verdubbeld tot 11,4 respectievelijk 13,5 procent.

“In Angelsaksische landen beschouwen bedrijfsleiders mensen als Homo Economicus“, zegt Kleinknecht. “Ze denken dat werknemers de kantjes er vanaf lopen als ze er de kans toe krijgen. Managers moeten hen daarom in het gareel houden.” Dit is niet de kant die we op moeten, vindt de Delftse econoom. Hij pleit in zijn artikel voor een maatschappelijk debat over de rol van managers in het Nederlandse arbeidsbestel. ‘En dit moet verder gaan dan de jaarlijkse verontwaardiging over de alweer verder gestegen topsalarissen’, schrijft hij in het artikel.

Over het management op de TU doet Kleinknecht liever geen uitspraken. Dat ligt erg gevoelig, zegt hij. Hij vindt het paradoxaal genoeg wel goed dat er tijdens de laatste reorganisatie vierhonderd arbeidsplaatsen in de ondersteunende dienst zijn verdwenen. “Een goede actie van het college van bestuur. Het vrijgemaakte geld wordt nu niet meer aan management besteed maar voor onderzoek gebruikt, voor het echte werk dus. En deze mensen zijn op een sociaal verantwoorde manier afgevloeid, waarbij bemiddeld is in het vinden van een andere baan.”