Met sociale media de stemming peilen bij evenementen

Vroeger, voor de coronacrisis, trokken evenementen als Koningsdag, voetbalwedstrijden of Sail tienduizenden mensen. Crowdmanagers gebruikten telsystemen, wifi- en bluetooth-sensoren, en gps-trackers om de menigte in de gaten te houden. Zo konden ze anticiperen op verstoppingen of rellen.
Maar hoe uitgebreid die metingen ook zijn, ze meten niet de stemming op straat. En hier komt dr.ir. Vincent Gong in beeld. Hij is afgestudeerd in computer science (faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica) op het afleiden van activiteit van mensen uit hun social media-gegevens. Zijn tweede master deed hij bij transport en planning (Civiele Techniek en Geowetenschappen). In zijn promotieonderzoek combineerde hij beide vakgebieden. Social media kunnen de informatie uit mobiliteitsdashboards aanvullen, zegt hij.

Welke extra informatie levert uw methode op?
“Tijdens Koningsdag willen we graag weten wat de stemming is van een menigte in een bepaald gebied. We kunnen hun sentiment inschatten op basis van de trefwoorden die mensen in hun posts gebruiken. Trefwoorden kunnen positief, neutraal of negatief zijn. Feest, vieren of blij – zijn allemaal positieve trefwoorden. Ook kan de naam van het evenement worden gebruikt.”

Hoe filtert u deze berichten?
“We gebruikten Instagram en Twitter. Beide platforms bieden een application programming interface (API). Het is een soort interface waarlangs je gegevens van het platform kunt verzamelen. Zo kun je het systeem vertellen dat je op Koningsdag berichten in de omgeving van Amsterdam wilt hebben van 5 uur ’s ochtends tot 12 uur ’s middags. Het systeem stuurt jou dan alle relevante berichten door.”

Wat kunt u daarmee?
“Zo weet je waar mensen over praten tijdens het evenement. Je kunt zien wat het meest populaire onderwerp is, en wat de meest gewilde plek. Mensen noemen het Centraal station, ze noemen de Canal parade of het vuurwerk.”

Hoe helpt dat de ordediensten?
“Crowdmanagers moeten de menigte beheersen, toch? Voordat ze maatregelen nemen, moeten ze meer weten over de status van het publiek. Ze moeten weten hoe groot de menigte is, waar die zich bevindt, wat de leeftijdsverdeling is, het geslacht en dergelijke. Het maakte veel verschil of een groep uit jonge mannen bestaat of uit oude mensen. Er zijn verschillende manieren om daar achter te komen. Ze kunnen gebruik maken van camera’s, telefoonsensoren en telsystemen – die zijn vrij duur en niet overal beschikbaar. Bovendien weet je daarmee nog steeds niet waar mensen het over hebben. Het gebruik van social media, daarentegen, is gratis. Reageren mensen gelukkig of boos? Zulke dingen vertellen sensoren en tellers ze niet. Dat is het voordeel van social media.”

Verwacht u dat uw technologie in de praktijk wordt gebruikt?
“Ja, zeker weten. Daar hebben we de techniek voor ontwikkeld. We hebben het onderzoek gepubliceerd in openbaar beschikbare tijdschriften, zodat softwareontwikkelaars het onderzoek kunnen omzetten in toepassingen.”

Evenementen veiliger maken is een prijzenswaardig doel. Kan dit onderzoek misbruikt worden door regimes in Minsk of Hongkong om menigten te onderdrukken?
“Dat is een punt van zorg voor mij. Ik vind democratie heel belangrijk. Ik volg ook het nieuws uit Hongkong en Minsk. In Hongkong houden ze de menigte in de gaten. Dat doen we niet, we leiden informatie af. Het belangrijkste onderscheid is privacy. Wij houden ons aan de richtlijnen van de verordening inzake gegevensbescherming (GDPR). Dat betekent dat verzamelde gegevens niet mogen worden gebruikt om mensen te identificeren. Als wij gegevens verzamelen, zitten daar gebruikers-ID’s onder. Maar voordat we gegevens opslaan coderen we die. We vertalen gebruikers-ID’s naar een willekeurige, door de computer herkende eenrichtingscode, die niet naar de gebruiker herleid kan worden. Het tweede punt is: in ons onderzoek richten we ons alleen op de samengestelde gegevens. We willen weten hoevéél mensen er zijn, wat de dichtheid van de mensen in de ruimte is, wat de stemming is. We willen niet weten wíe er is.”

• Vincent X. Gong (1983) promoveerde 21 september 2020 bij Civiele Techniek en Geowetenschappen op het proefschrift Using Social Media to Characterise Crowds in City Events for Crowd Management. Zijn begeleiders waren professor Serge Hoogendoorn en dr. Winnie Daamen (CITG) en professor Alessandro Bozzon (Industrieel Ontwerpen en EWI).