Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Of liever gezegd, naar de mogelijkheden om bredere ethische en maatschappelijke overwegingen in de dagelijkse onderzoekspraktijk te integreren. De aanleiding voor het onderzoek was de groeiende belangstelling bij burgers en beleidsmakers om de maatschappelijke impact van wetenschappelijk onderzoek al in een vroeg stadium op waarde te schatten. Want hoewel de hedendaagse toegepaste wetenschappen meer en meer gericht zijn op maatschappelijke relevantie, is er ook onzekerheid over de gevolgen van die innovaties. Vooral in opkomende onderzoeksgebieden als nano- en biotechnologie gaan enorme investeringen gepaard met grote maatschappelijke bezorgdheid.

Aandacht voor de bredere implicaties van wetenschappelijk onderzoek ‘op de werkvloer’ is echter niet vanzelfsprekend. De heersende opvatting van goede wetenschapsbeoefening is immers dat onderzoekers zich verre dienen te houden van de ethische en maatschappelijke aspecten van hun werk: de onderzoeker genereert betrouwbare, objectieve kennis door middel van een proces van belangeloos, nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek. In mijn onderzoek heb ik getracht de onhoudbaarheid van die positie aan te tonen. Als de uitkomsten van toegepast wetenschappelijk onderzoek maatschappelijk relevant zijn, dan is de claim van neutraliteit inconsistent. De maatschappelijke verantwoordelijkheid van de onderzoeker behelst kritische reflectie op de doelstellingen en uitkomsten van het onderzoek. De onderzoeksvraag luidde daarom: hoe kunnen we toegepaste wetenschappers met de bredere ethische en maatschappelijke aspecten van hun werk engageren? In drie case studies (de implementatie van een gedragscode, interdisciplinaire samenwerking tussen natuur- en sociale wetenschappers, en de vormgeving van onderwijs op het gebied van wetenschap en maatschappij) zijn de mogelijkheden en beperkingen voor de verwezenlijking van een ruimere interpretatie van maatschappelijke verantwoordelijkheid in de dagelijkse onderzoekspraktijk verkend. Een opvallend resultaat van die verkenningen is dat de bespreking van bredere overwegingen niet ten koste hoeft te gaan van de effectiviteit van het onderzoek. Een breder perspectief blijkt veelal juist tot nieuwe inzichten te kunnen leiden.

De onderzoeksresultaten bieden nog maar een eerste stukje van de verantwoordelijkheidspuzzel. De case studies richtten zich vooral op individuele onderzoekers, maar los van de bewustwording van individuen is ook de institutionele context van belang. De regels van de universiteit en de mores van de sociale kring bepalen in grote mate de bewegingsvrijheid van de onderzoeker. Zolang het principe van ‘geen ethiek op de werkvloer’ heersend blijft in de onderzoekscultuur, is de kans gering dat bredere reflectie op ethische en maatschappelijke aspecten beklijft. De maatschappelijke impact van de toegepaste wetenschappen vraagt om een heroverweging van het onderzoeksethos. Die ‘herwaardering’ van waardevrije wetenschap, waarbij reflectie op de bredere context gezien wordt als een integraal onderdeel van wetenschapsbeoefening, is nodig om publiek vertrouwen in de innovatiegerichte wetenschappen te waarborgen.

Daan Schuurbiers promoveert op 15 november. Volgende maand verschijnt zijn laatste column in de Delta.

 

Job Market
Engineering, law and economics graduates will find it increasingly difficult to find suitable jobs in the coming years, according to a report published by ROA research agency. The reasons for the diminishing employment prospects include the current economic crisis and the continuing rise in the number of university graduates. Architecture and civil engineers will be hit hardest, although it was just two years ago that job prospects for those graduates were rated as ‘very good’.

Ecotax
Professor Michiel Haas delivered his inaugural lecture at TU Delft on Friday, 20 November, during which he called for an ecotax to be placed on all construction materials that are environmentally-harmful. Haas, of the faculty of Civil Engineering and Geosciences, said we must aspire towards buildings whose materials cause no environmental impact whatsoever. He calls such structures zero-material buildings: “In principle that means using renewable materials, such as wood, reed, sheep’s wool and so on. But you cannot make a building from these materials alone, so you also need other solutions, like bioplastics made from agricultural materials and other grown and harvested materials.” Haas is eager to put his theories into practice where he works: ‘TU Delft’s campus must be transformed as quickly as possible into an experimental garden for all the fascinating stuff that the TU faculties are currently developing in this field.”

Best graduate
Delft University Fund’s Mecanoo awards for the best graduates of the 2008-2009 academic year were presented last week by TU Delft’s Rector Magnificus, Jacob Fokkema. The best graduates from each of the eight faculties presented their final projects, and then the best graduate overall was chosen from these eight. And the winner was Evelien Pingen, of the faculty of Applied Physics.

Sinterklaas
Sinterklaas is coming to TU Delft on 28 November. The event is hosted by Prometheus, TU Delft’s staff association, and all university employees and their children are warmly invited. Sint and his Piets will give out presents and put on a show, including song and dance numbers and a ‘Soccer Showdown’. The Sint party is at the Aula, with the doors opening at 13.15 and the main activities starting at 14.15 hours. Tickets cost €7.50.

Osiris cometh
TU Delft students and staff can get a sneak-preview of Osiris, the new Student Information System, on 3 December. All teaching staff and students will start working with this new system as of 14 December. The system allows teachers to see students’ grades; academic counsellors to record reports from meetings with students; and students to view their study programs and register for exams. Everyone is welcome to try out this new system on December 3, between 12:00-14.00 hours, at the Aula – no appointment necessary.

Two awards
Loubna Aammari, a second-year TU Delft student studying computer science, has won the Kartini Award, given annually to the best female Dutch science and technology student of immigrant origins. The award comes with a cash prize of 1,250 euro. Aammari had an 8 average in her first-year courses. She has also received one of seven study grants worth 2,400 euro as part of the Finalist IT Group, which are given to outstanding first-year computer science students. 

Intercity station
Delft has asked NS to make Delft station an intercity station. At present, the only intercity trains that stop in Delft are those to and from Den Haag Central. A Delft city official said that Delft should be granted intercity station status because accessibility via public transport is becoming increasingly important and trains with regional and interregional connections are the best alternatives to travelling by car. Delft is also part of the ‘Stedenbaan’, an initiative aimed at improving and strengthening
existing infrastructure.