Lijden in onderbroek en bh

Mickey Mouse is aan het kruis genageld. Maar hij glimlacht er niet minder om en zijn olijke oren staan nog even fier op zijn hoofd. Dat is de symbolische voorkant van ‘Het Nieuwe Lijden’. Mickey, het symbool van de kapitalistische, geglobaliseerde wereld. Waarin de westerse mens lijdt en tegelijkertijd benadrukt hoe gezellig het is.

‘Het Nieuwe Lijden’ staat vol met verhalen van dertien studenten van Grunberg over klein en groot leed. In een Cosmopolitanachtige test analyseert Esmée Smit, tegenwoordig student bestuurskunde in Leiden, bijvoorbeeld vier typen mensen. De zelfverheerlijker, zelfbeschermer, masochist en doener. Als je uiteindelijk via de vermakelijke test hebt bepaald wie je bent, volgen er tips en analyses. Een andere student, Diederik Apotheker (technische bestuurskunde), schrijft over lijden in de vorm van een veiligheidsanalyse. Net als de veiligheid van kerncentrales kun je volgens hem ook de kans op lijden meten.

Schrijven over lijden is niet eenvoudig. Al snel verzanden gesprekken over dit onderwerp in tranentrekkende, heroïsche verhalen over hoe iemand die veel heeft geleden toch nog een geweldig leven leidt. Bovendien ligt aanstellerij op de loer. De studenten zijn niet in déze valkuilen gevallen. Maar de originaliteit van hun teksten is vaak wel ver te zoeken. Zo schrijft een student een saai verhaal over sleur dat kant nog wal raakt. Een andere student ‘voelt’ dat hij de ‘ultieme waarheid’ bijna heeft ontdekt, maar wat dat precies is, kan hij niet uitleggen.
Ontgroening

Twee jaar geleden blonken de studenten tijdens de masterclass van Grunberg juist uit in originaliteit met hun werkstukken. Als deze bundel iets aantoont, dan is het wel dat deze studenten beter iets kunnen maken met hun handen, dan een fascinerende tekst schrijven. Daar is niets mis mee, maar juist daarom zou een tekstbundel van matige kwaliteit niet bij een grote uitgever gepubliceerd moeten worden.

Een positieve uitzondering is student industrieel ontwerpen Anna Noyons. Zij schrijft op een aangrijpende manier over haar pijnlijke ontgroening. Omdat ze kort haar heeft, wordt ze steeds ‘man’ genoemd door een dikke ouderejaars en moet ze bewijzen dat ze een meisje is. “Ik moest me uitkleden tot ik in mijn bh en onderbroek stond. Daarna kreeg ik een grote plastic banaan in mijn handen gedrukt. ‘Pijpen!’ schreeuwde de grote dikke. ‘Pijpen! Laat maar zien dat je dat kunt!’ Ik pijpte. In de hoop dat ik daarna ook op de bank mocht met thee en koekjes.” Daarna moet ze de badkamer schrobben en de vuile vaat doen, onder het motto: de vrouwen gaan naar bed, maar de mannen doen eerst de afwas.

Al Noyons’ beschrijvingen van de vernederingen zijn raak. Het is een vorm van lijden, zo maakt ze duidelijk, waarin de identiteit van de feuten aan gruzelementen wordt geslagen. “Haar bijdrage maakt inzichtelijk hoe pijnlijk het is de normen van de groep te ondermijnen of ronduit af te wijzen”, schrijft Grunberg in zijn voorwoord. “En zelfs als je dat niet doet, zelfs als je je aanpast, dan nog kunnen groepsnormen zeer onaangenaam zijn.”

Bouwkundestudent Jules Schoonman schreef het meest ontroerende verhaal. Hij wandelt met zijn vader door zijn geboorteplaats Nijmegen. Ze lopen langs een lachende vrouw. Zijn vader stopt plotseling. “Dat was je moeder”, zegt hij. De student had haar al tien jaar niet meer gezien, omdat hij als jongen het gevoel kreeg dat ze niet van hem hield. Nu, tien jaar later loopt hij haar voorbij zonder haar te herkennen.

Volgens ‘professor’ Grunberg komt zijn student Schoonman daarmee tot de kern van ‘Het Nieuwe Lijden’. “Hoe vaak ik deze teksten ook heb gelezen, het blijft een bijdrage die me telkens opnieuw raakt. En die, als ik me niet vergis, naar de kern van ‘Het Nieuwe Lijden’ verwijst. Iets zijn zonder als zodanig herkend te worden. Oftewel: gewist zijn en gewist worden.”

Studenten van Arnon Grunberg: ‘Het Nieuwe Lijden’, Nijgh & Van Ditmar, 136 p.

Mickey Mouse is aan het kruis genageld. Maar hij glimlacht er niet minder om en zijn olijke oren staan nog even fier op zijn hoofd. Dat is de symbolische voorkant van ‘Het Nieuwe Lijden’. Mickey, het symbool van de kapitalistische, geglobaliseerde wereld. Waarin de westerse mens lijdt en tegelijkertijd benadrukt hoe gezellig het is.

‘Het Nieuwe Lijden’ staat vol met verhalen van dertien studenten van Grunberg over klein en groot leed. In een Cosmopolitanachtige test analyseert Esmée Smit, tegenwoordig student bestuurskunde in Leiden, bijvoorbeeld vier typen mensen. De zelfverheerlijker, zelfbeschermer, masochist en doener. Als je uiteindelijk via de vermakelijke test hebt bepaald wie je bent, volgen er tips en analyses. Een andere student, Diederik Apotheker (technische bestuurskunde), schrijft over lijden in de vorm van een veiligheidsanalyse. Net als de veiligheid van kerncentrales kun je volgens hem ook de kans op lijden meten.

Schrijven over lijden is niet eenvoudig. Al snel verzanden gesprekken over dit onderwerp in tranentrekkende, heroïsche verhalen over hoe iemand die veel heeft geleden toch nog een geweldig leven leidt. Bovendien ligt aanstellerij op de loer. De studenten zijn niet in déze valkuilen gevallen. Maar de originaliteit van hun teksten is vaak wel ver te zoeken. Zo schrijft een student een saai verhaal over sleur dat kant nog wal raakt. Een andere student ‘voelt’ dat hij de ‘ultieme waarheid’ bijna heeft ontdekt, maar wat dat precies is, kan hij niet uitleggen.
Ontgroening

Twee jaar geleden blonken de studenten tijdens de masterclass van Grunberg juist uit in originaliteit met hun werkstukken. Als deze bundel iets aantoont, dan is het wel dat deze studenten beter iets kunnen maken met hun handen, dan een fascinerende tekst schrijven. Daar is niets mis mee, maar juist daarom zou een tekstbundel van matige kwaliteit niet bij een grote uitgever gepubliceerd moeten worden.

Een positieve uitzondering is student industrieel ontwerpen Anna Noyons. Zij schrijft op een aangrijpende manier over haar pijnlijke ontgroening. Omdat ze kort haar heeft, wordt ze steeds ‘man’ genoemd door een dikke ouderejaars en moet ze bewijzen dat ze een meisje is. “Ik moest me uitkleden tot ik in mijn bh en onderbroek stond. Daarna kreeg ik een grote plastic banaan in mijn handen gedrukt. ‘Pijpen!’ schreeuwde de grote dikke. ‘Pijpen! Laat maar zien dat je dat kunt!’ Ik pijpte. In de hoop dat ik daarna ook op de bank mocht met thee en koekjes.” Daarna moet ze de badkamer schrobben en de vuile vaat doen, onder het motto: de vrouwen gaan naar bed, maar de mannen doen eerst de afwas.

Al Noyons’ beschrijvingen van de vernederingen zijn raak. Het is een vorm van lijden, zo maakt ze duidelijk, waarin de identiteit van de feuten aan gruzelementen wordt geslagen. “Haar bijdrage maakt inzichtelijk hoe pijnlijk het is de normen van de groep te ondermijnen of ronduit af te wijzen”, schrijft Grunberg in zijn voorwoord. “En zelfs als je dat niet doet, zelfs als je je aanpast, dan nog kunnen groepsnormen zeer onaangenaam zijn.”

Bouwkundestudent Jules Schoonman schreef het meest ontroerende verhaal. Hij wandelt met zijn vader door zijn geboorteplaats Nijmegen. Ze lopen langs een lachende vrouw. Zijn vader stopt plotseling. “Dat was je moeder”, zegt hij. De student had haar al tien jaar niet meer gezien, omdat hij als jongen het gevoel kreeg dat ze niet van hem hield. Nu, tien jaar later loopt hij haar voorbij zonder haar te herkennen.

Volgens ‘professor’ Grunberg komt zijn student Schoonman daarmee tot de kern van ‘Het Nieuwe Lijden’. “Hoe vaak ik deze teksten ook heb gelezen, het blijft een bijdrage die me telkens opnieuw raakt. En die, als ik me niet vergis, naar de kern van ‘Het Nieuwe Lijden’ verwijst. Iets zijn zonder als zodanig herkend te worden. Oftewel: gewist zijn en gewist worden.”

Studenten van Arnon Grunberg: ‘Het Nieuwe Lijden’, Nijgh & Van Ditmar, 136 p.