Leuk die verkiezingen, maar ik heb er geen tijd voor

Fransien van ter Beek van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) ziet nog wel een lichtpuntje in de uitslagen van de universitaire verkiezingen: aan meerdere universiteiten winnen de studentenpartijen die met de LSVb verbonden zijn. ,,Er waait een frisse progressieve wind door de universiteiten”, zegt Van ter Beek dan ook welgemoed. ,,Kennelijk loont het om met creatieve voorstellen te komen en je als studentenpartij actief op te stellen.”

Maar buiten de LSVb is het treurigheid troef. Van zes universiteiten zijn de opkomstcijfers voor de verkiezingen van studenten- of universiteitsraad nu bekend, en vrijwel overal liggen die lager dan vorig jaar. Aan de meeste universiteiten nam dit jaar slechts één op de vijf studenten de moeite een stembiljet in te vullen. De TU zit met 21,5 procent, een historisch dieptepunt, op die lijn.

Negatieve uitschieter is de Universiteit Utrecht. Daar werd een absoluut diepterecord gemeten. Een magere elf procent van de studenten vulde het stemformulier in. De deelnemende partijen hadden kosten nog moeite gespaard om de verkiezingen onder de aandacht van studenten te brengen. Tevergeefs, bleek twee weken geleden.

,,We krijgen de rekening gepresenteerd van het beleid van het ministerie van Onderwijs”, zegt voorzitter Desiree Verberk van de Utrechtse universiteitsraad. Zij wijst op de toenemende druk op studenten om snel te studeren en op de nieuwe wet op het universitair bestuur, de MUB, die studenten veel invloed heeft ontnomen. Daar komt nog bij dat universiteitsraad en college van bestuur in Utrecht harmonieus samenwerken. ,,Daardoor kan de raad weinig wapenfeiten melden. Ook dat speelt mee.”

Excuus

,,De verkiezingen leven niet meer onder studenten”, zegt ook Jaap Huibers. Hij is behalve bestuurder van het Interstedelijk Studentenoverleg ook lid van de Utrechtse universiteitsraad. Volgens hem ligt de schuld van de lage opkomst vooral bij de MUB. ,,Daardoor is de invloed van studenten sterk afgenomen. Dat maakt het weinig aanlokkelijk om te gaan stemmen. De MUB schrikt de studenten af.”

Het lijkt een voor de hand liggend excuus. De beide landelijke studentenbonden ISO en LSVb hebben zich destijds heftig verzet tegen de invoering van de MUB, omdat die het einde van de universitaire democratie zou betekenen. Wat is er makkelijker dan nu alsnog het gelijk te claimen dat ze toen niet kregen?

Maar de beide bonden hebben de feiten mee. Want tot de invoering van de MUB, in 1997, kwam doorgaans nog dertig tot veertig procent van de studenten naar de stembus. Ook niet indrukwekkend, maar wel veel meer dan de twintig procent die na 1997 van zich liet horen.

Huibers krijgt dan ook bijval van Fransien van ter Beek van de LSVb.Die is weliswaar blij met de progressieve winst, maar noemt de verkiezingsopkomst ‘schandalig laag’. En ook zij wijst de MUB als hoofdschuldige aan. ,,Dit krijg je als je studenten minder inspraak geeft.”

Fel

De afgelopen maanden leek de belangstelling voor universitaire politiek juist weer aan te trekken. In diverse steden meldden zich nieuwe studentenpartijen, die met het nodige tromgeroffel verkondigden dat ze het vuurtje wilden opstoken.

De boodschap van de nieuwkomers sloeg aan. Aan de Universiteit van Amsterdam veroverde de nieuwe partij DIS zeven van de veertien zetels in de centrale studentenraad. En in Groningen haalde het VOS zeven van de twaalf universiteitsraadszetels. Maar tot een hogere opkomst leidde hun tromgeroffel niet.

Franka Hummels van het VOS denkt desondanks het recept voor het trekken van kiezers gevonden te hebben. Volgens haar heeft het VOS zijn succes te danken aan zijn uitgesproken standpunten. ,,Je merkt dat studenten zakelijker zijn geworden. Tijdens het flyeren hoorde ik opmerkingen in de trant van: ‘Leuk die verkiezingen, maar ik heb echt geen tijd om me er in te verdiepen’. Daarom moet je hun aandacht trekken met opvallende meningen. Het loont om fel te zijn.”

Desiree Verberk van de Utrechtse universiteitsraad zoekt de oplossing elders. ,,Getrapte verkiezingen, via actieve studenten in faculteitsraden. Dat geeft de universiteitsraad tenminste een reële achterban, voor wie de raad ook echt iets kan betekenen.

,,Ik zie weinig in elk geval weinig in campagnes om de opkomst van elf naar achttien procent te krijgen, of zo”, zegt Verberk. ,,Misschien moeten we concluderen dat dit soort verkiezingen niet meer in deze tijd passen.”

Fransien van ter Beek van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) ziet nog wel een lichtpuntje in de uitslagen van de universitaire verkiezingen: aan meerdere universiteiten winnen de studentenpartijen die met de LSVb verbonden zijn. ,,Er waait een frisse progressieve wind door de universiteiten”, zegt Van ter Beek dan ook welgemoed. ,,Kennelijk loont het om met creatieve voorstellen te komen en je als studentenpartij actief op te stellen.”

Maar buiten de LSVb is het treurigheid troef. Van zes universiteiten zijn de opkomstcijfers voor de verkiezingen van studenten- of universiteitsraad nu bekend, en vrijwel overal liggen die lager dan vorig jaar. Aan de meeste universiteiten nam dit jaar slechts één op de vijf studenten de moeite een stembiljet in te vullen. De TU zit met 21,5 procent, een historisch dieptepunt, op die lijn.

Negatieve uitschieter is de Universiteit Utrecht. Daar werd een absoluut diepterecord gemeten. Een magere elf procent van de studenten vulde het stemformulier in. De deelnemende partijen hadden kosten nog moeite gespaard om de verkiezingen onder de aandacht van studenten te brengen. Tevergeefs, bleek twee weken geleden.

,,We krijgen de rekening gepresenteerd van het beleid van het ministerie van Onderwijs”, zegt voorzitter Desiree Verberk van de Utrechtse universiteitsraad. Zij wijst op de toenemende druk op studenten om snel te studeren en op de nieuwe wet op het universitair bestuur, de MUB, die studenten veel invloed heeft ontnomen. Daar komt nog bij dat universiteitsraad en college van bestuur in Utrecht harmonieus samenwerken. ,,Daardoor kan de raad weinig wapenfeiten melden. Ook dat speelt mee.”

Excuus

,,De verkiezingen leven niet meer onder studenten”, zegt ook Jaap Huibers. Hij is behalve bestuurder van het Interstedelijk Studentenoverleg ook lid van de Utrechtse universiteitsraad. Volgens hem ligt de schuld van de lage opkomst vooral bij de MUB. ,,Daardoor is de invloed van studenten sterk afgenomen. Dat maakt het weinig aanlokkelijk om te gaan stemmen. De MUB schrikt de studenten af.”

Het lijkt een voor de hand liggend excuus. De beide landelijke studentenbonden ISO en LSVb hebben zich destijds heftig verzet tegen de invoering van de MUB, omdat die het einde van de universitaire democratie zou betekenen. Wat is er makkelijker dan nu alsnog het gelijk te claimen dat ze toen niet kregen?

Maar de beide bonden hebben de feiten mee. Want tot de invoering van de MUB, in 1997, kwam doorgaans nog dertig tot veertig procent van de studenten naar de stembus. Ook niet indrukwekkend, maar wel veel meer dan de twintig procent die na 1997 van zich liet horen.

Huibers krijgt dan ook bijval van Fransien van ter Beek van de LSVb.Die is weliswaar blij met de progressieve winst, maar noemt de verkiezingsopkomst ‘schandalig laag’. En ook zij wijst de MUB als hoofdschuldige aan. ,,Dit krijg je als je studenten minder inspraak geeft.”

Fel

De afgelopen maanden leek de belangstelling voor universitaire politiek juist weer aan te trekken. In diverse steden meldden zich nieuwe studentenpartijen, die met het nodige tromgeroffel verkondigden dat ze het vuurtje wilden opstoken.

De boodschap van de nieuwkomers sloeg aan. Aan de Universiteit van Amsterdam veroverde de nieuwe partij DIS zeven van de veertien zetels in de centrale studentenraad. En in Groningen haalde het VOS zeven van de twaalf universiteitsraadszetels. Maar tot een hogere opkomst leidde hun tromgeroffel niet.

Franka Hummels van het VOS denkt desondanks het recept voor het trekken van kiezers gevonden te hebben. Volgens haar heeft het VOS zijn succes te danken aan zijn uitgesproken standpunten. ,,Je merkt dat studenten zakelijker zijn geworden. Tijdens het flyeren hoorde ik opmerkingen in de trant van: ‘Leuk die verkiezingen, maar ik heb echt geen tijd om me er in te verdiepen’. Daarom moet je hun aandacht trekken met opvallende meningen. Het loont om fel te zijn.”

Desiree Verberk van de Utrechtse universiteitsraad zoekt de oplossing elders. ,,Getrapte verkiezingen, via actieve studenten in faculteitsraden. Dat geeft de universiteitsraad tenminste een reële achterban, voor wie de raad ook echt iets kan betekenen.

,,Ik zie weinig in elk geval weinig in campagnes om de opkomst van elf naar achttien procent te krijgen, of zo”, zegt Verberk. ,,Misschien moeten we concluderen dat dit soort verkiezingen niet meer in deze tijd passen.”