Eén Utrechtse en drie Leidse wetenschappers winnen dit jaar de grootste wetenschappelijke prijs van Nederland: de Spinoza-premie. Het zijn twee bèta’s, een classica en een sociaal-psycholoog.
Delen
De Spinoza-premie van NWO wordt ook wel de Nederlandse Nobelprijs genoemd. De prijs gaat naar de meest gerenommeerde wetenschappers van Nederland. Elke winnaar krijgt tweeënhalf miljoen euro.
Arbeidsmoraal
Eén van hen is de Leidse hoogleraar sociale psychologie Naomi Ellemers. Ze toonde aan dat geld en loopbaanvooruitzichten minder belangrijk zijn voor een sterke arbeidsmoraal dan identificatie met collega’s of de organisatie waarvoor mensen werken.
Marijn Franx, hoogleraar astronomie aan de Universiteit Leiden, weet alles van de Hubble-ruimtetelescoop. Hij ontdekte dat het vroege heelal veel sterrenstelsels bevat die tien keer zwaarder zijn dan de Melkweg, maar wel vele malen kleiner.
Medicijnen
Piet Gros is hoogleraar biomacromoleculaire kristallografie aan de Universiteit Utrecht. Gros ontrafelde de 3D-structuur van een groot eiwit: het C3-eiwit. Zijn onderzoek helpt bij het ontwikkelen van medicijnen tegen reuma, lupus, sepsis, nierziekten en hart- en vaatziekten.
De Leidse hoogleraar Griekse taal- en letterkunde Ineke Sluiter onderzoekt de antieke ideeën over taal en de doorwerking daarvan in opvoeding en onderwijspraktijk. Ze vergelijkt normen en waarden van de oudheid met die van nu.
Plasterk
Het is de zestiende keer dat de premies zijn uitgereikt. Eerdere winnaar waren onder anderen oud-PvdA-minister Ronald Plasterk (bioloog), KNAW-voorzitter Robbert Dijkgraaf (natuurkundige) en Frits van Oostrom (neerlandicus). In totaal zijn er vijftig mannen bekroond en tien vrouwen.
Voor het eerst kent een jaar evenveel mannelijke als vrouwelijke winnaars. In voorgaande jaren waren mannen altijd in de meerderheid, met uitzondering van het jaar 2000, toen twee vrouwen en één man de prijs kregen.
Voordragen
Kandidaten voor de premie moeten worden voordragen door een rector magnificus van een universiteit of door één van de voorzitters van de afdelingen Letterkunde en Natuurkunde van de KNAW, de adviesraden van de KNAW, de Netherlands Academy of Technology and Innovation, het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren, en de NWO-gebiedsbesturen.
De prijs is vernoemd naar de grote Nederlandse verlichtingsdenker Baruch de Spinoza (1632-1677).
Minister Cramer van Vrom is de eerste die voor de uitzending van NCRV’s praatprogramma Stand.nl haar CO2-voetafdruk met de applicatie zal berekenen. Daarna is de calculator voor iedereen toegankelijk op de website www.doemaarduurzaam.nl, het podium van de publieke omroep voor alles wat duurzaam is.
De uitzending en de website worden gelanceerd op de vooravond van woensdag 9 september, de Dag van de Duurzaamheid.
In vergelijking met rekenmachines zoals die van het Engelse Carbon Footprint komt de score van de Nederlandse versie hoger uit, verwacht dr.ir. Gijsbert Korevaar. Hij is opleidingsdirecteur bij de masterstudie Industrial Ecology en begeleidde studenten Gerald Wech en Lilly LInkola bij het ontwikkelen van de koolstofcalculator.
“Zij hebben met researchondersteuning van nog vier andere collega’s onderwerpen uitgezocht die met de meeste CO2-uitstoot gepaard gaan”, vertelt Korevaar. Daarbij hebben ze hun blik zo wijd mogelijk laten gaan. Zo gaat het bij een televisie niet alleen over het energieverbruik, maar ook over de grondstoffen en de energie die verbonden zijn met de productie en het transport.
Het denken in productieketens is volgens Korevaar typerend voor studenten van de Leids-Delftse masterstudie. De top-dertien van zaken met de hoogste ketenbelasting zijn gekozen als vragen naar voren voor de enquête. Voorbeelden zijn naast televisie natuurlijk het gebruik van de auto en ook het eten van rood vlees.
Korevaar ziet de calculator als een geslaagde vertaling van wetenschappelijke rapporten (die de studenten doorgeplozen hebben) naar breed bruikbare kengetallen.
Nadat iemand de test heeft gedaan kan hij de resultaten publiceren op sociale netwerkpagina’s als Hyves of Facebook. De omroep hoopt dat het pronken met groene veren anderen zal aanzetten tot het doorlichten van hun lifestyle.
Overigens is het werk van de Delftse studenten nog niet afgerond. Ze werken nog aan een wetenschappelijke verantwoording met bronvermeldingen en ook de ecologische vergelijking tussen inwoners van New York en Amsterdam wacht op verdere uitwerking.
Comments are closed.