‘Ik geloof in samengaan van geest en materie’

In haar kleine werkkamer klinkt klassieke muziek. Koffie of thee zijn in een oogwenk gezet, en ook een blik krakelingen ontbreekt niet. ‘Onder de Vijgenboom’ is deze ruimte gedoopt, een verwijzing naar het vreedzame bestaan onder het bewind van koning Salomo. Hier ontvangt Els Hofland (60) Virgilianen die worstelen met zichzelf, het leven of die gewoon even willen kletsen, over niets.

De priester-pastor speelde lang een belangrijke rol op Virgiel, begrijpelijk vanuit de katholieke achtergrond. In de jaren ’60 zat de moderator, zoals hij toen heette, nog bij bestuursvergaderingen, om een oogje op de katholieke koers te houden. Daarnaast gaf hij geestelijke steun aan ieder die daar behoefte aan had. Geleidelijk aan hechtte Virgiel minder belang aan een pastor, tot er uiteindelijk geen meer was. Maar die periode is voorbij: er is een nieuwe. Een vrouw, en daarbij moeder én oma.
Werkelijkheid

De weg die Hofland tot hier heeft gebracht is geen kaarsrechte. Hoewel katholiek opgevoed, krijgt het geloof pas later in haar leven een centrale plaats. Op haar twintigste trouwt ze, waarop bijna onmiddellijk kinderen volgen. Sinds haar huwelijk woont ze in Berkel en Rodenrijs waar ze als ‘erkend assurantieagent B’ haar eigen verzekeringskantoor opzet.

Via haar kinderen komt ze in aanraking met het godsdienstonderricht op school. Ze toont zich geïnteresseerd en haar open houding blijft niet onopgemerkt. Op verzoek van de parochie doorloopt Hofland de pastorale school. Die twee jaar blijken een eye opener.

Niet alleen sterkt het Hoflands eigen geloof, ze verbaast zich ook over de manier waarop anderen met het geloof omgaan. ,,Na het doorlopen van de pastorale school, volgde ik een bijbelcursus. Ik kon niet begrijpen hoe de meesten daar met de bijbel omgingen. Zij hielden zich uitsluitend bezig met feitjes. Bij het behandelen van de opstanding bijvoorbeeld, werd er eindeloos gesoebat over wat er nou precies met het lichaam van Jesus gebeurde. Ik vond dat volstrekt niet belangrijk. Wat mij betreft gaat het om de werkelijkheid achter het symbool, om wat er wordt bedoeld, niet wat er letterlijk staat.”

Ze besluit op haar 48ste een deeltijdstudie theologie te volgen in Amsterdam. ,,Na een half jaar verkocht ik het assurantiekantoor. Niemand begreep het, ook mijn man niet, maar ik wist wat ik wilde. Het was een weten dat verder gaat dan rationele argumenten. Ik had ook absoluut geen concreetbeeld van wat ik er mee wilde doen. Het was meer een intuïtieve beslissing.”
Doorn

Hofland toont zich acht jaar lang een kritisch student. Het is haar een doorn in het oog dat vrouwen in de katholieke kerk niet tot priester kunnen worden gewijd. Ze besluit in haar afstudeerscriptie in te gaan op deze achterstelling van de vrouw. In ’95 studeert ze cum laude af, haar scriptie heeft als titel: ‘Wijding van vrouwen: geen onschuldige zaak.’ Na haar afstuderen wordt van haar een proeve van bekwaamheid als pastor geeist. Daarom wordt ze op stage gestuurd. Bij het huis van bewaring in Scheveningen. Het werk is haar op het lijf geschreven. ,,Veel praten met mensen, goed luisteren en proberen ze een gevoel van eigenwaarde te geven.” Door haar liefde voor dit soort werk besluit ze uiteindelijk bij Virgiel te solliciteren naar de post van pastor.

Hofland vindt dat er zeker een rol voor haar is weggelegd bij een studentenvereniging. Haar boodschap is universeel. ,,Het is in onze maatschappij te makkelijk om je te laten verblinden door waarden en normen van buitenaf. Ik zie veel mensen een doel najagen zonder dat ze werkelijk weten waarom. Ik wil mensen er toe aanzetten in zichzelf te kijken. Daar komt het katholieke geloof weer om de hoek kijken. Volgens de katholieke leer is het eigen geweten de laatste instantie die het handelen bepaalt. Je eigen geweten als laatste maatstaf. Doe ik dit, of doe ik dit niet? En waarom? Daar is zelfkennis voor nodig.”

,,Het wonderbaarlijke, en fantastische van het leven is dat je er zélf middenin staat. Je bent zelf de beslissende factor. Sinds Descartes en Newton leven we in een denktraditie waarin de materie tot hoogste goed is verheven. Ik denk dat dat een misvatting is. Je kunt het waargenomene niet los zien van de waarnemer. En dat ben jezelf. Ik geloof in het samengaan van geest en materie. De filosoof en psycholoog Carl Jung betoogde dat iemands realiteit mede wordt bepaald door zijn ideeën. Ik kan mij daar in vinden. Jóuw realiteit wordt deels bepaald door jóuw persoon.”

Een van de opgaven waarvoor Hofland zich gesteld ziet is het overwinnen van vooroordelen. Daarvan zijn er veel. God is onbewijsbaar, en alles wat ernaar riekt is bij voorbaat irrelevant. Vandaar misschien dat er op Virgiel veel gesproken wordt over een ‘vertrouwenspersoon’. ,,Daar heb ik vrede mee, maar pastor zijn kan meer inhouden. Daarom speelt de bijbel toch een belangrijke rol. En dat ik een vrouw ben, daar moeten ze maar aan wennen.”

Virgiel heeft een nieuwe pastor. Een aanspreekpunt voor iedereen mét een probleem of zonder. Maar hoe denkt Els Hofland de Virgilianen te bereiken en hoe katholiek is dat nu allemaal?

In haar kleine werkkamer klinkt klassieke muziek. Koffie of thee zijn in een oogwenk gezet, en ook een blik krakelingen ontbreekt niet. ‘Onder de Vijgenboom’ is deze ruimte gedoopt, een verwijzing naar het vreedzame bestaan onder het bewind van koning Salomo. Hier ontvangt Els Hofland (60) Virgilianen die worstelen met zichzelf, het leven of die gewoon even willen kletsen, over niets.

De priester-pastor speelde lang een belangrijke rol op Virgiel, begrijpelijk vanuit de katholieke achtergrond. In de jaren ’60 zat de moderator, zoals hij toen heette, nog bij bestuursvergaderingen, om een oogje op de katholieke koers te houden. Daarnaast gaf hij geestelijke steun aan ieder die daar behoefte aan had. Geleidelijk aan hechtte Virgiel minder belang aan een pastor, tot er uiteindelijk geen meer was. Maar die periode is voorbij: er is een nieuwe. Een vrouw, en daarbij moeder én oma.
Werkelijkheid

De weg die Hofland tot hier heeft gebracht is geen kaarsrechte. Hoewel katholiek opgevoed, krijgt het geloof pas later in haar leven een centrale plaats. Op haar twintigste trouwt ze, waarop bijna onmiddellijk kinderen volgen. Sinds haar huwelijk woont ze in Berkel en Rodenrijs waar ze als ‘erkend assurantieagent B’ haar eigen verzekeringskantoor opzet.

Via haar kinderen komt ze in aanraking met het godsdienstonderricht op school. Ze toont zich geïnteresseerd en haar open houding blijft niet onopgemerkt. Op verzoek van de parochie doorloopt Hofland de pastorale school. Die twee jaar blijken een eye opener.

Niet alleen sterkt het Hoflands eigen geloof, ze verbaast zich ook over de manier waarop anderen met het geloof omgaan. ,,Na het doorlopen van de pastorale school, volgde ik een bijbelcursus. Ik kon niet begrijpen hoe de meesten daar met de bijbel omgingen. Zij hielden zich uitsluitend bezig met feitjes. Bij het behandelen van de opstanding bijvoorbeeld, werd er eindeloos gesoebat over wat er nou precies met het lichaam van Jesus gebeurde. Ik vond dat volstrekt niet belangrijk. Wat mij betreft gaat het om de werkelijkheid achter het symbool, om wat er wordt bedoeld, niet wat er letterlijk staat.”

Ze besluit op haar 48ste een deeltijdstudie theologie te volgen in Amsterdam. ,,Na een half jaar verkocht ik het assurantiekantoor. Niemand begreep het, ook mijn man niet, maar ik wist wat ik wilde. Het was een weten dat verder gaat dan rationele argumenten. Ik had ook absoluut geen concreetbeeld van wat ik er mee wilde doen. Het was meer een intuïtieve beslissing.”
Doorn

Hofland toont zich acht jaar lang een kritisch student. Het is haar een doorn in het oog dat vrouwen in de katholieke kerk niet tot priester kunnen worden gewijd. Ze besluit in haar afstudeerscriptie in te gaan op deze achterstelling van de vrouw. In ’95 studeert ze cum laude af, haar scriptie heeft als titel: ‘Wijding van vrouwen: geen onschuldige zaak.’ Na haar afstuderen wordt van haar een proeve van bekwaamheid als pastor geeist. Daarom wordt ze op stage gestuurd. Bij het huis van bewaring in Scheveningen. Het werk is haar op het lijf geschreven. ,,Veel praten met mensen, goed luisteren en proberen ze een gevoel van eigenwaarde te geven.” Door haar liefde voor dit soort werk besluit ze uiteindelijk bij Virgiel te solliciteren naar de post van pastor.

Hofland vindt dat er zeker een rol voor haar is weggelegd bij een studentenvereniging. Haar boodschap is universeel. ,,Het is in onze maatschappij te makkelijk om je te laten verblinden door waarden en normen van buitenaf. Ik zie veel mensen een doel najagen zonder dat ze werkelijk weten waarom. Ik wil mensen er toe aanzetten in zichzelf te kijken. Daar komt het katholieke geloof weer om de hoek kijken. Volgens de katholieke leer is het eigen geweten de laatste instantie die het handelen bepaalt. Je eigen geweten als laatste maatstaf. Doe ik dit, of doe ik dit niet? En waarom? Daar is zelfkennis voor nodig.”

,,Het wonderbaarlijke, en fantastische van het leven is dat je er zélf middenin staat. Je bent zelf de beslissende factor. Sinds Descartes en Newton leven we in een denktraditie waarin de materie tot hoogste goed is verheven. Ik denk dat dat een misvatting is. Je kunt het waargenomene niet los zien van de waarnemer. En dat ben jezelf. Ik geloof in het samengaan van geest en materie. De filosoof en psycholoog Carl Jung betoogde dat iemands realiteit mede wordt bepaald door zijn ideeën. Ik kan mij daar in vinden. Jóuw realiteit wordt deels bepaald door jóuw persoon.”

Een van de opgaven waarvoor Hofland zich gesteld ziet is het overwinnen van vooroordelen. Daarvan zijn er veel. God is onbewijsbaar, en alles wat ernaar riekt is bij voorbaat irrelevant. Vandaar misschien dat er op Virgiel veel gesproken wordt over een ‘vertrouwenspersoon’. ,,Daar heb ik vrede mee, maar pastor zijn kan meer inhouden. Daarom speelt de bijbel toch een belangrijke rol. En dat ik een vrouw ben, daar moeten ze maar aan wennen.”