‘Ik ben niet per se een aanhanger van intelligent design’

Er zijn christenen die zich juist afkeren van intelligent design. ID zou God reduceren tot een randverschijnsel: de Schepper die alleen mag opdraven als de wetenschap het niet meer weet…

“Kijk, ik ben christen, het is echt niet zo dat mijn geloof valt of staat met intelligent design. Ik sluit helemaal niet uit dat God de wereld via een darwinistisch mechanisme zou kunnen hebben geschapen. Maar misschien ook niet. Voor mij is dat een open vraag. Een interessante vraag! Het is mij niet te doen om het leveren van een godsbewijs, of zo. Dat toeval een rol speelt, staat voor mij buiten kijf. Het is niet óf, óf.”

Wat moeten uw niet-gelovige collega’s ervan denken?

“Het blijkt heel moeilijk om mijn toch wat genuanceerde standpunt op juiste wijze voor het voetlicht te krijgen. Ik zou graag aan de TU-gemeenschap willen uitleggen dat ik hier toch op een manier over nadenk die volgens mij best verdedigbaar is, als weldenkend wetenschapper.”

Ongeveer zoals gerespecteerde, wereldlijke kosmologen als Alan Guth, Fred Hoyle en Martin Rees zich konden verbazen over de frappante orde in het heelal?

“Exact! Wat me opvalt, is dat de discussie in de kosmologie veel rationeler en nuchterder wordt gevoerd dan in de biologie. Ik denk dat het mede komt omdat de biologie een geschiedenis kent van polarisatie. De biologie heeft zich vijftig jaar lang moeten verdedigen tegen de creationisten (christenen die de bijbelse schepping letterlijk nemen . red.). Dat maakt zo’n debat erg moeizaam. Het moet maar eens een beetje nuchterder worden.”

Voor wat betreft ontwerp, zijn uw tegenstanders er al uit. Intelligent design behoort niet tot de wetenschap, omdat de theorie geen toetsbare voorspellingen oplevert die haar kunnen ontkrachten.

“Ik heb daar twee antwoorden op. Het ene is dat je precies hetzelfde kunt zeggen over bepaalde aspecten van het darwinisme…”

Daar waren we toch ook uit? Het darwinisme staat als een huis.

“Om het heel kort te zeggen: het heeft allemaal te maken met semantiek. ‘Evolutie’ en ‘darwinisme’ kunnen duizend heel verschillende dingen betekenen. Als je zegt: er is overweldigend bewijs dat soorten zich een beetje aanpassen op hun eiland, of dat je bij fossielen ontwikkeling ziet, dan ben ik het met je eens. Maar als je zegt: er is overweldigend bewijs dat toevallige mutaties en natuurlijke selectie de creatieve drijfveer zijn van de gehele evolutie, dan ben ik dat niet met je eens. Kunnen natuurlijke selectie en aanpassing het ontstaan van nieuwe soorten verklaren? Daar beginnen toch wel een beetje mijn twijfels, hoor.”

En intelligent design?

“Ook intelligent design is een kwestie van semantiek. Als je ontwerp ziet als een wereldbeeld, een manier van kijken naar de wereld, dan kun je het inderdaad niet falsifiëren. Persoonlijk geloof ik ook in ontwerp in heel brede zin, dat is een deel van mijn persoonlijke geloof in een Schepper. Maar als ik dat nu even opzij zet, en als wetenschapper probeer te kijken naar intelligent design, dan vind ik dat een interessant idee dat in elk geval bespreekbaar moet zijn. Ik ben niet per se een supporter van intelligent design, ik ben ook geen aanhanger van een beweging, of zo. Ik ben gewoon een onafhankelijk wetenschapper die kritisch kijkt naar de wereld.”

Maar laten we teruggaan: ID is niet met experimenten te ontkrachten.

“Ik vind het bijvoorbeeld interessant dat wiskundige William Dembski voorstellen doet voor algoritmes waarmee je wat hij noemt ‘specifieke complexiteit’ kunt aangeven. Dembski heeft systemen ontwikkeld die beschrijven of een bepaald patroon via toeval tot stand is gekomen, of dat het gaat om patronen waar informatie in zit. Zoals een willekeurige reeks letters geen informatie bevat, en een sonnet van Shakespeare wél. Dat geeft aan hoe je via de informatietheorie misschien patronen kunt herkennen. Dat soort benaderingen vind ik interessant. Is de volgorde van DNA-sequenties te herleiden tot louter toeval, of zit er een patroon in dat duidt op ontwerp? Het antwoord op die vragen is in mijn optiek nog niet definitief gegeven. Het is een interessant idee, we zullen zien wat eruit komt. Intelligent design in die wetenschappelijke zin is nog heel jong.”

www.newyorker.com/fact/content/articles/050530fa_fact

(Illustratie: Floris Wiegerinck)

Er zijn christenen die zich juist afkeren van intelligent design. ID zou God reduceren tot een randverschijnsel: de Schepper die alleen mag opdraven als de wetenschap het niet meer weet…

“Kijk, ik ben christen, het is echt niet zo dat mijn geloof valt of staat met intelligent design. Ik sluit helemaal niet uit dat God de wereld via een darwinistisch mechanisme zou kunnen hebben geschapen. Maar misschien ook niet. Voor mij is dat een open vraag. Een interessante vraag! Het is mij niet te doen om het leveren van een godsbewijs, of zo. Dat toeval een rol speelt, staat voor mij buiten kijf. Het is niet óf, óf.”

Wat moeten uw niet-gelovige collega’s ervan denken?

“Het blijkt heel moeilijk om mijn toch wat genuanceerde standpunt op juiste wijze voor het voetlicht te krijgen. Ik zou graag aan de TU-gemeenschap willen uitleggen dat ik hier toch op een manier over nadenk die volgens mij best verdedigbaar is, als weldenkend wetenschapper.”

Ongeveer zoals gerespecteerde, wereldlijke kosmologen als Alan Guth, Fred Hoyle en Martin Rees zich konden verbazen over de frappante orde in het heelal?

“Exact! Wat me opvalt, is dat de discussie in de kosmologie veel rationeler en nuchterder wordt gevoerd dan in de biologie. Ik denk dat het mede komt omdat de biologie een geschiedenis kent van polarisatie. De biologie heeft zich vijftig jaar lang moeten verdedigen tegen de creationisten (christenen die de bijbelse schepping letterlijk nemen . red.). Dat maakt zo’n debat erg moeizaam. Het moet maar eens een beetje nuchterder worden.”

Voor wat betreft ontwerp, zijn uw tegenstanders er al uit. Intelligent design behoort niet tot de wetenschap, omdat de theorie geen toetsbare voorspellingen oplevert die haar kunnen ontkrachten.

“Ik heb daar twee antwoorden op. Het ene is dat je precies hetzelfde kunt zeggen over bepaalde aspecten van het darwinisme…”

Daar waren we toch ook uit? Het darwinisme staat als een huis.

“Om het heel kort te zeggen: het heeft allemaal te maken met semantiek. ‘Evolutie’ en ‘darwinisme’ kunnen duizend heel verschillende dingen betekenen. Als je zegt: er is overweldigend bewijs dat soorten zich een beetje aanpassen op hun eiland, of dat je bij fossielen ontwikkeling ziet, dan ben ik het met je eens. Maar als je zegt: er is overweldigend bewijs dat toevallige mutaties en natuurlijke selectie de creatieve drijfveer zijn van de gehele evolutie, dan ben ik dat niet met je eens. Kunnen natuurlijke selectie en aanpassing het ontstaan van nieuwe soorten verklaren? Daar beginnen toch wel een beetje mijn twijfels, hoor.”

En intelligent design?

“Ook intelligent design is een kwestie van semantiek. Als je ontwerp ziet als een wereldbeeld, een manier van kijken naar de wereld, dan kun je het inderdaad niet falsifiëren. Persoonlijk geloof ik ook in ontwerp in heel brede zin, dat is een deel van mijn persoonlijke geloof in een Schepper. Maar als ik dat nu even opzij zet, en als wetenschapper probeer te kijken naar intelligent design, dan vind ik dat een interessant idee dat in elk geval bespreekbaar moet zijn. Ik ben niet per se een supporter van intelligent design, ik ben ook geen aanhanger van een beweging, of zo. Ik ben gewoon een onafhankelijk wetenschapper die kritisch kijkt naar de wereld.”

Maar laten we teruggaan: ID is niet met experimenten te ontkrachten.

“Ik vind het bijvoorbeeld interessant dat wiskundige William Dembski voorstellen doet voor algoritmes waarmee je wat hij noemt ‘specifieke complexiteit’ kunt aangeven. Dembski heeft systemen ontwikkeld die beschrijven of een bepaald patroon via toeval tot stand is gekomen, of dat het gaat om patronen waar informatie in zit. Zoals een willekeurige reeks letters geen informatie bevat, en een sonnet van Shakespeare wél. Dat geeft aan hoe je via de informatietheorie misschien patronen kunt herkennen. Dat soort benaderingen vind ik interessant. Is de volgorde van DNA-sequenties te herleiden tot louter toeval, of zit er een patroon in dat duidt op ontwerp? Het antwoord op die vragen is in mijn optiek nog niet definitief gegeven. Het is een interessant idee, we zullen zien wat eruit komt. Intelligent design in die wetenschappelijke zin is nog heel jong.”

www.newyorker.com/fact/content/articles/050530fa_fact

(Illustratie: Floris Wiegerinck)