Guineese biggetjes

Voordien was onderwijs een eenvoudige zaak. Er was iemand die iets wist of kon, en er waren mensen bij wie die kennis of kunde ontbrak. Vervelend maar oplosbaar. Want wat gebeurde dan? Die eerste, de leraar, ging voor een lessenaar staan, of onder een olijfboom zitten, of stelde zich op in zijn werkplaats. De anderen, de studenten, omringden hem. De leraar legde uit wat hij wist, liet zien wat hij kon, en gaf voorbeelden. De studenten letten aandachtig op, stelden zonodig vragen, en gingen vervolgens met de opgedane ervaringen aan de slag.

Deze methode van kennisoverdracht heeft het heel wat generaties olijfbomen en studenten volgehouden, maar is nu definitief in diskrediet geraakt. Hoorcolleges zijn niet meer van deze tijd, de nadruk dient nu te liggen op ‘werkvormen waarbij de leraar de leeractiviteit van de student begeleidt’; ik citeer uit een onderwijsdiscussiestuk, het zijn niet mijn woorden. Binnenkort komen ze al de universiteit binnenstromen: de kinderen van het Studiehuis. Weten perfect de weg op Internet, denken in termen van groepsopdrachten en probleemgestuurde projecten, en hebben last van RSI in hun muisarm. Weten alles van Napoleon, kernonderzeeërs en geleedpotigen, en zijn handig genoeg om complete scripties te downloaden van het Web.

Nee, daar is natuurlijk niet zoveel mis mee, maar jongens, overdrijf toch niet zo. In een voorbereidingscommissie voor de nieuwbouw van de faculteit TNW heb ik serieus horen bediscussiëren of er überhaupt nog wel hoorcolleges gegeven moeten worden! Kom op zeg, waarom niet? Het discussiestuk geeft uitleg: ,,De nadruk dient vooral te liggen bij het leren gebruiken en genereren van kennis, minder op de kennisoverdracht.” Wat een rarigheid. Wat is nou ‘leren genereren van kennis’? Ik noem dat gewoon ‘begrijpen’. Verder lag de nadruk toch nooit op de kennisoverdracht? Het ging om de over te dragen kennis. Bovendien, een Webpagina lezen is toch ook kennisoverdracht?

Begrijp me goed, ik ben zelf voorstander van allerhande nieuwe ‘werkvormen’, en stel mijn studenten ook bloot aan interactief onderwijs, zelf te ontwerpen computersimulaties en illustratieve animaties, maar af en toe een hoorcollege, dat is toch ook wel eens lekker? Ik heb er helemaal geen bezwaar tegen als iemand me eens goed vertelt hoe iets in elkaar zit. Ik zou er niet aan moeten denken dat ik bij elk onderdeel van de leerstof wéér zelf het Net op zou moeten, en wéér zoeken, sprokkelen, assembleren. Een oneindige moeheid overvalt me al.

Ze kwamen laatst een college bij me filmen. Van de afdeling Didactiekontwikkeling. Hadden voorbeelden nodig van verschillende stijlen van lesgeven. Politiek correct als ikben, stond ik me rot te schamen. Ik gaf een ultraklassiek hoorcollege. Ik vond dat nou eenmaal een acceptabele methode om uit te leggen dat de golffunctie van een elektron in een kristal een Blochfunctie is, en hoe dat samenhangt met de bandgap. Maar ja, verkeerd waarschijnlijk. Mijn videoclip zal wel in de categorie Uit de Oude Doos terechtkomen.

Daarom heb ik het daarnet nog even op de nieuwe manier gedaan. Zondagochtend, dus nog stil op het Web. Ik heb aan Alta Vista gevraagd: ‘Hoe gedragen elektronen zich in de vaste stof?’ Dat leek me voor een student een redelijke vraag. Bingo, 357708 page hits! Ik ben begonnen om de eerste 200 te bekijken. Veel inhoudsopgaven van colleges vaste-stof fysica aan Nederlandse en Vlaamse universiteiten; heb je niks aan. En nog een paar oude artikelen uit Delta. Ook niet helemaal to the point leken me de volgende treffers:

2. Seizoenen en hoe karpers zich dan gaan gedragen.

24. Scholieren, Leer Nu Hoe Je Je Op De Bus Moet Gedragen.

196. Bijlagen Milieuverordening Provincie Groningen.

Maar het schiet op. Met een beetje doorwerken heb ik op tijd de andere 357508 pagina’s bekeken voordat ik mijn volgende college moet geven.
Barend Thijsse

Studenten zijn de proefkonijnen van de BV Didactica. Wie ermee begonnen is weet ik niet, maar laten we zeggen Maria Montessori (even mijn moderne onderwijsinstrument opstarten; De Microsoft Bookshelf 98 CD-Rom zegt: 1870-1952, Italian physician and pioneer educator who proposed a method of teaching young children that stresses the development of initiative and natural abilities). Voordien was onderwijs een eenvoudige zaak. Er was iemand die iets wist of kon, en er waren mensen bij wie die kennis of kunde ontbrak. Vervelend maar oplosbaar. Want wat gebeurde dan? Die eerste, de leraar, ging voor een lessenaar staan, of onder een olijfboom zitten, of stelde zich op in zijn werkplaats. De anderen, de studenten, omringden hem. De leraar legde uit wat hij wist, liet zien wat hij kon, en gaf voorbeelden. De studenten letten aandachtig op, stelden zonodig vragen, en gingen vervolgens met de opgedane ervaringen aan de slag.

Deze methode van kennisoverdracht heeft het heel wat generaties olijfbomen en studenten volgehouden, maar is nu definitief in diskrediet geraakt. Hoorcolleges zijn niet meer van deze tijd, de nadruk dient nu te liggen op ‘werkvormen waarbij de leraar de leeractiviteit van de student begeleidt’; ik citeer uit een onderwijsdiscussiestuk, het zijn niet mijn woorden. Binnenkort komen ze al de universiteit binnenstromen: de kinderen van het Studiehuis. Weten perfect de weg op Internet, denken in termen van groepsopdrachten en probleemgestuurde projecten, en hebben last van RSI in hun muisarm. Weten alles van Napoleon, kernonderzeeërs en geleedpotigen, en zijn handig genoeg om complete scripties te downloaden van het Web.

Nee, daar is natuurlijk niet zoveel mis mee, maar jongens, overdrijf toch niet zo. In een voorbereidingscommissie voor de nieuwbouw van de faculteit TNW heb ik serieus horen bediscussiëren of er überhaupt nog wel hoorcolleges gegeven moeten worden! Kom op zeg, waarom niet? Het discussiestuk geeft uitleg: ,,De nadruk dient vooral te liggen bij het leren gebruiken en genereren van kennis, minder op de kennisoverdracht.” Wat een rarigheid. Wat is nou ‘leren genereren van kennis’? Ik noem dat gewoon ‘begrijpen’. Verder lag de nadruk toch nooit op de kennisoverdracht? Het ging om de over te dragen kennis. Bovendien, een Webpagina lezen is toch ook kennisoverdracht?

Begrijp me goed, ik ben zelf voorstander van allerhande nieuwe ‘werkvormen’, en stel mijn studenten ook bloot aan interactief onderwijs, zelf te ontwerpen computersimulaties en illustratieve animaties, maar af en toe een hoorcollege, dat is toch ook wel eens lekker? Ik heb er helemaal geen bezwaar tegen als iemand me eens goed vertelt hoe iets in elkaar zit. Ik zou er niet aan moeten denken dat ik bij elk onderdeel van de leerstof wéér zelf het Net op zou moeten, en wéér zoeken, sprokkelen, assembleren. Een oneindige moeheid overvalt me al.

Ze kwamen laatst een college bij me filmen. Van de afdeling Didactiekontwikkeling. Hadden voorbeelden nodig van verschillende stijlen van lesgeven. Politiek correct als ikben, stond ik me rot te schamen. Ik gaf een ultraklassiek hoorcollege. Ik vond dat nou eenmaal een acceptabele methode om uit te leggen dat de golffunctie van een elektron in een kristal een Blochfunctie is, en hoe dat samenhangt met de bandgap. Maar ja, verkeerd waarschijnlijk. Mijn videoclip zal wel in de categorie Uit de Oude Doos terechtkomen.

Daarom heb ik het daarnet nog even op de nieuwe manier gedaan. Zondagochtend, dus nog stil op het Web. Ik heb aan Alta Vista gevraagd: ‘Hoe gedragen elektronen zich in de vaste stof?’ Dat leek me voor een student een redelijke vraag. Bingo, 357708 page hits! Ik ben begonnen om de eerste 200 te bekijken. Veel inhoudsopgaven van colleges vaste-stof fysica aan Nederlandse en Vlaamse universiteiten; heb je niks aan. En nog een paar oude artikelen uit Delta. Ook niet helemaal to the point leken me de volgende treffers:

2. Seizoenen en hoe karpers zich dan gaan gedragen.

24. Scholieren, Leer Nu Hoe Je Je Op De Bus Moet Gedragen.

196. Bijlagen Milieuverordening Provincie Groningen.

Maar het schiet op. Met een beetje doorwerken heb ik op tijd de andere 357508 pagina’s bekeken voordat ik mijn volgende college moet geven.
Barend Thijsse