Geen fusie, maar een strategische alliantie

De alliantie beoogt een kwaliteitstoename van onderwijs en onderzoek, met een scherpere profilering van het onderwijsaanbod en versterking van de internationale positie van het onderzoek.

Leiden, Delft en Erasmus – aangeduid als LDE – benadrukken dat de vorm de inhoud volgt en zien als meerwaarde op kortere termijn: beter onderwijs (dat voortaan overigens op elk van de drie universiteiten kan worden aangeboden) en het verkennen van gezamenlijke LDE Centers en Graduate Schools.

Meerwaarde voor het bacheloronderwijs is volgens LDE:

• 
  Het gemakkelijker openstellen van het brede bacheloraanbod onderling en het benutten van wat er nu is zonder veel administratieve last met verschillende studiepunten en minoren.
• 
  Het gezamenlijk ontwikkelen van digitaal onderwijs en onderwijshulpmiddelen, voor een mix van ‘live learning’ en ‘distant learning’.
• 
  Het samen laten gaan van opleidingen die te klein zijn om optimale expertise te kunnen garanderen.
• 
  Het opzetten van nieuwe multidisciplinaire tracks, minoren of opleidingen die inspelen op de Europese Grand Challenges en Nederlandse topsectoren. Hiervoor zal allereerst samen met studenten een pilot-track worden ontwikkeld, vervolgens multidisciplinaire minoren en tot slot nieuwe opleidingen.
• 
  Het delen van internationaliseringsnetwerken, onder meer voor studie-stageplaatsen in buitenland.
• 
  Het gezamenlijk opzetten van opleidingen voor doelgroepen.

Dat laatste ziet LDE ook als meerwaarde voor het masteronderwijs, net als het uitbouwen van joint degrees en het afstemmen van specialismen om overlap te voorkomen en om zich onderling sterker te profileren.

Via een Graduate School of Science (met masteropleidingen en promotietrajecten) kan volgens LDE het onderwijs worden versterkt, zijn dure labfaciliteiten te delen en inhoudelijke keuzes af te stemmen.

Op korte termijn wordt uitgewerkt: een bundeling van informatica en wiskunde, een LDE Center for Sustainability, een bijdrage vanuit science aan een LDE Center for Education & Learning (CEL, zie verderop) en optimalisatie van samenwerking voor scheikunde, natuurkunde en elektrotechniek.

Voor een LDE Center for Governance – waarschijnlijk op de Campus Den Haag – willen de drie een joint venture oprichten. Verschillende disciplines zullen met vooral (technische) bestuurskunde maatschappelijke problemen bestuderen.

Een LDE Center for Education & Learning (CEL) bundelt onderwijsexpertise en richt zich op onderzoek van leren en onderwijs. Het betreft vooral onderzoek, training en curriculumontwikkeling voor de prestatieafspraken met het ministerie. CEL kijkt naar het effect van maatregelen op studierendement en onderwijs- en docentkwaliteit en onderzoekt hoe meer internationale masterstudenten zijn te trekken. Vóór komende zomer wordt besloten welke vorm CEL krijgt. Invoering: uiterlijk 2015.

Een gezamenlijke masteropleiding wijsbegeerte , gezamenlijk inhoudelijk onderwijs voor promovendi en een gezamenlijk Centrum voor Politieke Filosofie, kan mogelijk uitmonden in een Graduate School of Humanities. De bestaande samenwerking tussen Leiden en Delft in het Centre for Archaeology, Art history and Science wordt op korte termijn uitgebouwd naar een LDE Center for Heritage.

De alliantie biedt volgens LDE als meerwaarde op de langere termijn het inspelen op de eerder genoemde Europese Grand Challenges en het Nederlandse topsectorenbeleid. Potentieel succesvolle thema’s zouden zijn: Network Society, Safety & Security, Urban World (inclusief Societies) en Infrastructures & Mobility. Een deel hiervan moet op korte termijn al concrete plannen opleveren voor uitvoering in 2015-2016.

Zie ook: www.delta.tudelft.nl/24709

De studenten proberen “het hoofd boven water te houden” ondanks de regeringsplannen, licht een van de actievoerders toe. Dat is overigens gelukt: “De zwemmers zijn inmiddels lekker aan het douchen. De politie was net te laat om ons tegen te houden, ze sturen vast een bootje om het spandoek weg te laten halen.”
De demonstratie wordt georganiseerd door een aantal onafhankelijke studentencomités uit onder meer Nijmegen, Utrecht en Rotterdam. Ze willen zich niet neerleggen bij de langstudeerboete en de bezuinigingen op het hoger onderwijs. “We zijn teleurgesteld dat de LSVb geen acties meer organiseert. Ze werken hard daar en lobbyen is ook belangrijk, maar zonder druk van onderop heeft het weinig zin, denken wij.”

Terugdraaien
De organisatoren hingen de afgelopen week door het hele land spandoeken op. Ze verwachten vijfhonderd tot zevenhonderd studenten. Na de demonstratie gaan ze overleggen over hoe ze toekomstige studentenprotesten moeten aanpakken. “We moeten gaan kijken hoe we deze kabinetsplannen kunnen terugdraaien en nieuwe aanvallen op het onderwijs kunnen pareren. Voor je het weet wordt binnenkort het hele hoger onderwijs geprivatiseerd.”
Ook voor dinsdag staat een protest gepland. Dat wordt georganiseerd door een groep studenten ‘die zich zorgen maakt over het hoger onderwijs’. Die actie wordt onder meer gesteund door FNV Jong en de jongerenorganisaties van PvdA, SP en GroenLinks.

Internationalisering

Op internationaal terrein zien de Universiteit Leiden, de TU Delft en de Erasmus Universiteit (gezamenlijk: LDE) hun bundeling van krachten als duidelijke meerwaarde. Zowel afzonderlijk als gezamenlijk. Zeker voor het vinden van buitenlandse stageplaatsen voor studenten.

Momenteel onderzoeken de universiteiten diverse mogelijkheden tot alliantievorming. Voorbeelden zijn: een gezamenlijke vertegenwoordiging bij het binnenhalen van Europese fondsen en een gemeenschappelijk platform voor studentenuitwisseling met de Verenigde Staten.

De universiteiten zien tevens vanaf 2014 kansen bij de Europese Knowledge & Innovation Communities (onder meer op het gebied van onderzoek naar Gezond Ouder Worden/Healthy Ageing). Gezamenlijk zouden die kansen veel beter benut kunnen worden dan als universiteit alleen.

Verder willen de drie optrekken bij het versterken en benutten van banden met andere landen, zoals China, Indonesië, Brazilië en India. Ook zien zij wel wat in gezamenlijke werving van internationale studenten en promovendi. Net als het samen verder optuigen van ‘study abroad’ pakketten en het uitbreiden daarvan met bijvoorbeeld summer schools.

Valorisatie

Valorisatie – het te gelde maken van kennis – vormt een aparte paragraaf in de gezamenlijke notitie van de universiteiten van Leiden, Delft en Rotterdam (LDE). Zij zien de provincie Zuid-Holland als ‘het grootste bedrijventerrein van Nederland’. Met drie universiteiten, twee universitaire medische centra, meerdere hogescholen en kennisinstituten als TNO beschouwt LDE dit als een ‘uitermate sterk innovatiecluster’ die een belangrijke rol kan spelen in zowel de Nederlandse topsectoren als de Europese onderzoeksagenda 2020 (‘Grand Challenges’).

De drie universiteiten en de aan hen gelieerde medische centra beschikken nu elk over een eigen valorisatieorganisatie. Die zijn nauw betrokken bij regionale en Europese initiatieven als Medical Delta, Health Ties, Tridelta, Metropool regio, Clean Tech Delta, Climate KIC (Knowledge and Innovation Community, een pan-Europees consortium van universiteiten red.) en Greenport Campus.

Gezamenlijk hebben de valorisatieorganisaties ruim 110 arbeidsplaatsen, vooral geconcentreerd in Leiden en Delft. De twaalf start-ups in de holding bij het Erasmus Medisch Centrum zullen volgens de notitie versnellen in LDE-verband.

Medewerkers in de valorisatie zijn belast met onder meer ondernemerschapsonderwijs, scouting en screening, kennisbescherming, patentering, licensering, begeleiden van ‘spin outs’, creëren van bedrijven, beheer en organisatie van incubators, advies voor subsidietrajecten, beheer van de universitaire holding en management van science parken.

Het zwaartepunt ligt bij elk van de drie universiteiten anders. Zo is Delft sterk gericht op het creëren van bedrijven, heeft de Erasmus Universiteit het ondernemerschapsonderwijs sterk ontwikkeld en focust Leiden op kennisbescherming en licensering van octrooien.

Gezamenlijk hebben de LDE universiteiten het Centre of Entrepreneurship Hope opgericht en geëxploiteerd dat ondernemerschap bij studenten bevordert en ondernemerschapsonderwijs aanbiedt. Dat centre blijft bestaan en zal ondernemerschapsonderwijs bundelen en de oprichting onderzoeken van één gezamenlijke vereniging voor ondernemende studenten/studentondernemers.

Met behulp van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) wil de alliantie een Regeling Tijdelijke Ondernemers Plaatsen in het leven roepen. Daarmee moeten startende ondernemers (studenten en medewerkers) via een lening onder zachte condities in staat worden gesteld zich gedurende een jaar geheel te richten op de opbouw van de onderneming.

Ook streeft LDE ernaar om via een gezamenlijke inspanning met de Medical Delta organisatie een KIC Health van de grond te krijgen, naar analogie van de Climate KIC. Gezamenlijk dragen de universiteiten bij aan regionale initiatieven als Tridelta en het kennis- en innovatieprogramma van Metropool.

De drie universiteiten willen bij de provincie, het ministerie EL&I, gemeentes en investeerders pleiten voor de oprichting van een Regionale Ontwikkelings Maatschappij en een daarbinnen opererende Participatiemaatschappij, zoals die in andere provincies al bestaat. Zo’n Regionale Ontwikkelings Maatschappij kan volgens LDE het ondernemerschap en de innovatie verder versterken.