Doping

Tegen dit soort zanderige toestanden kun je tegenwoordig pillen slikken. Pillen om je concentratievermogen te versterken, pillen om je geheugen te verbeteren, pillen om energieniveau op te hogen – pillen kortom, om slimmer te worden.

Dergelijke smartdrugs schijnen steeds populairder te worden, vooral onder studenten en scholieren. Ik weet niet of veel wetenschappers intelligentieverbeterende pillen slikken, maar ik ken wel wetenschappers die vinden dat het een morele plicht is om zulke pillen te slikken. En zeker als die pillen in de toekomst effectiever worden dan ze nu zijn.

Immers, als we allemaal wat slimmer zouden zijn, dan zouden we nijpende problemen eindelijk op kunnen lossen: alle ziektes de wereld uit, nooit meer honger! Het menselijk vernuft heeft ons tenslotte al veel goede dingen gebracht, zo gaat de redenering, waarom niet die stijgende lijn voortzetten met behulp van wat pilletjes? Een betere wereld begint bij een pil.

Dat Floyd Landis schulding werd bevonden aan dopinggebruik, is een blamage voor de wielersport. Of zoals Landis zelf beweerde: “Ik sta voor een schone sport.” En sport met doping, dat is vervuilde sport. In de sportwereld is het verhogen van de eigen potentie met externe middelen een schandaal, terwijl er in de wetenschappelijke wereld weinig woorden aan vuil worden gemaakt. Sport en wetenschap zijn dan ook wezenlijk verschillend. Bij sport gaat het om een relatieve prestatie: hoe goed ben je ten opzichte van anderen? Bij wetenschap gaat het uiteindelijk – alle ranglijsten en prijzen ten spijt – om een absolute prestatie: hoe waardevol is jouw prestatie voor de mensheid als geheel? Als Floyd Landis de Tour wint, dan is dat fijn voor hem en de zijnen, als Cees Dekker in Nature publiceert, dan straalt dat af op de TU, maar we kunnen nauwelijks spreken van een overwinningsroes. De hele wereld kan zich namelijk verheugen over de plaatjes van nanobuisjes. Dus als zou blijken dat Cees Dekker zijn prestaties heeft behaald met behulp van een of ander pilletje, dan is er nog steeds sprake van ‘schone wetenschap’.

Het lijkt me dat niets ons let om massaal de hand te slaan aan intelligentiepillen. Misschien bij wijze van een TU-breed uitdeelbeleid. Maar of we er ook beter van worden? Als individu heb je er niets aan. Als iedereen een paar procent slimmer wordt, blijf je ten opzichte van elkaar even slim, want je slikt allemaal dezelfde pillen. Als collectief heb je er waarschijnlijk ook niets aan. Zolang de wetenschappelijke aandacht zich richt op intelligentiepillen in plaats van op dodelijke ziektes als malaria, krijgen we die nijpende problemen nog steeds de wereld niet uit.

Lotte Asveld is promovenda bij de sectie filosofie van de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

Op sommige dagen lijkt mijn brein van beton: er wil niets verschijnen op mijn computerscherm, ik zit urenlang in de knoop met hetzelfde probleem, de meest simpele feitjes ontglippen me, ik staar hopeloos uit het raam in de ijdele hoop daar wat inspiratie op de doen. Tegen dit soort zanderige toestanden kun je tegenwoordig pillen slikken. Pillen om je concentratievermogen te versterken, pillen om je geheugen te verbeteren, pillen om energieniveau op te hogen – pillen kortom, om slimmer te worden.

Dergelijke smartdrugs schijnen steeds populairder te worden, vooral onder studenten en scholieren. Ik weet niet of veel wetenschappers intelligentieverbeterende pillen slikken, maar ik ken wel wetenschappers die vinden dat het een morele plicht is om zulke pillen te slikken. En zeker als die pillen in de toekomst effectiever worden dan ze nu zijn.

Immers, als we allemaal wat slimmer zouden zijn, dan zouden we nijpende problemen eindelijk op kunnen lossen: alle ziektes de wereld uit, nooit meer honger! Het menselijk vernuft heeft ons tenslotte al veel goede dingen gebracht, zo gaat de redenering, waarom niet die stijgende lijn voortzetten met behulp van wat pilletjes? Een betere wereld begint bij een pil.

Dat Floyd Landis schulding werd bevonden aan dopinggebruik, is een blamage voor de wielersport. Of zoals Landis zelf beweerde: “Ik sta voor een schone sport.” En sport met doping, dat is vervuilde sport. In de sportwereld is het verhogen van de eigen potentie met externe middelen een schandaal, terwijl er in de wetenschappelijke wereld weinig woorden aan vuil worden gemaakt. Sport en wetenschap zijn dan ook wezenlijk verschillend. Bij sport gaat het om een relatieve prestatie: hoe goed ben je ten opzichte van anderen? Bij wetenschap gaat het uiteindelijk – alle ranglijsten en prijzen ten spijt – om een absolute prestatie: hoe waardevol is jouw prestatie voor de mensheid als geheel? Als Floyd Landis de Tour wint, dan is dat fijn voor hem en de zijnen, als Cees Dekker in Nature publiceert, dan straalt dat af op de TU, maar we kunnen nauwelijks spreken van een overwinningsroes. De hele wereld kan zich namelijk verheugen over de plaatjes van nanobuisjes. Dus als zou blijken dat Cees Dekker zijn prestaties heeft behaald met behulp van een of ander pilletje, dan is er nog steeds sprake van ‘schone wetenschap’.

Het lijkt me dat niets ons let om massaal de hand te slaan aan intelligentiepillen. Misschien bij wijze van een TU-breed uitdeelbeleid. Maar of we er ook beter van worden? Als individu heb je er niets aan. Als iedereen een paar procent slimmer wordt, blijf je ten opzichte van elkaar even slim, want je slikt allemaal dezelfde pillen. Als collectief heb je er waarschijnlijk ook niets aan. Zolang de wetenschappelijke aandacht zich richt op intelligentiepillen in plaats van op dodelijke ziektes als malaria, krijgen we die nijpende problemen nog steeds de wereld niet uit.

Lotte Asveld is promovenda bij de sectie filosofie van de faculteit Techniek, Bestuur en Management.