Wetenschap

Domper voor Delftse quantum computer

QuTech gaat een Nature-publicatie uit 2018 intrekken. Onderzoekers claimden daarin, ten onrechte, majoranadeeltjes te hebben waargenomen. Mogelijk zagen zij ruis.

Het bewijs dat QuTech-onderzoekers majorana's waarnamen blijkt boterzacht. Een domper voor het Microsoft Quantum Lab, dat in 2019 door Leo Kouwenhoven en koning Willem-Alexander officieel werd geopend. (Foto: Marco de Swart)

Meestal begint berichtgeving over QuTech met de mededeling dat de quantumcomputer weer een stapje dichterbij is gekomen. Maar het lijkt erop dat QuTech en Microsoft, die samen werken aan de razendsnelle computers van de toekomst, ditmaal een grote tegenslag te verwerken hebben.

Vorige week publiceerden onderzoekers van de groep van Leo Kouwenhoven, hoogleraar quantumtransport, op de website arXiv (een website voor natuurkunde-onderzoek) een heranalyse van metingen die in 2018 nog leidden tot trompetgeschal. In hun artikel Quantized Majorana conductance, in Nature van dat jaar, schreven de onderzoekers dat ze majoranadeeltjes hadden gedetecteerd.

Dat was groot nieuws, want met deze obscure deeltjes zonder massa en lading, zouden mooie qubits gemaakt kunnen worden. Qubits zijn de rekeneenheden van de quantumcomputer.

Maar de euforie was voorbarig, blijkt nu uit de nieuwe berekeningen. De signalen die de onderzoekers net boven het absolute nulpunt van -273 graden Celsius maten met hun gespecialiseerde instrumenten was mogelijk gewoon ruis, schrijven ze.

QuTech staat nog niet buitenspel

Je moet even goed zoeken in het arXiv-artikel, maar het staat er echt, onderaan de derde pagina van het manuscript. De onderzoekers hebben het over  ‘a full retraction of the publication’.

Al een jaar onder vuur
Het eens zo geprezen artikel Quantized Majorana conductance ligt al ongeveer een jaar onder vuur. Vorig jaar rees er twijfel over de wijze waarop de data waren geanalyseerd. In mei vorig jaar plaatste Nature een waarschuwing bij het artikel. In deze editorial expression of concern, staat dat de conclusies in het stuk mogelijk niet correct zijn als gevolg van onjuiste verwerking van data. De integriteitscommissie van de TU startte vorig jaar ook met een onderzoek om na te gaan of de data-analyse volgens de geldende richtlijnen is uitgevoerd. Dat onderzoek loopt nog.

Wat zijn de consequenties van deze domper op de ontwikkeling van de majorana-quantumcomputer? Delta stelde deze vraag aan Kouwenhoven, maar hij heeft vooralsnog niet gereageerd. 

De Volkskrant berichtte eerder deze week al over de op handen zijnde intrekking van de Nature-publicatie. Kouwenhoven liet per mail aan de krant weten pas op vragen te reageren als het arXiv-artikel (dat nog formeel door vakgenoten beoordeeld moet worden) is verschenen in een echt vakblad.

Als majorana’s moeten worden afgeschreven, staat QuTech niet buitenspel in de wereldwedloop naar de quantumcomputer. Het instituut werkt ook aan supergeleidende qubits, qubits in diamant en qubits in halfgeleiders zoals silicium.

Redacteur Tomas van Dijk

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

tomas.vandijk@tudelft.nl

Comments are closed.