Desgevraagd: TOR-netwerk blokkeren tegen terrorisme?

Na de aanslagen van 13 november hebben hackers honderden IS-gerelateerde sites uit de lucht gehaald. De actie, georganiseerd door hackerscollectief Anonymous, kreeg de naam ‘Operation Paris’ of #OpParis. Als gevolg daarvan, meldde International Business Times (18 november 2015), is IS uitgeweken naar het ‘Dark Web’, dat alleen via de anonimiserende TOR-browser te bereiken is. Met als neveneffect dat nu de identiteit van bezoekers en sympathisanten nog beter beschermd is. Geen wonder dat de Franse politie het TOR-netwerk wil laten blokkeren, zoals nu.nl op 7 december berichtte. Kan dat?

“Het is opmerkelijk dat de Franse politie deze blokkadewens uit. En dat ze it-bedrijven willen kunnen verplichten encryptiesleutels vrij te geven”, vindt prof.dr.ir. Jan van den Berg, hoogleraar cybersecurity bij de faculteiten TBM en EWI en bij de faculteit Campus Den Haag van de Universiteit Leiden. “Afgelopen weekend stond een bespreking van het boek ‘The Dark Net’ van Jamie Bartlett in het NRC. Dat boek geeft een beeld van de duistere kant van internet waar mensen met de TOR-browser toegang toe hebben.” Het dark net wordt beschreven als de plek waar alles gebeurt wat God verboden heeft. Je vindt er drugs, wapens en kinderporno. Je kunt er een DDOS-aanval bestellen of een huurmoordenaar.

Van den Berg is blij dat de ogen van publiek en politiek voor deze problematiek geopend worden, maar hij weet ook dat verbieden geen zin heeft. “De combinatie van world wide web en een anonimiserende browser heeft tot een plek geleid waar de maffia zich organiseert, maar het kost ongelofelijk veel werk om de criminelen in kaart te brengen.”

Als voorbeeld noemt hij het werk dat de FBI heeft moeten verrichten om de oprichter van Silk Road, Ross Ulbricht, in te rekenen. Silk Road was de marktplaats van het dark net waar drugs, wapens en ‘diensten’ werden verhandeld. Het begon onschuldig als een plek waar je online softdrugs kon kopen, maar het aanbod groeide al snel en Ulbricht liet zich de riante inkomsten welgevallen, terwijl hij zich goed schuilhield op internet. Uiteindelijk gebruikte hij een nickname die hij jaren eerder ook al eens gebruikte en kon de politie hem op heterdaad aanhouden in een bibliotheek. Ulbricht kreeg levenslang.

Verbieden van TOR-netwerken werkt volgens Van den Berg niet omdat er altijd wel staten zijn die geen bezwaar hebben tegen een TOR-server in hun land. En van daaruit ligt het web open.

Van den Berg vertelt dat TNO met Interpol samenwerkt in een project voor betere wethandhaving op het dark web. Het is een lastige materie omdat webadressen (urls) de hele tijd veranderen, net als de gebruikte IP-adressen. In die veranderlijke wereld moeten rechercheurs verbanden zien te ontdekken. Dat vraagt om meer Europees onderzoek om betere gereedschappen te ontwikkelen, vindt Van den Berg. Daarnaast zouden de sancties scherper moeten zijn.