Delftse proefkonijnen

Hoe ontwerp je een nieuwe, slimme verpakking voor een schoonmaakmiddel? Of een goed flesje voor babyvoeding die kersverse ouders ook in slaperige toestand makkelijk klaar kunnen maken? Je kunt als ontwerper achter de computer of tekentafel kruipen, een prototype in elkaar klussen en hopen dat de doelgroep je product meteen begrijpt. Maar wie een echt succesvol product op de markt wil brengen, kan niet zonder betrouwbaar consumentenonderzoek. Dat wist de TU Delft 25 jaar geleden ook en zette daarom het Product Evaluatie Laboratorium (PEL) op. Agnes Tan is er al vanaf het begin bij. “Binnen de faculteit Industrieel Ontwerpen (IO) was er behoefte aan wetenschappelijk onderzoek met echte consumenten. Eerder zetten we studenten in bij het checken van ontwerpen. Maar bij babyvoeding werkt dat bijvoorbeeld niet omdat studenten meestal zelf geen baby hebben. Alleen mensen die het zelf meemaken weten hoe het is om ’s nachts voeding klaar te maken.”

De toenmalige hoogleraar, prof.dr. Walle Oppedijk van Veen, besloot daarom om een consumentenpanel binnen IO op te zetten. Na vele brieven en telefoontjes had het PEL zevenhonderd Delftse huishoudens beschikbaar. “Delftenaren wilden graag meedoen omdat ze het fijn vonden betrokken te zijn bij de TU Delft”, zegt Tan. “En mensen vinden het vaak erg leuk om hun mening te geven over producten”, zegt prof.dr. Jan Schoormans. Hij is verantwoordelijk voor de academische activiteiten van PEL.

Door de jaren heen zijn er al veel producten door het inmiddels 1700 mensen tellende panel beoordeeld. Zo beoordeelden panelleden het pruttelende geluid van het koffieapparaat Senseo en de stormparaplu Senz. “De bedenkers van de Senz-paraplu hadden destijds geen cent te makken, maar wilden wel graag van consumenten weten of hun paraplu een kans maakte op de markt”, zegt Schoormans. “Hun paraplu was stormproof, maar zag er niet standaard uit. En dat kan een groot probleem zijn voor consumenten want zij willen vaak liever dat een nieuw product eruit ziet als alle andere soortgelijke bestaande producten. De meeste consumenten zijn conservatief over vormgeving en de makers wilden weten of hun idee niet te wild was.”

Toch waren de panelleden enthousiast over de Senz-paraplu. “Omdat het scherm niet omklapt bij storm.” Het resultaat van het consumentenonderzoek zien ze pas jaren later, zeggen Tan en Schoormans. “Wij staan aan het begin van een ontwerp en zeven er de grootste fouten uit”, zegt Schoormans. “Als een product al bijna klaar is, kun je het beter ergens anders testen. Maar lang voordat het klaar is kunnen wij met behulp van ons consumentenpanel wel goed testen of mensen het product begrijpen.”

Het nut van onderzoek binnen het consumentenpanel bewijst zich keer op keer, vinden Schoormans en Tan. “Veel ontwerpers denken dat ze een product hebben bedacht dat voor iedereen logisch is, maar dat is vaak niet het geval, zegt Schoormans. “Het kan nog zo’n mooi idee zijn om groen energieverbruik te willen verbeelden met een boompje dat begint te groeien. Maar niet iedereen snapt dat. En daar kom je snel achter als het panel het product beoordeelt.”

www.pel.tudelft.nl