Delftse denktank buigt zich over kennis veiligheid

Begin deze week kwamen ze voor het eerst bijeen: de leden – zes mensen, merendeels hoogleraren van de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI) – van de kersverse commissie. Commissie integriteit samenwerking derden, heet de adviesgroep voluit. Het komende halfjaar buigen ze zich over kennisveiligheid bij EWI. Ze gaan voorstellen voor samenwerkingsprojecten met buitenlandse partijen tegen het licht houden.

Met deze pilot speelt de TU in op de oproep van de overheid aan universiteiten om kennisveiligheid serieuzer nemen. Doel is te voorkomen dat kennis van nationaal strategisch belang, of kennis die gebruikt kan worden om bevolkingsgroepen te onderdrukken, terecht komt in ondemocratische landen. Ook experts van onder meer denktank Clingendael waarschuwen dat waardevolle kennis zijn weg vindt naar regimes die democratie en mensenrechten niet hoog in het vaandel hebben staan.

Als voorbeelden van landen die azen op kennis van westerse universiteiten worden steevast Rusland en China genoemd. Dat de risico’s reëel zijn, onthulde Delta eerder dit jaar in een reeks artikelen over Delfts-Chinese samenwerkingen aan technologieën die interessant zijn voor het Chinese leger.

Zo concreet als nu was het nog niet

Collegevoorzitter Tim van der Hagen sprak vorige maand nog met de Tweede Kamer over kennisveiligheid. Hij liet weten dat universiteiten zelf de afweging kunnen maken wanneer wel en wanneer niet in zee te gaan met onderzoekers uit landen als China en Rusland. Wel zou het goed zijn als universiteiten zouden kunnen aankloppen bij inlichtingendiensten als er behoefte is aan bepaalde informatie, zei hij.

Met de pilot bij EWI krijgt het voornemen van de TU om beter te screenen handen en voeten. Het afgelopen jaar waren er wel al commissies in het leven geroepen en documenten verschenen die enig houvast moesten bieden aan wetenschappers, zoals de handleiding ‘Partnering with China – Concrete Tools for TU Delft’. Maar zo concreet als nu was het nog niet.

Peter Weijland, programmadirecteur kennisveiligheid & internationale partnerships, zegt dat er al veel gebeurt op het gebied van kennisveiligheid, maar dat het allemaal wat “versnipperd” is. “Met de pilot willen we structuur aanbrengen.”

Het komende half jaar legt EWI-decaan Lucas van Vliet casussen voor aan de commissie: voorstellen voor samenwerkingen waarover de decaan of de betrokken onderzoekers zelf twijfels hebben en meer zicht willen krijgen op de potentiële risico’s op ongewenste kennisoverdracht. De commissie brengt slechts advies uit. Het is vervolgens aan de decaan of het college van bestuur om te beslissen of de samenwerking doorgaat.

“De pilot moet uitwijzen of een commissie bestaande uit vijf of zes mensen voldoende informatie kan vergaren om per casus een advies uit te brengen”, laat Weijland weten. “En aan wat voor soort informatie is behoefte? Hebben we inderdaad hulp nodig van inlichtingendiensten? Op dergelijke vragen moet de pilot ook antwoord geven. Na een evaluatie wordt er besloten of elke faculteit haar eigen adviescommissie krijgt, of dat er één commissie komt voor de hele universiteit.”

De commissie bestaat uit de volgende mensen:

• Prof Said Hamdioui – EWI
• Prof Alle-Jan van der Veen – EWI
• Prof Catholijn Jonker – EWI
• Prof Ibo van de Poel – TBM / Integrity Officer
• Dr Peter Weijland – Programmadirecteur Kennisveiligheid
• Peter Gill – Senior Policy Advisor China.

Lees ook onze andere verhalen over wetenschappelijke samenwerking met China:

• TU-rector: ‘Wat wel en niet met China? Dat weten we niet altijd’
• De Zonen: over hoe de TU Delft het Chinese leger onbedoeld helpt. 
• De weegschaal: drie wetenschappers van de TU Delft vertellen welke afwegingen zij maken in hun samenwerking met Chinese vakgenoten.
• De geschiedenis: over hoe de kijk op samenwerken met China de afgelopen jaren is veranderd.
• Onze journalistieke verantwoording: het hoe en waarom van ons China-onderzoek.