Delft Quango of Technology

Promotioneel dus een vooruitgang: Delft Quango of Technology, waarbij Quango staat voor Quasi Non Governmental Organisation. Voor onze studenten is Quango een populair muzieklabel (WWW.Quango.com). Ook nooit weg.

Met de quango neemt de overheid afstand van een taak zonder (vooralsnog) tot rechtstreekse privatisering over te gaan. Door de regering-Thatcher werd de quango zo gretig en veelvuldig toegepast, dat het terugdringen ervan een hot issue was tijdens de recente verkiezingen in Groot-Brittannië. Ook in Nederland neemt het gebruik toe. Quango’s bewegen zich in het schemergebied tussen geen (directe) politieke verantwoording enerzijds, en geen tucht van de markt anderzijds. De enige feitelijk resterende controle is die van de (negatieve) publiciteit. De CTSV-affaire was een duidelijk voorbeeld.

Sedert 1 mei, toen de raad van toezicht bij de TU in werking trad, werken we bij een quango, al zullen we daar op de werkvloer rechtstreeks weinig van merken. Dat ook de universiteitsraad wordt opgeheven, heeft als zodanig niet met de quango-isering te maken. De raad van toezicht vervangt immers de minister, en niet de u-raad. Die samenhang is er echter wel gezien vanuit een markt-paradigma. Een u-raad is niet marktfähig. Een minister trouwens ook niet. Een ondernemingsraad en een raad van toezicht die als pseudo-raad van commissarissen optreedt, zijn dit daarentegen wel.

In die zin passen de thans gezette stappen voor de inrichting van onze organisatie in een trend. Bij het onderzoek is de achtereenvolgende invoering van centres of excellence, DIOC’s, onderzoekscholen, topinstituten en dergelijke niet veel anders dan de invoering van evenzovele marktmechanismen. Onze ‘integraal manager’ heet elders business unit manager. Met de toenemende variatie in duur en prijs tekenen zich ook bij het onderwijs de eerste marktcontouren af. De kwaliteitsoordelen van visitatiecommissies zullen daar zeker in meegenomen worden. De nieuwe studentenraden zijn het equivalent van de user groups bij grote softwarepakketten.

Alleen mensen die marktconforme prestaties leveren zullen nog meetellen. Daarbij is geen plaats voor interne kritiek, zoals Jan Koolhaas betoogt in Delta van 15 mei. Zijn verlangen naar het spontane kritische debat is onder de huidige omstandigheden dan ook wat naïef, en bovendien in strijd met zijn eigen analyse. Gemakzucht, ik zou liever over consumentisme spreken, is inderdaad een intellectueel zwart gat, waaruit ontsnappen op eigen kracht niet mogelijk is.

Echter, Shell en Heineken en anderen hebben recent moeten ervaren dat ze niet ongestraft de geldende ethische waarden aan hun laars kunnen lappen. Juist dankzij de markt! Langs politieke weg werd dit resultaat nog nooit bereikt. Zo zal ook onze TU moeten ontdekken dat alleen een tekstverwerker die om de zoveel woorden de character strings ‘duurzaamheid’ en’engagement’ produceert, waar we intern nogal tevreden over waren, in een steeds kritischer markt niet langer voldoet. De vervulling van de wens van de voorzitter van het college van bestuur (,,Het is onze bedoeling dat straks Philips, Akzo, Unilever en de TU Delft in één adem genoemd worden”) krijgt zo wellicht nog een onvermoede bijwerking.
Leo Waaijers

(De auteur is bibliothecaris van de TU Delft. Op zijn uitnodiging wordt de volgende gastcolumn geschreven door prof.dr. J.M Dirken, decaan van Industrieel Ontwerpen. Deze zal in augustus verschijnen.)

DQT. Klinkt lekker en spreekt soepeler uit dan DUT, dat als acronym toch al een wat duffe associatie oproept. Ook doet de Q mysterieuzer aan dan de veel algemenere U. Promotioneel dus een vooruitgang: Delft Quango of Technology, waarbij Quango staat voor Quasi Non Governmental Organisation. Voor onze studenten is Quango een populair muzieklabel (WWW.Quango.com). Ook nooit weg.

Met de quango neemt de overheid afstand van een taak zonder (vooralsnog) tot rechtstreekse privatisering over te gaan. Door de regering-Thatcher werd de quango zo gretig en veelvuldig toegepast, dat het terugdringen ervan een hot issue was tijdens de recente verkiezingen in Groot-Brittannië. Ook in Nederland neemt het gebruik toe. Quango’s bewegen zich in het schemergebied tussen geen (directe) politieke verantwoording enerzijds, en geen tucht van de markt anderzijds. De enige feitelijk resterende controle is die van de (negatieve) publiciteit. De CTSV-affaire was een duidelijk voorbeeld.

Sedert 1 mei, toen de raad van toezicht bij de TU in werking trad, werken we bij een quango, al zullen we daar op de werkvloer rechtstreeks weinig van merken. Dat ook de universiteitsraad wordt opgeheven, heeft als zodanig niet met de quango-isering te maken. De raad van toezicht vervangt immers de minister, en niet de u-raad. Die samenhang is er echter wel gezien vanuit een markt-paradigma. Een u-raad is niet marktfähig. Een minister trouwens ook niet. Een ondernemingsraad en een raad van toezicht die als pseudo-raad van commissarissen optreedt, zijn dit daarentegen wel.

In die zin passen de thans gezette stappen voor de inrichting van onze organisatie in een trend. Bij het onderzoek is de achtereenvolgende invoering van centres of excellence, DIOC’s, onderzoekscholen, topinstituten en dergelijke niet veel anders dan de invoering van evenzovele marktmechanismen. Onze ‘integraal manager’ heet elders business unit manager. Met de toenemende variatie in duur en prijs tekenen zich ook bij het onderwijs de eerste marktcontouren af. De kwaliteitsoordelen van visitatiecommissies zullen daar zeker in meegenomen worden. De nieuwe studentenraden zijn het equivalent van de user groups bij grote softwarepakketten.

Alleen mensen die marktconforme prestaties leveren zullen nog meetellen. Daarbij is geen plaats voor interne kritiek, zoals Jan Koolhaas betoogt in Delta van 15 mei. Zijn verlangen naar het spontane kritische debat is onder de huidige omstandigheden dan ook wat naïef, en bovendien in strijd met zijn eigen analyse. Gemakzucht, ik zou liever over consumentisme spreken, is inderdaad een intellectueel zwart gat, waaruit ontsnappen op eigen kracht niet mogelijk is.

Echter, Shell en Heineken en anderen hebben recent moeten ervaren dat ze niet ongestraft de geldende ethische waarden aan hun laars kunnen lappen. Juist dankzij de markt! Langs politieke weg werd dit resultaat nog nooit bereikt. Zo zal ook onze TU moeten ontdekken dat alleen een tekstverwerker die om de zoveel woorden de character strings ‘duurzaamheid’ en’engagement’ produceert, waar we intern nogal tevreden over waren, in een steeds kritischer markt niet langer voldoet. De vervulling van de wens van de voorzitter van het college van bestuur (,,Het is onze bedoeling dat straks Philips, Akzo, Unilever en de TU Delft in één adem genoemd worden”) krijgt zo wellicht nog een onvermoede bijwerking.
Leo Waaijers

(De auteur is bibliothecaris van de TU Delft. Op zijn uitnodiging wordt de volgende gastcolumn geschreven door prof.dr. J.M Dirken, decaan van Industrieel Ontwerpen. Deze zal in augustus verschijnen.)