Delft heeft universiteitskliniek

Er is iets raars aan de hand met protonentherapie. Er is meer dan 100 miljoen euro geinvesteerd in een therapie waarvan de meerwaarde nog niet is vastgesteld. Dat vertelde medisch directeur prof.dr. Marco van Vulpen op een stafcolloquium voor TU-medewerkers, een week voor de officiële opening van HollandPTC op 30 november.

Minder bijwerkingen

Het lijkt aannemelijk dat bestraling met geladen deeltjes (protonen) minder bijwerkingen veroorzaakt dan röntgenstraling omdat de locatie van energieafgifte beter te sturen is. De schade aan achterliggend weefsel is dus minder. Daarom is er ook flink geïnvesteerd om de therapie in Nederland beschikbaar te krijgen. De Delftse kliniek kostte 110 miljoen euro, daarnaast is er een protonenkliniek in Groningen (sinds januari in bedrijf) en komt er een in Maastricht.

6 Weken

“Dit is een TU Delft kliniek”, zei Van Vulpen die daarbij natuurlijk ook het LUMC en het Erasmus MC bedoelde. Hij benadrukte het open karakter van het centrum. Patiënten van wie vastgesteld is dat ze significant minder kans maken op bijwerking door bestraling met protonen, zijn welkom met hun behandelend arts. Met verzekeringsmaatschappijen zijn afspraken gemaakt voor de vergoeding van de behandeling, die typisch 6 weken duurt, met op elke werkdag een bestraling.

1.100 patiënten

Voorwaarde voor de behandeling is wel dat alle patiënten opgenomen worden in een alomvattende klinische studie met als doel de klinische waarde van protonentherapie te bepalen. Momenteel behandelt het centrum dagelijks 7 patiënten. Van Vulpen verwacht dat het er volgende jaar 200 worden. Met de verzekeraars is een plafond van 600 patiënten per jaar afgesproken, de capaciteit ligt met 1.100 op bijna het dubbele.

Patiëntencomfort

“Technisch onderzoek kan bijdragen aan een hogere precisie van protonenbestraling en verbetering van patiëntencomfort”, zegt dr.ir. Dennis Schaart (TNW). Hij fungeert als liaison tussen de protonenkliniek en onderzoeksafdelingen van de faculteiten TNW, EWI, TBM, 3mE en IO. Als voorbeelden van onderzoek noemt hij een computergestuurd kussen dat het gezichtsmasker bij bestraling kan vervangen, of de ontwikkeling van nieuwe CT-technieken om de tumor zo exact mogelijk te bestralen (image-guided particle therapy). Zijn ideaal is dat de technische ontwikkelingen in dienst staan van het klinische programma, en dat de kliniek gericht vraagt naar deze verbeteringen. Dat sluit de cirkel tussen onderzoek en kliniek. Schaart verwacht de komende vier jaar 50-60 promovendi over de vloer te krijgen in HollandPTC.

Internationale samenwerking

Zo moet, in nauwe internationale samenwerking, langzamerhand duidelijk worden welke patiënten met welke tumoren het meest gebaat zijn bij deze vorm van bestraling.

 

Het cyclotron in de bunker produceert snelle protonen (Foto: Sam Rentmeester)