Wetenschap

Deinende gps-stations verraden watermassa’s

Door het op en neer gaan van gps-stations op het vasteland te meten, is het mogelijk te bestuderen hoe grote watermassa’s zich verplaatsen.

Tot die opmerkelijke conclusie komen dr. Júrgen Kusche en dr.ir. Ernst Schrama (faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek) in het vooraanstaande vakblad ‘Journal of Geophysical Research’. “Mocht er ergens meer water bij komen, bijvoorbeeld in een rivier of in het grondwater, dan kan die massa een kleine, plaatselijke deformatie van de aarde teweeg brengen. Dat zien we terug in de gps-gegevens”, zegt Schrama.

De gps-gegevens kunnen een aanvulling worden op de gegevens van Grace, een satellietenpaar dat sinds 2002 massaverplaatsingen registreert door het zwaartekrachtveld van de aarde af te tasten. Waar Grace slechts eenmaal per maand gegevens oplevert, doen permanent opgestelde gps-stations dat om de week. “Beide systemen vullen elkaar aan”, zegt Schrama. “Gps is in staat een vrij opmerkelijke lacune in te vullen die Grace openlaat. De combinatie van gps en Grace doet het beter dan Grace alleen.”

Tekortkomingen zijn er ook. Gps-stations vormen een grofmazig systeem, komen in sommige landen nog nauwelijks voor, en zijn alleen gevoelig voor echt grote waterverplaatsingen. Bovendien levert het systeem vooral op het land duidelijke signalen op: op zee worden watermassa’s teveel uitgesmeerd. Erg geschikt om tsunami’s, overstromingen of zeestromingen mee te bekijken, is gps daarom niet. “Dit soort meetgegevens is vooral van belang voor het klimaatonderzoek”, zegt Schrama. “Voor allerlei civieltechnische toepassingen blijft het lastig.”

Voor hun studie analyseerden de onderzoekers de gegevens van 158 gps-stations over een tijdspanne van vijf jaar, en vergeleken die met de zwaartekrachtkaarten van Grace. Geheel naadloos sluiten de twee methodes nog niet op elkaar aan, maar een duidelijk verband is er wel, rapporteren de Delftenaren in ‘Journal of Geophysical Research’. “De combinatie met gps heeft wellicht potentie,” schrijven Kusche en Schrama. “Betrouwbare gps-gegevens gaan verder terug in de tijd dan Grace bestaat.” (MK)

Tot die opmerkelijke conclusie komen dr. Júrgen Kusche en dr.ir. Ernst Schrama (faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek) in het vooraanstaande vakblad ‘Journal of Geophysical Research’. “Mocht er ergens meer water bij komen, bijvoorbeeld in een rivier of in het grondwater, dan kan die massa een kleine, plaatselijke deformatie van de aarde teweeg brengen. Dat zien we terug in de gps-gegevens”, zegt Schrama.

De gps-gegevens kunnen een aanvulling worden op de gegevens van Grace, een satellietenpaar dat sinds 2002 massaverplaatsingen registreert door het zwaartekrachtveld van de aarde af te tasten. Waar Grace slechts eenmaal per maand gegevens oplevert, doen permanent opgestelde gps-stations dat om de week. “Beide systemen vullen elkaar aan”, zegt Schrama. “Gps is in staat een vrij opmerkelijke lacune in te vullen die Grace openlaat. De combinatie van gps en Grace doet het beter dan Grace alleen.”

Tekortkomingen zijn er ook. Gps-stations vormen een grofmazig systeem, komen in sommige landen nog nauwelijks voor, en zijn alleen gevoelig voor echt grote waterverplaatsingen. Bovendien levert het systeem vooral op het land duidelijke signalen op: op zee worden watermassa’s teveel uitgesmeerd. Erg geschikt om tsunami’s, overstromingen of zeestromingen mee te bekijken, is gps daarom niet. “Dit soort meetgegevens is vooral van belang voor het klimaatonderzoek”, zegt Schrama. “Voor allerlei civieltechnische toepassingen blijft het lastig.”

Voor hun studie analyseerden de onderzoekers de gegevens van 158 gps-stations over een tijdspanne van vijf jaar, en vergeleken die met de zwaartekrachtkaarten van Grace. Geheel naadloos sluiten de twee methodes nog niet op elkaar aan, maar een duidelijk verband is er wel, rapporteren de Delftenaren in ‘Journal of Geophysical Research’. “De combinatie met gps heeft wellicht potentie,” schrijven Kusche en Schrama. “Betrouwbare gps-gegevens gaan verder terug in de tijd dan Grace bestaat.” (MK)

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.