Techniek is ook maar mensenwerk. Een dus kan er van alles misgaan in het ontwerp of in de toepassing. Vijfendertig flops hebben Lex Veldhoen en Jan van den Ende beschreven in NRC Handelsblad en vervolgens gebundeld in een boekje.
Delen
‘Technische Mislukkingen; de Planta-affaire, instortende bruggen en vliegdekschepen van ijs…’ is een prima cadeau voor afstudeerders.
In Sluis, Zeeuws Vlaanderen, woont de uitvinder van de Fritomatic, J. Hoeberigs. In de jaren zestig won hij met deze patat frites-automaat een Oscar op de Brusselse uitvinderssalon. Hoeberigs heeft zo’n dertig jaar later de bokaal nog op de schoorsteenmantel staan. Achter in zijn werkplaats werkt hij tegenwoordig aan de waterijsjes-automaat.
De Fritomatic leek toentertijd de wereld te gaan veroveren, te beginnen in België. ‘De Man van de Knakworst’ nam de automaat in licentie en tot in de Auckland Star (Nieuw-Zeeland) werd melding gemaakt van de gemechaniseerde patatbakker. Echter, Hoeberigs weet nu waarom de mens de machine de baas blijft, zolang het om eetbare frieten gaat: ,,Het grootste probleem is de olie, meneer.” Want die moet elke dag ververst, de automaten werden vies en vet en de Man van de Knakworst verbrak het contract. De uitvinder werkt nu aan een patat-automaat met in plaats van olie, hete lucht en infrarood.
Het is een van de leukste van de 35 ‘Technische Mislukkingen’ die Lex Veldhoen (journalist) en Jan van den Ende (techniekhistoricus, werkzaam bij de faculteit Wijsbegeerte en Technische Maatschappijwetenschappen) beschrijven in hun boek. De geflopte vondsten die zij beschrijven, doen stuk voor stuk de wenkbrauwen fronsen. Ze zijn gek, grappig, curieus, en in een paar gevallen – bijvoorbeeld als het over de farmaceutische schandalen rond Softenon en DES gaat, of over het ‘Vietnam-geweer’ de M16 – diep tragisch.
Mini
Techniek alleen, daar heb je niks aan als de markt het niet pruimt. Dat lijkt de lering die uit veel van de cases te trekken is. Waarom was de Britse Mini, voor het eerst geproduceerd in 1959, een succes, terwijl een verbeterde imitatie daarvan, de Hillman Imp, zes jaar later de doodklap voor de hele fabriek betekende? ,,Hij was te laat”, luidt de wel heel summiere verklaring van de twee auteurs.
Nu zal menigeen zich kunnen voorstellen dat je in de automarkt niet met een chique model moet komen aan de vooravond van een mondiale economische crisis, zoals het Nedelandse merk Spyker dat eind jaren twintig een zescilinder ‘Rolls Royce’ fabriceerde en over de kop ging. Maar dat is wijsheid achteraf. Waarom de Max, een personalized car van een Helmonds bedrijf het een paar jaar geleden niet redde, blijft toch een beetje raadselachtig. De geestelijke vader van Max houdt het op de Golfcrisis, de economische kentering en ,,daarna was er geen animo meer voor dit soort speeldingen”. Maar hoe moet je dan al die zotte terreinwagens noemen waarmee automobilisten zich de laatste jaren proberen te onderscheiden?
Wrang is de mislukking van het M16-machinegeweer. Veldhoen en Van den Ende zetten de uitvinding en de teloorgang compact op een rij. Wat begin jaren zestig als een ‘briljant technisch succes’ werd aangemerkt, blijkt als de Vietnam-oorlog eindigt in 1973 aan zo’n duizend soldaten het leven te hebben gekost. Amerikaanse soldaten wel te verstaan. Het wapen blokkeerde zo vaak dat de Vietcong of de Noord-Vietnamezen nog niet eens de moeite zouden nemen het geweer van een gesneuvelde Amerikaan mee te nemen. Oorzaak: ‘Verbeteringen’ die het Ordnance Corps had aangebracht en het gebruik van verkeerd kruit. ,,Het gerucht ging dat het gemodificeerd, overtollig kruit was uit de oorlog met Korea.”
Technische Mislukkingen, de Planta-affaire, instortende bruggen, vliegdeksschepen van ijs…, door Lex Veldhoen en Jan van den Ende, ISBN 90 6100 400 4, prijs 29,50 gulden.
De Maginotlinie, een honderden kilometers lange verdedigingslinie die de Duitsers in 1940 omzeilden (Klik voor grotere foto)
Techniek is ook maar mensenwerk. Een dus kan er van alles misgaan in het ontwerp of in de toepassing. Vijfendertig flops hebben Lex Veldhoen en Jan van den Ende beschreven in NRC Handelsblad en vervolgens gebundeld in een boekje. ‘Technische Mislukkingen; de Planta-affaire, instortende bruggen en vliegdekschepen van ijs…’ is een prima cadeau voor afstudeerders.
In Sluis, Zeeuws Vlaanderen, woont de uitvinder van de Fritomatic, J. Hoeberigs. In de jaren zestig won hij met deze patat frites-automaat een Oscar op de Brusselse uitvinderssalon. Hoeberigs heeft zo’n dertig jaar later de bokaal nog op de schoorsteenmantel staan. Achter in zijn werkplaats werkt hij tegenwoordig aan de waterijsjes-automaat.
De Fritomatic leek toentertijd de wereld te gaan veroveren, te beginnen in België. ‘De Man van de Knakworst’ nam de automaat in licentie en tot in de Auckland Star (Nieuw-Zeeland) werd melding gemaakt van de gemechaniseerde patatbakker. Echter, Hoeberigs weet nu waarom de mens de machine de baas blijft, zolang het om eetbare frieten gaat: ,,Het grootste probleem is de olie, meneer.” Want die moet elke dag ververst, de automaten werden vies en vet en de Man van de Knakworst verbrak het contract. De uitvinder werkt nu aan een patat-automaat met in plaats van olie, hete lucht en infrarood.
Het is een van de leukste van de 35 ‘Technische Mislukkingen’ die Lex Veldhoen (journalist) en Jan van den Ende (techniekhistoricus, werkzaam bij de faculteit Wijsbegeerte en Technische Maatschappijwetenschappen) beschrijven in hun boek. De geflopte vondsten die zij beschrijven, doen stuk voor stuk de wenkbrauwen fronsen. Ze zijn gek, grappig, curieus, en in een paar gevallen – bijvoorbeeld als het over de farmaceutische schandalen rond Softenon en DES gaat, of over het ‘Vietnam-geweer’ de M16 – diep tragisch.
Mini
Techniek alleen, daar heb je niks aan als de markt het niet pruimt. Dat lijkt de lering die uit veel van de cases te trekken is. Waarom was de Britse Mini, voor het eerst geproduceerd in 1959, een succes, terwijl een verbeterde imitatie daarvan, de Hillman Imp, zes jaar later de doodklap voor de hele fabriek betekende? ,,Hij was te laat”, luidt de wel heel summiere verklaring van de twee auteurs.
Nu zal menigeen zich kunnen voorstellen dat je in de automarkt niet met een chique model moet komen aan de vooravond van een mondiale economische crisis, zoals het Nedelandse merk Spyker dat eind jaren twintig een zescilinder ‘Rolls Royce’ fabriceerde en over de kop ging. Maar dat is wijsheid achteraf. Waarom de Max, een personalized car van een Helmonds bedrijf het een paar jaar geleden niet redde, blijft toch een beetje raadselachtig. De geestelijke vader van Max houdt het op de Golfcrisis, de economische kentering en ,,daarna was er geen animo meer voor dit soort speeldingen”. Maar hoe moet je dan al die zotte terreinwagens noemen waarmee automobilisten zich de laatste jaren proberen te onderscheiden?
Wrang is de mislukking van het M16-machinegeweer. Veldhoen en Van den Ende zetten de uitvinding en de teloorgang compact op een rij. Wat begin jaren zestig als een ‘briljant technisch succes’ werd aangemerkt, blijkt als de Vietnam-oorlog eindigt in 1973 aan zo’n duizend soldaten het leven te hebben gekost. Amerikaanse soldaten wel te verstaan. Het wapen blokkeerde zo vaak dat de Vietcong of de Noord-Vietnamezen nog niet eens de moeite zouden nemen het geweer van een gesneuvelde Amerikaan mee te nemen. Oorzaak: ‘Verbeteringen’ die het Ordnance Corps had aangebracht en het gebruik van verkeerd kruit. ,,Het gerucht ging dat het gemodificeerd, overtollig kruit was uit de oorlog met Korea.”
Technische Mislukkingen, de Planta-affaire, instortende bruggen, vliegdeksschepen van ijs…, door Lex Veldhoen en Jan van den Ende, ISBN 90 6100 400 4, prijs 29,50 gulden.
De Maginotlinie, een honderden kilometers lange verdedigingslinie die de Duitsers in 1940 omzeilden (Klik voor grotere foto)
Comments are closed.