De motor van de hebzucht

Wat lijkt het geval? Er waren eens heel slechte leningen. Deze werden door banken verkocht aan particulieren maar ook aan andere banken. Ze waren zo slecht omdat eenieder die ze verkocht er een idioot hoge bonus voor kreeg. Op een goede dag kwam men er achter dat dit eigenlijk stout was. Banken hadden intussen te veel van die slechte leningen van andere banken gekocht en omgekeerd en vertrouwden elkaar daarom niet meer. Het werd zelfs zo erg dat ze elkaar geen cent geld meer wilden lenen. Daarom konden bedrijven en burgers ook geen krediet meer krijgen. De banken moesten de slechte leningen afschrijven en verdienden intussen nog maar weinig geld. Daardoor dreigden ze failliet te gaan.
‘Maar dat mag niet’, zei de regering, ‘want dan stort alles in’, en zij steunde daarom de banken met bedragen waar niemand zich meer iets bij kon voorstellen. De burgers die dit hoorden verloren hun vertrouwen in de economie en hielden de hand op de knip. Bedrijven bleven zitten met hun spullen en moesten mensen ontslaan. Ontslagen mensen wilden een uitkering en de overheid moest ook dat betalen. Een akelige vicieuze cirkel was een feit. De regering wilde de mensen eerst niet bang maken en zei dat het allemaal wel zou meevallen. Maar nadat noeste ambtenaren hun berekeningen nog eens hadden overgedaan werd de volledige omvang van het debacle duidelijk en brak gierende paniek uit.
Maar wacht even. Klopt dit beeld wel? Is het probleem veroorzaakt door slechte leningen? Wie dat gelooft, houdt zich bij het bovenstaande sprookje en wacht met spanning af met welke ‘oplossingen’ het kabinet zal komen.
Het echte probleem is namelijk consumptie. Geld en leningen zijn de motor van de illusie van een altijd durende economische, op consumptie gebaseerde, groei. De motor van hebzucht en van perverse verschillen tussen arm en rijk. We hebben nu niet het probleem van een verondersteld tijdelijke monetaire crisis die met het bijdrukken van dollars en euro’s wordt opgelost, maar die van een mondiale consumptie-ijsberg waar de Titanic van de geglobaliseerde en verkapitaliseerde samenleving met volle vaart op is geklapt.
Een klein deel van de aardbewoners mag dan welvarend zijn, het grootste deel van de mensheid is armer dan ooit. Er is oorlog, geweld en ziekte; de planeet is immens vervuild; de zeeën zijn bijna leeg; de bossen kaal; de lucht, het water, de aarde en ons voedsel giftig. Nooit hadden meer mensen in het Westen allergieën; waren depressief of kregen kanker. ADHD onder onze kinderen neemt exponentieel toe. Er was nooit zo weinig levensgeluk naast zoveel luxe. Onze vorige collegevoorzitter noemde al dat we zes Aardes nodig hebben om simpelweg te kunnen doen wat wij nu dagelijks doen.
Die problemen zullen dus niet worden opgelost met het oplappen van een paar banken, met het reduceren van topsalarissen, met werktijdverkortingen en met het kunstmatig op peil houden van de koopkracht van burgers. Integendeel, die maatregelen houden het tot op het bot verrotte systeem alleen nog maar langer in stand. De kredietcrisis is een symptoom en hoeft niet bestreden te worden. De oorzaken wel, en snel ook. Alle economische modellen zijn inmiddels op tilt geslagen. Politici, banken en bedrijven, kunnen, willen het alleen nog niet geloven. Zo lijkt eigenlijk niemand de werkelijke problematiek onder ogen te willen zien en dus zullen we nog een tijdlang verwoede pogingen voorbij zien komen om het instortende kaartenhuis van onze mondiale economie overeind te houden. De maatregelen van onze overheden zullen met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid gebaseerd zijn op dezelfde systemen die het allemaal veroorzaakten en dus bij voorbaat kansloos.
Wat nu wel nodig is, is te erkennen dat politiek, banken en bedrijfsleven mondiaal en ernstig gefaald hebben. We moeten snel naar een eerlijk bestuurde wereld van openheid, vrijheid, veiligheid, schoon water, schone lucht en energie, met onvervuild voedsel. Zaken waar ieder mensenkind recht op heeft. Iedereen, zonder uitzondering. Dat zal ook hetgeen zijn waar onze universiteiten en onze briljante studenten mee aan de slag moeten. Nu! Dat wordt de kern van de overgang van de oude wereld naar de nieuwe. We hebben feitelijk geen andere keus.

Dr.ir. Coen Vermeeren, hoofd Studium Generale en docent luchtvaart- en ruimtevaarttechniek.

Interview: ‘De echte redenen achter de kredietcrisis’ www.sg.tudelft.nl

Naam: MSc. Ali Tehrani (35)
Nationaliteit: Iraans
Promotor: Dr.ir. Evert Slob (Civiele Techniek en Geowetenschappen)
Onderwerp: Zoeken naar gas met elektromagnetische straling
Tussenstand: Nog een jaar te gaan

“Het zoeken naar olie en gas met elektromagnetische straling is hot. Al mijn vrienden en collega’s zeiden dat tegen me toen ik ze vroeg wat ze vonden van het elektromagnetische onderzoek aan de TU. Voor mijn promotieonderzoek werkte ik bij het oliebedrijf Schlumberger in Iran. Wat me daar tegenviel was dat we werkten met modellen zonder dat we de wetenschappelijke basis erachter goed kenden. Ik wilde me verder bijscholen en ben toen op aanraden van vrienden naar Delft gekomen.
Bij deze nieuwe zoektechniek naar olie waar ik me op richt, wordt elektromagnetische straling vanaf schepen de zee ingestuurd. De bodem geleidt de straling niet overal even goed. Olie en gas bieden meer weerstand. Daardoor kun je aan de hand van de elektromagnetische reflectie van de bodem achterhalen of er koolwaterstoffen zitten.
Of ik zelf ook de zee op ga? Nee, ik krijg de data aangereikt. Voor mijn promotieonderzoek ontwikkel ik algoritmes waarmee energiebedrijven die data kunnen interpreteren.
De techniek is goed te combineren met seismisch onderzoek. Met seismiek kun je bodemstructuren preciezer in kaart brengen. Maar het is wel veel duurder. Daarom is het handig om eerst met elektromagnetische straling vast te stellen of in een relatief groot gebied olie zit. Als dat zo is kan seismiek de grondlagen vervolgens nauwkeuriger in beeld brengen.
Onlangs kwam ik erachter dat ik een bug had in mijn formule. Ik was toen in Noorwegen bij energiebedrijf Statoil-Hydro om onderzoeksgegevens uit te wisselen met andere wetenschappers en verschillende wiskundige methodes met elkaar te vergelijken. Toen bleek overigens ook dat ik de snelste manier had gevonden om de data te analyseren. En dat is van heel groot belang. Binnenkort publiceer ik hierover.
Bij mijn onderzoeksgroep werken mensen van over de hele wereld: Italianen, Russen, Bulgaren, Chinezen. Ik vind het erg interessant om met zo’n multicultureel team te werken.
Na mijn promotie wil ik weer bij een oliebedrijf werken. Deze keer om seismisch en elektromagnetisch onderzoek te combineren. Waar maakt me niet zoveel uit. Als de baan maar interessant is en goed betaalt. Mijn carrièreperspectieven zijn goed. Doordat de Noordpool smelt komen er meer olievelden vrij. De vraag naar onderzoekers stijgt en het salaris ook. Maar goed, het is natuurlijk wel een triest verhaal dat het ijs smelt.
Mijn keuze voor een land hangt ook af van de universiteiten die daar zijn. Mijn verloofde wil over een paar jaar namelijk promoveren. Ze studeert nu bij Luchtvaart- en Ruimtevaartechniek. Ik heb haar in Delft ontmoet. De TU heeft mijn leven veranderd.” (TvD)