Campus

De gestage drukval van Slochteren

Voorlopig is er nog voldoende van, maar na 2010 moet Nederland noodgedwongen steeds meer aardgas importeren en daarvoor moet opslagcapaciteit worden gecreëerd.

Ook moet de gasindustrie een open beleid voeren. ,,Het kan geen kwaad dat het publiek weet dat gaswinning kan leiden tot aardschokken”, luidde het vorige week in de Aula tijdens het congres ‘De toekomst van de gasindustrie’.

,,De olie- en gasindustrie voert geen open beleid. Het is een probleem voor ze om de publieke opinie op juiste wijze te peilen. De bedrijven onderschatten de publieke belangen. Soms nemen ze toevlucht tot gerechtelijke procedures.” Met deze woorden gaf mr.drs. C. Dessens, directeur-generaal energie van het ministerie van Economische Zaken de gasindustrie vorige week in Delft een veeg uit de pan.

De laatste jaren is er veel kritiek op de NAM en Gasunie. Gasboringen in de Waddenzee en de plannen voor ondergrondse gasopslag in Drenthe ontmoetten steevast felle kritiek van milieuorganisaties. Op de milieueffecten van het aardgas zelf is niet veel af te dingen, want de fossiele brandstof geldt als uitermate schoon, maar de organisaties vrezen aantasting van natuur en landschap. De gasboringen in de Waddenzee en de gasopslag in Langelo zijn belangrijke politieke issues geworden.


,,We hebben altijd gas gehad, en daarom denken we dat het ook altijd zo zal blijven.”

Dessens gaf op het congres, georganiseerd door de Mijnbouwkundige Vereeniging, toe dat de bevolking te laat wordt ingelicht over grootschalige winningsplannen. De geslotenheid van de gasindustrie zorgt er dan immers voor dat het publiek eerder geneigd is de argumentatie van de milieu-organisaties te volgen. ,,Ik zou graag zien dat de industrie een meer open beleid volgt. Het publiek heeft recht op uitgebalanceerde informatie. We moeten er voor waken niet teveel nadruk te leggen op alleen de positieve effecten voor de economie. We moeten ook eerlijk zijn over de negatieve kanten van de exploratie”, aldus Dessens. ,,Het kan geen kwaad dat het publiek weet dat de gaswinning en opslagactiviteiten kunnen leiden tot kleine aardschokken”, zo stelde Dessens tegenover de driehonderd congresgangers. Desgevraagd trekt Dessens een vergelijking met het broeikaseffect. ,,Hard bewijs ervoor is er nog niet, maar het is wel waarschijnlijk dat de aarde opwarmt. Ook met de aardschokken moeten we niet wachten op het definitieve bewijs, maar nu actie ondernemen.”
Onaantastbaar

Dessens’ relaas geeft aan dat de gasindustrie in zijn maag zit met de kritiek. Niet verwonderlijk. Jarenlang genoot het gaseen onaantastbare positie, maar nu het tij keert, moeten de bakens verzet. Het zijn niet alleen de milieubezwaren die tellen. ,,Voor elke Nederlander is aardgas normaal. 98 Procent van de huishoudens gebruikt aardgas, 4600 bedrijven en elfduizend kassen zijn verbonden met het aardgasnet. Gas dekt de helft van de Nederlandse energiebehoefte, een percentage dat uniek is in de wereld”, zegt Dessens. ,,We hebben altijd gas gehad, en daarom denken we dat het ook altijd zo zal blijven. Een drogreden, want de aardgasvoorraad is eindig.”

Dessens doelt op de snel slinkende Slochterenbel, die als een kolossale kurk de economie tientallen jaren drijvend hield, maar nu afbrokkelt. Reden waarom de NAM en Gasunie naarstig op zoek zijn naar nieuwe ontwikkelingen. Een nieuwe beleidsrichting is de exploitatie van de zogeheten kleine velden, teneinde Slochteren te ontzien. In het noorden van Groningen en Friesland zijn de laatste jaren op tal van plaatsen veelbelovende vondsten gedaan. Overigens leidden deze ontdekkingen mede tot de schatting dat zich in de Waddenzeebodem een voorraad van tweehonderd miljard kubieke meter aardgas moet schuilhouden.

Om het mijnbouwklimaat te verbeteren en de exploratie aan te moedigen verlaagden de ministeries van Economische Zaken en Financiën dit jaar onder meer het staatsdeel in de aardgaswinst van vijftig naar veertig procent. Ook kunnen nieuwe investeringen in bronnen, platforms en pijpleidingen volgens nog nader te ontwikkelen regels flexibel worden afgeschreven, zo meldde Dessens. De EZ-topman verwacht dat door deze overheidsmaatregelen 45 miljard kubieke meter aardgas extra kan worden gewonnen uit de bestaande velden en dat nog een extra dertig miljard kubieke meter zal worden ontdekt door een toename van exploratieactiviteiten.

Door verbetering van het verkenningsonderzoek, onder meer door gebruik van 3D-seismische technieken, krijgt de gasindustrie een beter inzicht in de aardgasreserve. Door de verbeterde techniek boren de ingenieurs ook steeds minder mis, zo bleek op het congres. De aardgasreserve blijkt elk jaar weer groter dan gedacht, ondanks een toenemend binnenlands verbruik (thans circa veertig miljard kubieke meter) en een toenemende export (onder meer naar Duitsland en België). Dessens maakte op het congres bekend dat er naar schatting nog 230 tot 480 miljard kubieke meter gas onontdekt is. ,,Dat is substantieel hoger dan de meest recente schatting van 180 tot vierhonderd miljard kubieke meter”, aldus Dessens.
Ouderdomsverschijnselen

Bij de vondst van de Slochterenbel in het begin van de jaren zestig, dachten deskundigen dat het aardgas binnen vijfentwintig jaar op zou zijn, maar anno 1995 is er, ondanks de sterk gegroeide produktie, nog steeds voor minstens vijfentwintig jaar voldoende. De aardgasvoorraad mag dan eindig zijn, maar lijkt voorlopig nog op een geologisch perpetuum mobile. Voormalig Gasunie-directeur drs A.Grotens sprak derhalve van een ‘succes story‘.

Op korte termijn is echter ondergrondse opslag van gas noodzakelijk, betoogde Grotens. Het Slochterenveld vertoont ouderdomsverschijnselen, die zich onder meer uiten in een gestage drukval. Ook van andere velden neemt de druk af,waardoor volgens de Gasunie in strenge winters onvoldoende capaciteit beschikbaar is om alle kachels in Nederland brandend te houden. Behalve het installeren van compressors op het Slochterenveld, wil het bedrijf daarom aardgas opslaan op een drietal plaatsen. Tijdens piekdagen moeten deze velden Nederland warm houden. ,,In Italië en Frankrijk bestaan dit soort reservoirs al veel langer, maar in Nederland is het nieuw. Dat verklaart de weerstand”, aldus de voormalige Gasunie-directeur.

Maar met het drietal ondergrondse reservoirs zijn we er nog niet, voorspelde Grotens. ,,Na het jaar 2010 zal de export afnemen en zullen we meer aardgas, bijvoorbeeld uit Noorwegen, moeten importeren. Daarom moeten nog veel meer opslagfaciliteiten worden gecreëerd die het per schip of pijpleiding aangevoerde gas kunnen bergen.” Tegen die tijd is de Nederlander wel gewend aan ondergrondse opslag. En er is nog een troost. Dat importgas kan gemakkelijk worden geborgen in de vele uitgeputte gasvelden. Maar misschien is er dan nog steeds wel een aardgasvoorraad van 25 jaar. (R.D.)

René Didde

Voorlopig is er nog voldoende van, maar na 2010 moet Nederland noodgedwongen steeds meer aardgas importeren en daarvoor moet opslagcapaciteit worden gecreëerd. Ook moet de gasindustrie een open beleid voeren. ,,Het kan geen kwaad dat het publiek weet dat gaswinning kan leiden tot aardschokken”, luidde het vorige week in de Aula tijdens het congres ‘De toekomst van de gasindustrie’.

,,De olie- en gasindustrie voert geen open beleid. Het is een probleem voor ze om de publieke opinie op juiste wijze te peilen. De bedrijven onderschatten de publieke belangen. Soms nemen ze toevlucht tot gerechtelijke procedures.” Met deze woorden gaf mr.drs. C. Dessens, directeur-generaal energie van het ministerie van Economische Zaken de gasindustrie vorige week in Delft een veeg uit de pan.

De laatste jaren is er veel kritiek op de NAM en Gasunie. Gasboringen in de Waddenzee en de plannen voor ondergrondse gasopslag in Drenthe ontmoetten steevast felle kritiek van milieuorganisaties. Op de milieueffecten van het aardgas zelf is niet veel af te dingen, want de fossiele brandstof geldt als uitermate schoon, maar de organisaties vrezen aantasting van natuur en landschap. De gasboringen in de Waddenzee en de gasopslag in Langelo zijn belangrijke politieke issues geworden.


,,We hebben altijd gas gehad, en daarom denken we dat het ook altijd zo zal blijven.”

Dessens gaf op het congres, georganiseerd door de Mijnbouwkundige Vereeniging, toe dat de bevolking te laat wordt ingelicht over grootschalige winningsplannen. De geslotenheid van de gasindustrie zorgt er dan immers voor dat het publiek eerder geneigd is de argumentatie van de milieu-organisaties te volgen. ,,Ik zou graag zien dat de industrie een meer open beleid volgt. Het publiek heeft recht op uitgebalanceerde informatie. We moeten er voor waken niet teveel nadruk te leggen op alleen de positieve effecten voor de economie. We moeten ook eerlijk zijn over de negatieve kanten van de exploratie”, aldus Dessens. ,,Het kan geen kwaad dat het publiek weet dat de gaswinning en opslagactiviteiten kunnen leiden tot kleine aardschokken”, zo stelde Dessens tegenover de driehonderd congresgangers. Desgevraagd trekt Dessens een vergelijking met het broeikaseffect. ,,Hard bewijs ervoor is er nog niet, maar het is wel waarschijnlijk dat de aarde opwarmt. Ook met de aardschokken moeten we niet wachten op het definitieve bewijs, maar nu actie ondernemen.”
Onaantastbaar

Dessens’ relaas geeft aan dat de gasindustrie in zijn maag zit met de kritiek. Niet verwonderlijk. Jarenlang genoot het gaseen onaantastbare positie, maar nu het tij keert, moeten de bakens verzet. Het zijn niet alleen de milieubezwaren die tellen. ,,Voor elke Nederlander is aardgas normaal. 98 Procent van de huishoudens gebruikt aardgas, 4600 bedrijven en elfduizend kassen zijn verbonden met het aardgasnet. Gas dekt de helft van de Nederlandse energiebehoefte, een percentage dat uniek is in de wereld”, zegt Dessens. ,,We hebben altijd gas gehad, en daarom denken we dat het ook altijd zo zal blijven. Een drogreden, want de aardgasvoorraad is eindig.”

Dessens doelt op de snel slinkende Slochterenbel, die als een kolossale kurk de economie tientallen jaren drijvend hield, maar nu afbrokkelt. Reden waarom de NAM en Gasunie naarstig op zoek zijn naar nieuwe ontwikkelingen. Een nieuwe beleidsrichting is de exploitatie van de zogeheten kleine velden, teneinde Slochteren te ontzien. In het noorden van Groningen en Friesland zijn de laatste jaren op tal van plaatsen veelbelovende vondsten gedaan. Overigens leidden deze ontdekkingen mede tot de schatting dat zich in de Waddenzeebodem een voorraad van tweehonderd miljard kubieke meter aardgas moet schuilhouden.

Om het mijnbouwklimaat te verbeteren en de exploratie aan te moedigen verlaagden de ministeries van Economische Zaken en Financiën dit jaar onder meer het staatsdeel in de aardgaswinst van vijftig naar veertig procent. Ook kunnen nieuwe investeringen in bronnen, platforms en pijpleidingen volgens nog nader te ontwikkelen regels flexibel worden afgeschreven, zo meldde Dessens. De EZ-topman verwacht dat door deze overheidsmaatregelen 45 miljard kubieke meter aardgas extra kan worden gewonnen uit de bestaande velden en dat nog een extra dertig miljard kubieke meter zal worden ontdekt door een toename van exploratieactiviteiten.

Door verbetering van het verkenningsonderzoek, onder meer door gebruik van 3D-seismische technieken, krijgt de gasindustrie een beter inzicht in de aardgasreserve. Door de verbeterde techniek boren de ingenieurs ook steeds minder mis, zo bleek op het congres. De aardgasreserve blijkt elk jaar weer groter dan gedacht, ondanks een toenemend binnenlands verbruik (thans circa veertig miljard kubieke meter) en een toenemende export (onder meer naar Duitsland en België). Dessens maakte op het congres bekend dat er naar schatting nog 230 tot 480 miljard kubieke meter gas onontdekt is. ,,Dat is substantieel hoger dan de meest recente schatting van 180 tot vierhonderd miljard kubieke meter”, aldus Dessens.
Ouderdomsverschijnselen

Bij de vondst van de Slochterenbel in het begin van de jaren zestig, dachten deskundigen dat het aardgas binnen vijfentwintig jaar op zou zijn, maar anno 1995 is er, ondanks de sterk gegroeide produktie, nog steeds voor minstens vijfentwintig jaar voldoende. De aardgasvoorraad mag dan eindig zijn, maar lijkt voorlopig nog op een geologisch perpetuum mobile. Voormalig Gasunie-directeur drs A.Grotens sprak derhalve van een ‘succes story‘.

Op korte termijn is echter ondergrondse opslag van gas noodzakelijk, betoogde Grotens. Het Slochterenveld vertoont ouderdomsverschijnselen, die zich onder meer uiten in een gestage drukval. Ook van andere velden neemt de druk af,waardoor volgens de Gasunie in strenge winters onvoldoende capaciteit beschikbaar is om alle kachels in Nederland brandend te houden. Behalve het installeren van compressors op het Slochterenveld, wil het bedrijf daarom aardgas opslaan op een drietal plaatsen. Tijdens piekdagen moeten deze velden Nederland warm houden. ,,In Italië en Frankrijk bestaan dit soort reservoirs al veel langer, maar in Nederland is het nieuw. Dat verklaart de weerstand”, aldus de voormalige Gasunie-directeur.

Maar met het drietal ondergrondse reservoirs zijn we er nog niet, voorspelde Grotens. ,,Na het jaar 2010 zal de export afnemen en zullen we meer aardgas, bijvoorbeeld uit Noorwegen, moeten importeren. Daarom moeten nog veel meer opslagfaciliteiten worden gecreëerd die het per schip of pijpleiding aangevoerde gas kunnen bergen.” Tegen die tijd is de Nederlander wel gewend aan ondergrondse opslag. En er is nog een troost. Dat importgas kan gemakkelijk worden geborgen in de vele uitgeputte gasvelden. Maar misschien is er dan nog steeds wel een aardgasvoorraad van 25 jaar. (R.D.)

René Didde

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.