Cultuurtuin exposeert onmisbare smaakmakers

De traditionele Nederlandse keuken staat niet bepaald bekend als geraffineerd. Een portie piepers, een pollepel waterige groenten en een vette juslap mogen dan wel voor de nodige calorieën zorgen, verfijnd smaakt anders. Maar stel eens voor hoe die keuken zou zijn zonder de toepassing van specerijen. Appelmoes zonder kaneel, bloemkool zonder nootmuskaat of rode kool zonder kruidnagels. Onmisbare smaakmakers die zelfs de meest doorgewinterde pasta-consument op zijn tijd doet terug verlangen naar grootmoeders kost.

In de Cultuurtuin is er een speciale expositie aan gewijd en dat is geen overbodige zaak. Bijna iedereen heeft ze in plastic zakjes of glazen potjes in de keuken staan, maar hoe specerijen precies groeien en van welk deel van de plant ze afkomstig zijn is voor velen onbekend. Wie weet er bijvoorbeeld dat foelie het omhulsel is van de noot waarvan nootmuskaat wordt gemaakt?

Ter onderscheid van kruiden, die ook vallen onder de definitie ‘aromatische stoffen’, zijn specerijen vooral afkomstig uit tropische contreien en dan vooral uit Azië. Met scheepsladingen hebben de Nederlanders ze in de zestiende en zeventiende eeuw naar Europa gebracht. Lange tijd hadden ze zelfs een monopolie op de handel en hielden ze voor de Engelsen en Spanjaarden angstvallig verborgen waar ze werden verbouwd. Naar verluidt verdienen Rotterdamse reders er nog steeds een dikke boterham aan. Zo goed dat de arbeiders in landen als Indonesië en India van de opbrengst nauwelijks kunnen leven, dus zoveel is er niet veranderd.

Een kleine maar bezienswaardige expositie waar zelfs een miniatuurschip van kruidnagels valt te bewonderen dat maar liefst honderd jaar oud is. Maar ook een expositie die de deur opent naar één van de kassen van de Cultuurtuin waar men de lucht op kan snuiven van een tropisch oerwoud. Weliswaar reiken de bomen er niet tot de hemel en worden de oren niet betoverd door een kakafonie van junglegeluiden, maar in de zoetweeë vochtigheid en tussen de vele tropische en subtropische planten is het aangenaam toeven.
Kiespijn

Ooit hadden de meeste universiteiten een botanische tuin tot hun beschikking waar vooral onderzoek werd gedaan. Tegenwoordig heeft het minder prioriteit en zijn sommige uit financiële overwegingen, zoals die in Amsterdam en Groningen, geprivatiseerd. De Cultuurtuin van Delft, die in 1917 door professor Beyerinck is opgericht, bestaat nog steeds in een iets verkleinde, maar oorspronkelijke vorm. Studenten maken nog altijd hun opwachting om er onderzoek te verrichten en ook Gist Brocades doet onverminderd proeven naar de medicinaleeffecten van papaver.

Wat dat betreft hebben ook sommige specerijen hun diensten bewezen. Grootmoeders weten namelijk niet alleen dat je kruidnagels mee moet laten sudderen met de rode kool, maar dat je ze ook kunt gebruiken om kiespijn te verdrijven. (M.v.d.L)

De expositie over specerijen is tot en met eind december te bezichtigen in de Cultuurtuin aan de Julianalaan 67.

De traditionele Nederlandse keuken staat niet bepaald bekend als geraffineerd. Een portie piepers, een pollepel waterige groenten en een vette juslap mogen dan wel voor de nodige calorieën zorgen, verfijnd smaakt anders. Maar stel eens voor hoe die keuken zou zijn zonder de toepassing van specerijen. Appelmoes zonder kaneel, bloemkool zonder nootmuskaat of rode kool zonder kruidnagels. Onmisbare smaakmakers die zelfs de meest doorgewinterde pasta-consument op zijn tijd doet terug verlangen naar grootmoeders kost.

In de Cultuurtuin is er een speciale expositie aan gewijd en dat is geen overbodige zaak. Bijna iedereen heeft ze in plastic zakjes of glazen potjes in de keuken staan, maar hoe specerijen precies groeien en van welk deel van de plant ze afkomstig zijn is voor velen onbekend. Wie weet er bijvoorbeeld dat foelie het omhulsel is van de noot waarvan nootmuskaat wordt gemaakt?

Ter onderscheid van kruiden, die ook vallen onder de definitie ‘aromatische stoffen’, zijn specerijen vooral afkomstig uit tropische contreien en dan vooral uit Azië. Met scheepsladingen hebben de Nederlanders ze in de zestiende en zeventiende eeuw naar Europa gebracht. Lange tijd hadden ze zelfs een monopolie op de handel en hielden ze voor de Engelsen en Spanjaarden angstvallig verborgen waar ze werden verbouwd. Naar verluidt verdienen Rotterdamse reders er nog steeds een dikke boterham aan. Zo goed dat de arbeiders in landen als Indonesië en India van de opbrengst nauwelijks kunnen leven, dus zoveel is er niet veranderd.

Een kleine maar bezienswaardige expositie waar zelfs een miniatuurschip van kruidnagels valt te bewonderen dat maar liefst honderd jaar oud is. Maar ook een expositie die de deur opent naar één van de kassen van de Cultuurtuin waar men de lucht op kan snuiven van een tropisch oerwoud. Weliswaar reiken de bomen er niet tot de hemel en worden de oren niet betoverd door een kakafonie van junglegeluiden, maar in de zoetweeë vochtigheid en tussen de vele tropische en subtropische planten is het aangenaam toeven.
Kiespijn

Ooit hadden de meeste universiteiten een botanische tuin tot hun beschikking waar vooral onderzoek werd gedaan. Tegenwoordig heeft het minder prioriteit en zijn sommige uit financiële overwegingen, zoals die in Amsterdam en Groningen, geprivatiseerd. De Cultuurtuin van Delft, die in 1917 door professor Beyerinck is opgericht, bestaat nog steeds in een iets verkleinde, maar oorspronkelijke vorm. Studenten maken nog altijd hun opwachting om er onderzoek te verrichten en ook Gist Brocades doet onverminderd proeven naar de medicinaleeffecten van papaver.

Wat dat betreft hebben ook sommige specerijen hun diensten bewezen. Grootmoeders weten namelijk niet alleen dat je kruidnagels mee moet laten sudderen met de rode kool, maar dat je ze ook kunt gebruiken om kiespijn te verdrijven. (M.v.d.L)

De expositie over specerijen is tot en met eind december te bezichtigen in de Cultuurtuin aan de Julianalaan 67.