[Column] Samenwerking vergt respect voor diversiteit

De TU wil meer met de Erasmus Universiteit en het Erasmus Medical Centre samenwerken. De drie hebben het over convergence. Dat is een ander woord voor samenwerking tussen onderzoekers met diverse wetenschappelijke achtergronden. Natuurlijk bestaat zoiets allang, nieuwe onderzoeksgebieden ontstaan nu eenmaal als onderzoekers kennis uit verschillende disciplines vergaren. Bionanoscience is daarvan een mooi voorbeeld.

Is convergence dan gewoon een nieuw woord voor wat we kennen als inter- of multidisciplinair onderzoek? Toch niet helemaal, want het legt de nadruk niet alleen op het versmelten van verschillende vakgebieden, maar vooral op het oplossen van de grote maatschappelijke uitdagingen van onze tijd, zoals klimaatverandering of vergrijzing.

Samenwerking tussen diverse vakgebieden is toevallig mijn vakgebied. Sinds het begin van mijn academische carrière onderzoek ik samenwerkingsverbanden tussen academici (en andere betrokkenen) in innovatie-ecosystemen. Grote maatschappelijke uitdagingen vergen namelijk samenwerkingsverbanden tussen technische disciplines en humane en sociale wetenschappen.

‘Die éne goede aanpak bestaat niet’

Bij de faculteit waar ik werk, TBM, zit dat in het DNA. Uit eigen ervaring weet ik dat dat belangrijk en boeiend maar lastig is. Als econoom werk ik al heel lang met ingenieurs, natuurkundigen en geografen. Daardoor weet ik dat zij bijna onmiddellijk naar actiepunten en output vragen, terwijl ik nog bij de inventarisatie van het probleem ben. Terwijl de collega ongeduldig staat te trappelen om het probleem op te lossen, vind ik dat nog niet duidelijk is wat het probleem eigenlijk is. Dat vraagt wederzijds geduld.

Daarbij: academici zijn net mensen: ze werken alleen met diegenen met wie ze een klik hebben. Dat is al zo binnen vakgebieden en daarbuiten is de uitdaging nog veel groter. De diverse achtergronden maken dat niets vanzelfsprekend is: niet de vaktaal (het woord systeem kan afhankelijk van de samenhang honderd verschillende dingen betekenen) en ook niet de aanpak of de analysemethode: sommigen gebruiken modellen, anderen experimenten of interviews.

Af en toe kom ik collega’s tegen die vinden dat sociale wetenschappen geen echte wetenschappen zijn, omdat ze geen modellen produceren die empirische fenomenen sluitend verklaren. Wat ze eigenlijk bedoelen is dat je in de sociale wetenschappen alleen bij grote uitzondering een gecontroleerd experiment kunt uitvoeren. Dat maakt het modelleren inderdaad moeilijker. Maar ook bij natuurkunde heb je soms geen sluitende modellen. Vraag maar aan een natuurkundige hoe je de twee modellen voor licht samen moet brengen.

Samenwerking tussen disciplines vergt respect voor diversiteit. Die éne goede aanpak bestaat niet. Geduld om andere soorten methodes te begrijpen is essentieel. Naar elkaar luisteren is een boeiend startpunt. Uiteindelijk zullen partners een gemeenschappelijke aanpak en methode moeten vinden of zelfs moeten ontwikkelen, ze moeten nieuwe paden bewandelen. Ze kunnen meer misverstanden en tegenslagen verwachten dan bij monodisciplinair onderzoek, maar ze maken ook kans om substantieel aan de oplossingen voor de grote maatschappelijke problemen van onze tijd bij te dragen. Zeker doen dus!

Claudia Werker is universitair hoofddocent economie van technologie en innovatie bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management (TBM). Ze werkt sinds 2007 bij de TU Delft. Ze is vice-voorzitter van de ondernemingsraad. 

Claudia Werker / Columnist