[Column] Boeken

Iemand die Orwell en Kafka leest, is toch een heel ander mens dan iemand die Kluun en Heleen van Rooyen leest? Niet voor niets luidt een bekend gezegde: Toon mij uw boekenkast en ik vertel u wie u bent. In ‘De Verrekijker’, het nogal teleurstellende Boekenweekgeschenk van dit jaar, vraagt Kees van Kooten zich af hoe dat straks werkt met e-books. Nu kijk je, als je ergens op bezoek bent, heimelijk of juist heel nadrukkelijk naar de inhoud van de boekenkast. Moet je straks iemand vragen naar de inhoudsopgave van zijn e-reader?

Nadat haar moeder was overleden, verschenen in de eetkamer van een goede vriendin drie goedgevulde boekenkasten. Ik zag Solzjenitsyn, Gerard Reve, Philip Roth, Vestdijk, Tolstoj, Raymond Carver en nog veel meer grote namen. Wat een verschil met de boekenkast die mijn moeder me naliet: Bartje, Merijntje Gijzen, Doctor Vlimmen, Kees de Jongen, Sil de Strandjutter. Op zich niks mis mee – ik heb beide laatste boeken ook gelezen, en Sil de Strandjutter zelfs op Terschelling zoals het hoort – maar de zwembadpas van Kees is toch van een iets ander allooi dan de klacht van Portnoy. Om nog maar te zwijgen van de vele boeken van Heinz G. Konsalik (‘Een man als een orkaan’, ‘Heet als de steppewind’) en Willy Corsari (‘Schip zonder haven’, ‘Een gast in uw huis’) die nu mijn eigendom waren.

Dit jaar vroeg ik de studenten van mijn vak turning technology into business voorafgaand aan het eerste college naar hun favoriete boek. De antwoorden waren nogal verrassend. Ik had niet aangegeven of het fictie of non-fictie moest zijn, en de verhouding bleek ongeveer gelijk. Niemand noemde de Bijbel of een ander religieus boek. Er zaten zwaargewichten tussen als Céline, Aldous Huxley, George Orwell, Ayn Rand, Dostojewski en Nietzsche. En er was lichtere kost: Khaled Hosseini, Carlos Ruiz Zafon en Ken Follet. Iemand noemde ‘Bicycling Science’ van David Wilson. Geen werktuigbouwstudent, zoals je misschien zou verwachten, maar een student sustainable energy technology.

Voor iemand anders was ‘De kleine Johannes’ van Frederik van Eeden zijn favoriete boek. Ik vraag me af of hij na de middelbare school, waar dit boek ongetwijfeld op de literatuurlijst stond, nog wel eens een ander boek gelezen heeft. Twee studenten, die elkaar niet kenden, kozen voor ‘The Selfish Gene’ van Richard Dawkins. Tijdens het eerste college bleken ze naast elkaar te zitten!

Vier studenten hadden geen favoriet boek, hetgeen me verbaasde. Misschien konden ze niet kiezen en moet ik de vraag volgend jaar anders stellen. Ik vrees echter dat studenten tegenwoordig nog maar heel weinig boeken lezen. Jaren geleden stond in Delta zo’n geinig kort gesprekje met een student: Waar ben je op weg naar toe? Wat heb je op je brood? Heb je een vriendin? Wat is je favoriete boek? Het antwoord op die laatste vraag was: ‘De Ontdekking van de Hemel’, waaraan hij toevoegde: ‘maar ik heb het niet uitgelezen.’ Tja…