[Column] Als koek

Enkele zomers geleden besloot mijn familie op vakantie in Italië te gaan ontbijten zoals de Italianen. Op de vraag naar een typisch Italiaans ontbijt wees de ober de lijst warme dranken aan. Lacherig vroeg mijn vader wat ze daar bij aten, maar met droge ogen werd ons uitgelegd dat Italianen in principe niet ontbijten. Verbaasd, maar zonder er verder een gedachte aan te besteden, bestelden we een hele zooi croissants en andere dolci om onze dag te beginnen zoals we dat gewend waren.

De dag beginnen zonder eten is echter minder uitzonderlijk dan het lijkt. In Zuid-Europese landen is het niet uitzonderlijk om alleen een warme drank te nuttigen en in veel niet-westerse culturen is uitgebreid ontbijten eerder overdaad dan standaard.

Historisch kent het ontbijt überhaupt geen significante rol. Wereldwijd werd er heel vroeger alleen door kinderen, zieken en ouderen voedsel genuttigd voor het middaguur. Pas ná de middeleeuwen werd het in het westen geleidelijk normaler om in de ochtend restjes van de avond ervoor te eten. Voedsel bewaren was immers geen optie en eten weggooien bestond niet, als er überhaupt al wat over was.

Historisch kent het ontbijt überhaupt geen significante rol

John Harvey Kellogg was een toegewijd zevendedagsadventist. Hij geloofde in een sobere levensstijl. Als beheerder van een religieus toevluchtsoord had hij de overtuiging ontwikkeld dat het eten van flauw voedsel beter was voor de algehele gezondheid. In lijn hiermee ontwikkelde hij een gebakken en gebroken graanproduct dat makkelijk te verteren was voor de minder validen die het toevluchtsoord bezochten: granola. Overtuigd van de gezondheidsvoordelen van dit product financierde hij de publicatie van een “onderzoek” dat aantoonde dat het ontbijt de belangrijkste maaltijd van de dag was.

Onder dit vaandel werd vervolgens een hele lijn aan ontbijtgranen geadverteerd als essentiële voeding om de dag mee te beginnen, met succes. Een baconproducent zag kans om een graantje mee te pikken door te adverteren hoe belangrijk een eiwitrijk ontbijt was voor de gezondheid. Als een lopend vuurtje verspreidde deze overtuiging zich door de westerse beschaving zonder dat de oorsprong ooit in twijfel werd getrokken. De rest is geschiedenis.

In die zelfde periode genoot in New York en omstreken het feest van Sint Nicolaas een heropleving. Geïntroduceerd door Nederlandse kolonisten was hij zelfs ooit de beschermheilige van Nieuw Amsterdam. Hoewel Santa Claus zijn wereldwijde bekendheid te danken heeft aan de Coca-Cola-marketing van de jaren ‘30, was Father Christmas in zijn mollige rode gedaante al decennia daarvoor bekend.

Boudewijn de Roode was bachelor student mechanical engineering en werkt nu als project engineer. 

Boudewijn de Roode / Student en columnist