Opinie

[Boek] Meer of minder klimaat?

Correspondent-redacteur Jelmer Mommers schreef een ‘hoopvol boek’ over klimaatverandering. Naast de bekende problemen zet hij in op ‘een ander verhaal’.

Mommers weet dat lezers huiverig zijn voor alarmistische verhalen, en toch kan hij er niet omheen. Al in de inleiding begint hij:

‘Het eerlijke verhaal is dat we ongelofelijk diep in de shit zitten. De mens heeft het warmere klimaat waar we nu op afstevenen nog nooit meegemaakt. We kennen lokale droogtes, lokale overstromingen, lokale weersextremen. Maar niets uit de geschiedenis bereidt ons voor op wereldwijde ontwrichting van het klimaat, met tal van gevolgen die op zichzelf onprettig zijn en in combinatie met elkaar rampzalig. We betreden volledig nieuw terrein. Hoe langer we op de huidige voet doorgaan, hoe ontwrichtender de gevolgen.’


De crux van het boek, ik zeg het meteen maar even, is het besef dat de toekomst je niet overkomt, maar dat die gemaakt wordt door ‘ons’, mensen. De vorm ‘we’ en ‘ons’ gebruikt Mommers bewust om de collectiviteit van de mensheid aan te duiden die met z’n allen in het zelfde schip zit: die eenzame blauwe knikker in een verder levenloos heelal.


Voor de toekomst zijn er volgens Mommers twee mogelijkheden. We gaan door zoals nu, en eindigen in een klimaatcatastrofe waarin het grootste deel van de wereld naar de vaantjes gaat, en de rijken overleven in hun ommuurde en stevig bewaakte wijken. Of we vergroenen, en de samenleving ingrijpend verduurzamen. Mommers duidt die scenario’s aan met Muren en Bossen.


Grote maatschappelijke omwentelingen, zo weet Mommers, worden gedreven door overtuigende verhalen. Op huiselijk niveau betekent het verhaal van de vergroening:


  • eet minder vlees

  • stap over op een groene-energieleverancier

  • verminder CO2-uitstoot van je mobiliteit.


Ze klinken verstandig, maar de richtlijnen zijn wel in tegenspraak met wat Mommers in de inleiding schrijft: ‘Het verhaal dat ik ga vertellen draait niet om ‘minder’ – minder vliegen of minder autorijden. Het draait om meer en beter: meer geluk, meer welvaart, meer gezondheid.’ Maar stiekem dus toch een beetje minder vlees en minder vliegen.

Jelmer Mommers, ‘Hoe gaan we dit uitleggen – Onze toekomst op een steeds warmere aarde’, De Correspondent, 2019, 240 pagina’s, 20 euro