Op zoek naar vermakelijk leesvoer over technologie? Onze recensent bespreekt ‘Smoke & Mirrors’ van Gemma Milne, een boek over sensationele hypes, dat wel diepgang nastreeft.
Deel van de cover van ‘Smoke & Mirrors, How hype obscures the future and how to see past it’.
Delen
Wanneer je iets als wetenschapsjournalist een beetje leuk wilt opschrijven, zoek je een prikkelend voorbeeld, waarvan de lezer denkt: hé, dat is interessant, daar wil ik meer over weten. Daarna volgt het genuanceerde verhaal. Het risico is natuurlijk dat vooral het spectaculaire voorbeeld blijft hangen.
Gemma Milne, wetenschapsjournalist voor onder andere BBC en The Guardian, maakt het zichzelf daarom niet makkelijk in ‘Smoke & Mirrors, How hype obscures the future and how to see past it’. Sensationele hypes leiden af van waar het werkelijk om gaat bij technologische vooruitgang, betoogt ze. Dat laat ze zien aan de hand van negen vakgebieden: voedseltechnologie, kankeronderzoek, batterijen, kernfusie, ruimtevaart, quantum computing, computer-breininterfaces, kunstmatige intelligentie en de zoektocht naar buitenaards leven. Allemaal terreinen waarop de wilde claims zich laten dromen. Maar hoe zit het nu echt?
‘De conclusie is niet heel opwindend, wel passend’
Milne pakt het nuchter aan. Het hoofdstuk over voedseltechnologie, bijvoorbeeld, begint ze met eenvoudige berekeningen. Daarmee laat ze zien dat het niet haalbaar is om op grote schaal vlees te blijven eten en dat we bereid zullen moeten zijn om meer te betalen voor hoogwaardiger voedsel. Dat leidt tot een betoog over hoe je, met hulp van technologie, de voedselproductie efficiënter en duurzamer kunt inrichten. Milne kan alleen de verleiding niet weerstaan om uitgebreid stil te staan bij de ‘net echte’ burgers van Beyond Meat en bij kweekvlees, terwijl dat typische overgangsproducten zijn: ideeën waarin de toekomst doorschemert, maar die zwaar leunen op het oude vertrouwde. De Blackberry’s van de proteïne, zeg maar.
Milne heeft een scherpe neus voor hypes, zoals de eindeloze reeks claims dat een universeel geneesmiddel voor kanker nabij is. Of de selffulfilling prophecy van het Canadese bedrijf D-Wave, dat beweerde een werkende quantumcomputer te hebben. Die claim klopte niet, maar trok niettemin zoveel durfkapitaal aan dat er uiteindelijk wel degelijk iets gebouwd kon worden dat op een quatumcomputer leek. Daar staat tegenover dat je je van het hoofdstuk over kernfusie, hoe genuanceerd ook, kun je afvragen of dat niet zelf de hype versterkt, simpelweg omdat de toekomst van die technologie volstrekt ongewis is.
Milne sluit het boek af met een aantal algemene observaties over technologische hypes, die er veelal op neerkomen dat ze afleiden van de werkelijke wetenschappelijke praktijk. Die draait immers meestal om stapsgewijze vooruitgang, niet om grootse doorbraken. Deze conclusie is niet heel opwindend, maar past wel goed bij het thema.
- Gemma Milne, Smoke & Mirrors, How hype obscures the future and how to see past it, Robinson, 2020, ISBN 978-1-4721-4366-2, Euro 9,50 (e-book)
Christian Jongeneel / Freelance redacteur
Comments are closed.