Wat is de menselijke maat? Dat probeerden 25 TU-studenten de afgelopen maanden te achterhalen met hun cultural professor fotograaf Vincent Mentzel. Met hun fototoestel reisden ze naar Parijs om de Parijzenaars en elkaar onder de loep te nemen.
“Het leverde een boeiend en spannend resultaat op”, zegt Vincent Mentzel. “Iedere student interpreteerde de menselijke maat weer anders.”
Dat elke student met een andere blik naar de menselijke maat keek, is duidelijk te zien aan de foto’s die zij maakten. Diantha Boll (20), derdejaars student industrieel ontwerpen, nam de menselijke maat bijvoorbeeld heel letterlijk: in centimeters. Ze experimenteerde met perspectieven, zodat volwassenen op haar foto net zo groot lijken als de kleine kinderen op de voorgrond.
Voor tweedejaars bouwkundestudent Nina Bohm (19), is haar fototoestel een machtig instrument om de menselijke maat in ontwerpen niet uit het oog te verliezen. “Als fotograaf zie je hoe gebouwen en de openbare ruimte door mensen worden gebruikt. Je bent onderdeel van de wereld omdat je die vastlegt. Als architect sta je buiten het toneel: je bent de decorbouwer.”
Masterstudent industrieel ontwerpen Ties van Veelen (26) wil met zijn foto’s een verhaal vertellen waarop te zien is hoe mensen zich tot elkaar verhouden. “Elke foto roept een verhaal op.”
Hoessein Alkisae (22), masterstudent civiele techniek, vindt de menselijke maat juist verwerpelijk. “Ik wil mensen niet de maat nemen omdat ieder mens oneindig veel dingen kan”, zegt Alkisae. “Een maat werkt beperkend.” Van Vincent Mentzel leerde hij over zijn eigen grenzen kijken. “Technici denken vaak zwart-wit. Als een berekening niet klopt, kan hij niet meer veranderen. Maar een lelijke foto kan wel mooi worden door er anders naar te kijken of hem anders te belichten of uit te snijden. Vincent leerde mij van een ongeluk een geluk te maken. En dat is heel waardevol voor ons als TU-studenten.”
Bart Ruigrok (19), eerstejaars student luchtvaart- en ruimtevaarttechniek, stapte ook over zijn eigen grenzen heen. “In het begin was het onwennig om foto’s van elkaar te maken. We kenden elkaar niet. In Parijs was dat snel over en werden we heel hecht. En maakten we steeds foto’s van elkaar, zelfs tijdens het bellen. Ik kreeg steeds meer lef om dat gewoon te doen.”
Mentzel roemt de open blik waarmee de studenten het onderwerp benaderden. “De een was heel abstract, de ander weer creatief. Ze interpreteerden de menselijke maat letterlijk en figuurlijk en dat leverde bijzondere beelden op. Het is een ontdekkingstocht geweest, ook voor mij.” Mentzel had nog niet eerder les gegeven en vond het best spannend. Maar dat was snel over. “Ik vond het mooi om te zien hoe hecht ze waren en open stonden voor elkaars ideeën en foto’s. Dat is ook te zien aan de foto’s: hun foto’s zijn open vragen. Ze verwachten geen vooropgestelde antwoorden maar hebben een open, nieuwsgierige blik. Dat vond ik inspirerend.” En het bracht hem op nieuwe ideeën. “Hun fotografie zocht ook de grenzen op. Ze fotografeerden schuin en met prachtige schaduwen. Dat wil ik ook wel.”
De stalling bij 3mE is een stilleven van sneeuw, een enkel laat afgevallen blad en een vergeten fiets. Wacht! In de verte, voor Technische Natuurkunde langs – waar slechts bij een kantoor licht brandt – haast zich zowaar een voetganger tegen de lichte wind in. Hij vlucht Civiel binnen.
Tegenstrijdig trappenhuis
Nina Bohm (19, tweedejaars BK), zette zichzelf op de gevoelige plaat in het trappenhuis van een vriendin. Niet terwijl zij de trap op liep, maar met haar benen op de trap en haar hoofd op de vloer. Even lijkt het alsof ze van de trap is gestuiterd, maar daarvoor kijkt ze te sereen. “Bij Bouwkunde leer je trappen zo maken dat ze ideaal zijn om op te lopen. Ik wilde mezelf daarom op deze tegenstrijdige manier fotograferen: zoals het niet hoort. Ik nam de foto bij een vriendin in een oude school vanwege de mooie kleuren. Het was de eerste foto die ik voor de masterclass nam. Vincent zei dat hij de kleuren Erwin Olaf-achtig vond. Dat vond ik een mooie reactie. Andere studenten hebben later in de masterclass een vergelijkbare foto op een trap gemaakt omdat ze het een inspirerende foto vonden. Ik heb zelf veel inspiratie gevonden in de interactie met andere mensen. In Parijs heb ik twintig minuten foto’s gemaakt van breakdancers. Ze vertelden wie ze waren en wat ze deden. Normaal was ik daar snel voorbij gelopen, nu raakten we in gesprek. Als fotograaf sta je midden in het leven. Voor Vincent is zijn camera het verlengstuk van zijn lichaam. Hij maakt levensechte foto’s. Voor mij is mijn camera ook erg belangrijk. Je staat stil bij dingen en mensen, zoals die breakdancers, die je anders niet snel ziet. De meest normale dingen kunnen bijzonder zijn door de manier waarop je ze bekijkt en vastlegt.”
Mooie mix
Diantha Boll (20, derdejaars IO), neemt de menselijke maat heel letterlijk: in centimeters. Dat is goed te zien op de foto die zij in La Défense nam. De man die bukt terwijl hij skate, is bijna even groot als de steppende kinderen naast hem. “Ik heb geprobeerd om een mooie mix in maten te vinden”, zegt Boll. “Het meisje vooraan is bijvoorbeeld heel groot. De mensen achteraan heel klein.” De studente wisselt graag met perspectieven en speelt ermee. “De volwassen man die skatend op de foto staat, is even groot als de steppende kinderen. Het laat goed zien hoe relatief alles is. Alles en iedereen staat tot een bepaalde verhouding tot elkaar. Als wij heel groot zouden zijn, maken we onze gebouwen ook groter. De hele wereld wordt dan aangepast. Voor mij is de menselijke maat een zoektocht naar die verhoudingen, en hoe die verhoudingen tot elkaar in relatie staan.” Eerder maakte Boll veel foto’s in de natuur en zette ze interieurs op de foto. Mensen stonden er zelden in. “Nu kijk ik veel meer welke rol de mens in de omgeving speelt en zet ik mensen juist wel op de foto.” Andere studenten benaderden de menselijke maat op een minder letterlijke manier dan Boll. “Voor iedereen was die zoektocht weer anders en dat was erg boeiend.”
Speels plein
Bart Ruigrok (19, eerstejaars L&R) wil met zijn foto’s benadrukken hoe mensen zich tot hun omgeving verhouden. Op het grote betonnen plein La Défense in Parijs had hij zijn fototoestel dan ook in de aanslag. De mensen op het plein lijken op zijn foto net speelgoedpoppetjes. “Ik vond het een indrukwekkend plein door de grootte. Daar realiseer je goed hoe klein je bent als mens. De andere studenten hebben er ook veel foto’s gemaakt en vergeleken met mijn foto’s zijn die vrij negatief. Ze zien er somber en grauw
uit. Parijs is druk en staat vol oude gebouwen. Maar als je de metro pakt naar La Défense, kom je in een heel andere wereld terecht. Het is een gigantisch, hypermodern plein. Het nodigt niet uit om er te gaan zitten. De architectuur staat er niet in verhouding tot de mens. Toch voelt niemand zich daar verloren in de ruimte. De Parijzenaars trekken zich niets aan van de grootte van het plein. Ze gaan geheel hun eigen gang. Ze zitten er, doen spelletjes met hun kinderen. Er wordt geskate. Dat speelse karakter heb ik willen
benadrukken met mijn foto. Ik heb een kikvorsperspectief gebruikt om te laten zien hoe klein de mensen op het gigantische plein zijn. Maar door de kleuren feller en uitbundiger te maken met Photoshop, ziet het geheel er speels uit. Ik wilde dat de foto weergaf dat de mensen zich er prima vermaken. Ik vind dat de foto goed mijn gevoel voor La Défense weergeeft.”
Geluk in ongeluk
Hoessein Alkisae (22, masterstudent CT) zegt niet zoveel met de menselijke maat te hebben. “Ik vind het te beperkend om mensen te meten”, zegt hij. “Mensen zijn tot oneindig veel dingen in staat.” Dat blijkt ook uit zijn verhaal tijdens de masterclass. Alkisae leerde met behulp van Mentzel over zijn eigen grenzen te gaan. Lelijke, mislukte foto’s bleken ineens wel degelijk mooi te zijn. “Foto’s hoeven technisch niet perfect te zijn om ze toch mooi te vinden. Ik zoemde in op een foto en ontdekte met behulp van Vincent dat het detail heel mooi was. Terwijl het origineel echt lelijk was. Voor technici is de wereld vrij zwart-wit. Als een berekening niet klopt, kan het niet ineens wel goed zijn. Hij leerde mij het geluk in het ongeluk te zien. We hadden een zonnebril op en Vincent heeft die zonnebril afgezet tijdens deze masterclass.”
Alkisae zette vriendin Floortje Verkade op de foto tijdens haar balletoefeningen. “Het was die dag donker en bewolkt weer. Maar op het moment van de foto, terwijl zij een ingewikkelde, perfecte pose innam, brak de zon door. Ik wist meteen dat het een mooie plaat zou worden. Voor mij toont het aan dat het leven niet makkelijk is. Het is zwaar om op je tenen te dansen. Maar als je er moeite voor doet, is het leven heel waardevol. Dan breekt het licht door op het perfecte moment tijdens een donkere, sombere dag. En maak je tijdens die vijf seconden vol licht een prachtige foto.”
Uitdagende pose
Ties van Veelen (26, masterstudent IO) zegt graag een verhaal te willen vertellen met behulp van foto’s. Daar spreekt voor hem de menselijke maat uit. Wie een plaat van hem ziet, vraagt zich meteen af hoe de verhouding is tussen de mensen op het beeld. Bij de Parisienne op rollerskates is het niet moeilijk om een verhaal te verzinnen. “Op deze foto valt niet te discussiëren over de menselijke maat”, zegt Van Veelen. “Je ziet haar gezicht niet, maar toch is het duidelijk dat zij een leuke interactie heeft met de automobilist verderop. Ik vroeg me af hoe ze keek en wie het was. Ze draagt een erg kort rokje en staat er uitdagend bij met haar handen in haar zij met die skates aan. Staat ze daar soms haar geld te verdienen of heeft ze het warm? Je kunt zien dat de automobilist zich dat ook afvraagt. Iedereen verzint er een ander verhaal bij en dat vind ik er leuk aan.”
Van Veelen maakt liever registrerend foto’s dan dat hij een beeld in scène zet. “Ik houd ervan om echte emoties vast te leggen en zo het verhaal te vertellen. Ik ben ook bruidsfotograaf en maak dan liever actiefoto’s dan statieportretten. Vincent doet dat ook en dat vind ik erg inspirerend. Als hij bekende mensen op de foto zet, dan legt hij ze vast terwijl ze bijvoorbeeld hun haar of make-up bijwerken. Dan zijn ze zich niet bewust van de fotograaf en dat levert de mooiste foto’s op.”
Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?
delta@tudelft.nl
Comments are closed.