Bezuinigingen (5)

Sommig onderzoek kan misschien beter in Twente of Eindhoven plaatsvinden dan in Delft, vindt Harrie van den Akker. “De vraag is of het erg is als sommige faculteiten tien tot twintig procent kleiner zouden zijn.”

Flexibilisering? Begin er bij Harrie van den Akker maar niet over. “Wij zijn de laatste jaren al met forse kortingen geconfronteerd. Mijn afdeling ging van 2,7 miljoen euro naar 1,8 miljoen euro in vier jaar tijd. Dus praat me niet over flexibilisering.”

De faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW) ging in dezelfde periode van 60 miljoen euro naar 45 miljoen euro. “Dat is een kwart! Terwijl de salarissen vijftien procent stegen: we hebben onlangs landelijk een dertiende maand gekregen. Dat geld heeft de universiteit er destijds niet bij gekregen. De faculteit en mijn afdeling dus ook niet.”

Van den Akker wil er maar mee zeggen dat dit al ‘een grote uitdaging’ is. “En dan nog eens een keer tien procent flexibiliseren? Er zijn grenzen. En dat zeg ik niet alleen. Wij zijn echt zeer verontwaardigd. Hoe kan het nou dat het wetenschappelijke paradepaardje van de universiteit zulke kortingen krijgt opgelegd?”

Want dat TNW een paradepaardje is, wil Van den Akker nog wel even staven met cijfers. “Bij de rankings van universiteiten gaat het voor een groot deel over het aantal citaties van artikelen. Deze kroonindicator is voor TU Delft 1,62. Het wereldgemiddelde is 1,0. Dus 1,62 is goed. Voor TNW is dat getal 1,9. Als je de TU zonder TNW telt, kom je op 1,05. Dát is de TU zonder TNW. Dus: bezuinigen op TNW is zoiets als de kip met de gouden eieren slachten.”

De goede naam die de TU heeft in Nederland en in de wereld komt volgens Van den Akker ‘allereerst door weg- en waterbouw en door TNW’. “En ook door Bouwkunde en Luchtvaart- & Ruimtevaarttechniek. Maar geldt dat ook voor de andere faculteiten? De vraag is: wat maakt de TU Delft zo sterk en uniek?”

Van den Akker werpt kortom de vraag op of alle faculteiten en afdelingen even belangrijk zijn voor de TU èn voor Nederland. “Sommig onderzoek kunnen we misschien beter in Twente of Eindhoven doen. In 3TU-verband. De landelijke politiek en grote bedrijven vinden het raar dat er in Nederland drie behoorlijk complete technische universiteiten zijn. Voor bachelor-onderwijs is een lokale universiteit onmisbaar, maar voor master-onderwijs hoef je niet in elke universiteit het complete pakket aan te bieden.”

Faculteiten afstoten is geen reële optie, stelt Van den Akker. “Maar misschien moeten sommige faculteiten op een iets bescheidener niveau draaien. De vraag is of het voor de TU erg zou zijn als sommige faculteiten tien tot twintig procent kleiner zouden zijn. Dat lijkt mij een zinnige vraag gezien het krimpende budget dat de Tweede Kamer overheeft voor wetenschappelijk onderwijs en onderzoek. Het is niet zinnig als TNW kleiner zou worden. Dat is niet in het belang van de TU, vanwege die rankings.”

De universiteit krijgt minder geld van de overheid, zegt Van den Akker. De TU verdeelt dat via het zogeheten allocatiemodel over de faculteiten. “Het is een ramp dat TNW 25 procent terug moet, terwijl de kosten van personeel en energie alleen maar omhoog gaan. Er zijn faculteiten die er in vier jaar niet of nauwelijks op achteruit zijn gegaan. Industrieel Ontwerpen (IO) bijvoorbeeld.”

Het allocatiemodel mag van de afdelingsvoorzitter ‘de prullenbak’ in. “TNW publiceert al sinds jaar en dag veel. Daar kun je nauwelijks nog meer van maken, terwijl andere faculteiten dat wel zijn gaan doen en daardoor meer geld krijgen. Zo werkt het allocatiemodel. Precies hetzelfde geldt voor het aantal studenten: Bouwkunde en IO hebben veel meer studenten en dat levert geld op.”

Multi-scale physics levert dit jaar 25 procent van haar vierkante meters in als zij van de Bernhardlaan en van een vleugel bij natuurkunde verhuist naar één nieuwe locatie aan de Leeghwaterstraat. Daar is ook veel energie te besparen, omdat het nieuwe klimaatbeheersingsysteem gebruikmaakt van warmte of koude in de ondergrond.

Verder gaan er van de ongeveer dertig medewerkers binnenkort vier met pensioen zonder dat er een opvolger komt. “We doen dat om uit de tekorten te komen. Dat betekent dat de druk op de achterblijvers groter wordt als je dezelfde dingen wilt blijven doen. We doen al verschrikkelijk veel, dus nog eens tien procent flexibiliseren? We zouden er nog tien procent bij moeten hebben.”

Op faculteitsniveau zou er volgens Van den Akker veel winst te behalen zijn als TNW niet meer verspreid zou zitten over vijf oude gebouwen. “Alles is in veelvoud: technische ondersteuning, bewaking, servicedesks.” De al jaren geplande nieuwbouw moet volgens Van den Akker dan wel eens in zicht komen. “Als je niet oplet, wordt het 2015. Dan schiet het natuurlijk niet op.”

Tot slot zou de TU volgens de afdelingsvoorzitter heel goed moeten kijken naar waar hoeveel geld nodig is. “Sommige faculteiten kennen nog steeds promovendi betaald uit de eerste geldstroom. In sommige afdelingen lopen wel erg veel docenten rond die niet zo veel college of instructie geven. TNW heeft alleen promovendi uit de tweede en derde geldstroom en geeft ook goed onderwijs, maar met relatief minder mensen.”  

Bezuinigingen

Om de financiële problemen van de TU Delft het hoofd te bieden, moeten alle faculteiten van het college van bestuur aangeven hoe ze tien procent kunnen bezuinigen op het geld dat zij vanuit de overheid krijgen. De faculteiten moeten deze maand met voorstellen komen over herinrichting van wetenschappelijke afdelingen en bundeling van onderwijs en onderzoek binnen de faculteit en met andere faculteiten. Ook moeten ze aangeven welke onderdelen onvoldoende bijdragen aan de doelen van de faculteit. Het vrijkomende geld wil het college vooralsnog gebruiken voor vernieuwing in onderwijs, onderzoek en infrastructuur. Het college spreekt daarom niet van bezuiniging maar van ‘flexibilisering’.

Het is aardig weer, tweede paasdag. En dat betekent géén topdrukte bij Ikea. “Het was wel drukker dan normaal, hoor,” moet Afra Shamshiri (23, vierdejaars industrieel ontwerpen) toegeven. Ze heeft net een dag kassa draaien achter de rug. “Ik ben vanmorgen om kwart voor elf begonnen, half zes was ik klaar.” Twee pauzes tussendoor, een vrij reguliere dag verder. Dat was vorige jaar met een regenachtige Hemelvaart wel anders. “Ik werkte er net en de rijen werden steeds langer, pfff… Die dag zal ik niet snel vergeten.”
De Zweedse woongigant, iedereen heeft er wel een mening over. “Je hoort vaak van mensen dat ze er nooit zouden kopen, maar stiekem staat er dan toch wat van in huis. Grappig.” Het publiek dat Shamshiri tijdens het afrekenen ziet, is divers. “Studenten, stelletjes, veel zwangere vrouwen ook. Mensen die een nieuwe stap in hun leven maken.” Wat ze ook vaak hoort: ‘Papa, ik wil een ijsje!’ Dat krijg je met een softijs-kraam direct achter de kassa. Soms is het dus druk. Heel druk. En dat haalt niet altijd het beste in een mens naar boven. “Er stonden eens twee mannen in de rij voor de kassa te dicussiëren met elkaar. Dat liep al gauw uit op een vechtpartij. Beveiliging erbij. Sta je gek te kijken.”
Ze had wat losse baantjes, toen Shamshiri toevallig de vacature langs zag komen. “Ik kende Ikea Delft al van vóór m’n studententijd. M’n ouders wonen hier in de buurt. Ik dacht: leuk om daar te werken!” Net als het publiek blinkt het personeel uit in variatie. Studenten, ouderen, parttimers en fulltimers. “Vergis je niet, er werken hier zo’n zevenhonderd mensen.”
Terug naar de kassa. Wat wordt het meest verkocht? “Ehmm, de Pax-kasten, de Billy’s…oh ja, ik vergeet de Expedit. Zet die maar op één.” Zelf is het studentenonderkomen van Shamshiri niet vrij van Scandinavisch design. Ze heeft een Pax-kast in haar kamer. Nog belangrijker: of ze ook ervaring heeft met de fameuze Zweedse balletjes? “Ik vind ze best lekker! Je moet ze alleen niet te vaak eten…”

Bijbaan: caissière woonwalhalla
Verdiensten: €9,50 (excl. weekendtoeslag)
Opvallend: krijgt personeelskorting op assortiment  

Weet je een aparte bijbaan? Mail naar iamknubben@gmail.com