Banen genoeg voor academici

Voor veertig procent van de universitaire afgestudeerden zijn de baankansen zelfs ‘zeer goed’. Dat voorspelt het Maastrichtse Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt

vandaag. Want over het algemeen komt vier procent van de huidige banen vrij, terwijl in principe slechts 3,5 procent daarvan kan worden vervuld met nieuwe afgestudeerden.



Toch blijft de arbeidsmarkt de komende jaren “hoogst onzeker”, aldus de onderzoekers. De perspectieven zijn ook niet voor alle studierichtingen hetzelfde. Voor afgestudeerden van alfa- en gammaopleidingen ziet het er gunstig uit, al is er minder behoefte aan alumni van letterenopleidingen.



Ook ‘sociale wetenschappen’, waar de grote opleiding psychologie onder valt, biedt slechts een ‘redelijk’ perspectief. Dat staat niet in het rapport, maar dat heeft het ROA op verzoek opgezocht.



Theologen hebben de banen daarentegen voor het oprapen dankzij de “hoge vervangingsvraag”. Ook bouwkundigen en werktuigbouwkundigen zullen vlot een goede baan vinden.



Een stuk lastiger wordt het voor jongeren die informatica of bestuurlijke informatiekunde hebben gestudeerd, verwacht het ROA. In die sector werken niet zoveel ouderen, dus gaan er de komende jaren ook niet veel met pensioen.



Ook voor afgestudeerden van opleidingen bedrijfskunde en rechten zijn de vooruitzichten ‘matig’. Er zijn al jaren veel afgestudeerden en zoveel mensen gaan er nu ook weer niet met pensioen.



Nu de babyboomgeneratie oud wordt, is het logisch dat medische opleidingen zeer goed uit de bus komen: in geen enkele andere sector zal de werkgelegenheid zo hard groeien. Voor farmacie en medische biologie is het perspectief ‘goed’, voor de overige medische opleidingen zelfs ‘zeer goed’. Daar springen tandheelkunde en diergeneeskunde nog bovenuit.



Overigens zijn er regionale verschillen in werkgelegenheid: in het westen van het land is meer werk dan in het noorden. Maar voor hoogopgeleiden is dat niet zo’n punt, meent het ROA. Die verhuizen sneller voor een baan dan laagopgeleiden.



Garanties kan het ROA niet geven: het rapport verschijnt in een “onzekere periode”. Als mensen langer blijven werken, zal de werkgelegenheid logischerwijs afnemen. Mocht de overheid bezuinigen op zorg, dan wordt de vraag naar werknemers minder nijpend dan nu voorzien. Werkgevers zouden ook hun deeltijders kunnen vragen om langer te werken, zodat er geen extra personeel gezocht hoeft te worden.

Grote vakken in een blok geven, met tussentoetsen en tentamens. Goed idee?
“Ligt er aan hoe het wordt uitgevoerd. Zijn die tussentoetsen verplicht? Belangrijk is dat studenten niet belemmerd worden in hun studievoortgang als ze een tussentoets niet gehaald hebben. Bij het rapport-Brakels zie je dat studenten minder voor zichzelf verantwoordelijk zijn, maar aan het handje worden meegenomen. Je moet meer bij lessen en bepaalde projecten aanwezig zijn. Dat vind ik een zeer onzelfstandige manier van onderwijs voor studenten.”

Het gaat erom geen langstudeerder te worden.
“Het feit dat een student straks een boete krijgt, motiveert al voldoende om te studeren. Ik heb het gevoel dat de TU deze adviesnotitie doorvoert, ongeacht wat Den Haag beslist.”

Vind je niet dat het curriculum aan een herziening toe is?      
“Er mag wel eens nagedacht worden over hoe curricula in elkaar zitten en hoe vakken met elkaar samenvallen, maar ik ben niet voor maatregelen als een verhoging van de norm van het bindend studieadvies (bsa) van dertig naar 45 studiepunten, verschoolsing en het meer aan de hand meenemen van studenten.”

Bij blokonderwijs hoort ook dat je een onvoldoende mag compenseren.
“Maar die vijf staat dan wel op je diploma. Ik ken weinig studenten die een vijf laten staan. Je wilt geen vijf op je lijst.”

En als het alternatief een jaar vertraging is?
“Willen we naar een verschraling van de kwaliteit? Naar een cultuur waarin een student een onvoldoende mag hebben en zijn diploma toch haalt? Dat vind ik echt zonde. Je wilt juist dat de kwaliteit omhoog gaat. En dat de TU tot de top gaat horen. Dat bereik je niet door studenten de mogelijkheid te bieden een onvoldoende te hebben. Als je een onvoldoende hebt, heb je onvoldoende kennis. Je verlaagt je als universiteit door vijven toe te staan. Dan kun je beter iets doen aan de begeleiding. Persoonlijker onderwijs.”      

De bsa-norm voor eerstejaars verhogen naar 45 punten?
“Ab-so-luut niet! Het bindend studieadvies was bedoeld om studieuitval in het tweede en derde jaar terug te dringen. Op deze manier wordt het een voortgangsmaatregel. En een financiële maatregel. Studenten moeten in het eerste jaar opstarten en een kamer vinden. Vaak studeren ze in het tweede en derde jaar veel beter.”

Door afspraken over aanwezigheid kan de TU sneller ingrijpen als studenten vaak afwezig zijn.
“Totdat ze het verplichten. Dat is toch niet de bedoeling van een universitaire opleiding: bijhouden of studenten braafjes aanwezig zijn? Wat als een student de stof gelezen heeft en het al begrijpt? Moet hij dan toch aanwezig zijn?”    

Bij practica wordt een aanwezigheidsplicht heel gewoon gevonden.
“Omdat je daar afhankelijk bent van je medestudenten met wie je samenwerkt. Daar ga je naar toe omdat je het practicum anders op bijzondere tijden moet inhalen. Bij colleges ben je niet afhankelijk van andere studenten.”