Campus

Bach en het getal

Niemand hoeft meer te twijfelen aan de genialiteit van Johann Sebastian Bach. In het kader van de Bach-maand hield organist Kees van Houten in het Cultureel Centrum aan de Mekelweg een lezing over ‘Bach en het getal’.

Niemand hoeft meer te twijfelen aan de genialiteit van Johann Sebastian Bach. In het kader van de Bach-maand hield organist Kees van Houten in het Cultureel Centrum aan de Mekelweg een lezing over ‘Bach en het getal’. Twee uur lang hingen veelal oudere toehoorders aan de lippen van de man die in 1985 het controversiële boek ‘Bach en het getal’ schreef. Zij werden van het ene verbluffende voorbeeld van getallenleer in het andere geworpen, waardoor je bijna niet meer kon twijfelen aan wat Van Houten een hypothese noemt.

De basis van de symboliek ligt vooral in de naam van Bach. Lees eerst in de volgorde van het alfabet: B(2), a(1), c(3) en h(8), opgeteld 14. Op dezelfde manier is J.S. Bach: 9, 18, 2, 1, 3, 8. Bach schreef een ‘Muzikalischen Opfer’, waar hij het thema van het stuk in vier verschillende delen deed terugkeren. In het eerste deel twee keer, in het tweede één keer, in het derde drie keer en in het vierde deel acht keer. De naam Bach was geschreven.

Je twijfelt nog? De melodie van zomaar een kerkkoraal bestaat uit drie delen. De eerste telt negen noten en in de anderen drie acht. Bach ging ermee aan de slag zonder de melodie te veranderen en het aantal noten op de respectievelijke regels werd 14, 18 en 9. Van voor naar achteren lees je dan J.S. Bach.

Niet alleen Bach’s naam komt voor in getallen. Ook diepere symboliek vind je in veel stukken terug. In de Mattheus Passion vraagt Jezus aan zijn twaalf discipelen wie hem verraden heeft. Van sopraan naar bas volgen er elf inzetten als volgt: ‘Bin Ich’s?’, waaruit we mogen concluderen dat de verrader, Judas, die dus niet zingt, een bas geweest is. Is het nog toeval te noemen? ,,We zullen het nooit zeker weten, Bach heeft namelijk zelf nooit iets over deze getallen geschreven en hij stierf precies 250 jaar geleden, dus we kunnen hem namelijk niet meer even opbellen”, aldus Van Houten. ,,Maar er is zo’n overvloed van dit soort voorbeelden, dat je het bijna niet kunt ontkennen.”

Een tijdgenoot van Bach zei ooit: ,,Muziek is een verborgen beoefening van de rekenkunst, door de mens die onbewust telt.” Na afloop konden de bezoekers het beruchte boek van Van Houten ‘Bach en het getal’ voor het minder symbolische bedrag van 35 gulden aan te schaffen. Maar wacht eens even, K. Van Houten is K, V, H is 10 + 21 + 8 = 39, min vier letters van Kees = 35. Je zou het bijna gaan geloven.

Twee uur lang hingen veelal oudere toehoorders aan de lippen van de man die in 1985 het controversiële boek ‘Bach en het getal’ schreef. Zij werden van het ene verbluffende voorbeeld van getallenleer in het andere geworpen, waardoor je bijna niet meer kon twijfelen aan wat Van Houten een hypothese noemt.



De basis van de symboliek ligt vooral in de naam van Bach. Lees eerst in de volgorde van het alfabet: B(2), a(1), c(3) en h(8), opgeteld 14. Op dezelfde manier is J.S. Bach: 9, 18, 2, 1, 3, 8. Bach schreef een ‘Muzikalischen Opfer’, waar hij het thema van het stuk in vier verschillende delen deed terugkeren. In het eerste deel twee keer, in het tweede één keer, in het derde drie keer en in het vierde deel acht keer. De naam Bach was geschreven.



Je twijfelt nog? De melodie van zomaar een kerkkoraal bestaat uit drie delen. De eerste telt negen noten en in de anderen drie acht. Bach ging ermee aan de slag zonder de melodie te veranderen en het aantal noten op de respectievelijke regels werd 14, 18 en 9. Van voor naar achteren lees je dan J.S. Bach.



Niet alleen Bach’s naam komt voor in getallen. Ook diepere symboliek vind je in veel stukken terug. In de Mattheus Passion vraagt Jezus aan zijn twaalf discipelen wie hem verraden heeft. Van sopraan naar bas volgen er elf inzetten als volgt: ‘Bin Ich’s?’, waaruit we mogen concluderen dat de verrader, Judas, die dus niet zingt, een bas geweest is. Is het nog toeval te noemen? ,,We zullen het nooit zeker weten, Bach heeft namelijk zelf nooit iets over deze getallen geschreven en hij stierf precies 250 jaar geleden, dus we kunnen hem namelijk niet meer even opbellen”, aldus Van Houten. ,,Maar er is zo’n overvloed van dit soort voorbeelden, dat je het bijna niet kunt ontkennen.”



Een tijdgenoot van Bach zei ooit: ,,Muziek is een verborgen beoefening van de rekenkunst, door de mens die onbewust telt.” Na afloop konden de bezoekers het beruchte boek van Van Houten ‘Bach en het getal’ voor het minder symbolische bedrag van 35 gulden aan te schaffen. Maar wacht eens even, K. Van Houten is K, V, H is 10 + 21 + 8 = 39, min vier letters van Kees = 35. Je zou het bijna gaan geloven.


 

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.